उद्योग विभागमा जान कर्मचारीहरूबीच तँछाडमछाड

काठमाडौं । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयमातहतको कम्पनी रजिष्ट्रारको कार्यालयमा खुलमखुला भईरहने घुसप्रकरणमा धेरै कर्मचारीहरूको जागिर गयो । झण्डै एक दर्जन कर्मचारीहरू एक वर्षको अवधिमा अख्तियारको स्ट्रिङ अप्रेशनदेखि अकुतसम्पत्तिको छानविनमा परे र अहिले मुद्दा खेपिरहेका छन् । सँगैको उद्योग विभागमा भने अहिलेसम्म एक जना सुब्बामात्रै अख्तियारको स्ट्रिङ अपरेशनमा परेका छन् । ट्रेडमार्क शाखामा कार्यरत ती सुब्बाले नेपालगञ्जको एक पानी उद्योगसँग ३५ हजार घुस लिने क्रममा अख्तियारको अप्रेशनमा परे ।

सरकारले विदेशी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्नका लागि उद्योग विभागअन्तर्गत एकीकृत सेवा दिने हेतुले कार्यालयसमेत सञ्चालनमा ल्याइसकेको छ । उद्योग दर्ता, विदेशी लगानी र ट्रेडमार्क शाखा उद्योग विभागअन्तर्गतका आकर्षक शाखाका रूपमा चिनिन्छन् । तीमध्ये पनि उद्योग दर्ता र विदेशी लगानी सबैभन्दा बढी आकर्षक मानिन्छन् । कार्यालय सहयोगीदेखि निर्देशकतहसम्मका कर्मचारीहरूका लागि यी शाखा अत्यन्तै आकर्षक मानिन्छन् । यी शाखामा जानका लागि कर्मचारीहरूको ठूलो चलखेल हुने गर्दछ । विभागीय मन्त्रीदेखि सचिव र ट्रेड युनियनका नेतादेखि सत्तारुढ दलका वरिष्ठ नेता एवम् मन्त्रीसँग नजिक रहेका पार्टीका अन्य नेताहरूको दबाब र रवाफबाट उद्योग विभागमा जान कर्मचारीहरूको तँछाडमछाड चल्दै आएको छ ।

कम्पनी रजिष्टार कार्यालय त्यत्तिकै आकर्षकको केन्द्र हो नै तर अख्तियारको प्रत्यक्ष निगरानीमा परेको र बारम्बार भ्रष्टाचार र घुस प्रकरणमा यस कार्यालयका कर्मचारीहरू विशेष अदालतमा मुद्दा खेपिरहेका कारण अहिले उद्योग विभाग नपाएमात्रै ती कर्मचारीहरू कम्पनी रजिष्टार रोज्ने गर्दछन् । सबैभन्दा कम आकर्षकको विभाग भनेको यस मन्त्रालयअन्तर्गत वाणिज्य विभाग पर्दछ । कम्पनी रजिष्टार कार्यालयमा भने अहिले आवश्यकता अनुसार कर्मचारी नहुँदा काममा ढिलाई भइरहेको छ ।

विभाग गइसकेपछि संस्था दर्ता र विदेशी लगानी शाखामा जानका लागि थप सोर्सफोर्स चल्दछ । अतिरिक्त आम्दानी हुने भएका कारणले पनि उद्योग विभागमा जानकै लागि भएको तँछाडमछाड आर्थिक लेनदेनजस्ता कुराहरूले कति प्रभाव पार्छ भन्ने कुरा त केही दिनअगाडि मन्त्री मातृका यादवका स्वकीय सचिव प्रेम आचार्यसमेतको विवाद र हात हालाहालको अवस्थाले पुष्टि गर्दछ । यतिबेला नेकपासँग आबद्ध तत्कालीन माओवादी र एमालेसँग नजिक रहेका र युनियनका नाममा राजनीति गरेका बदनाम र भ्रष्टहरू नै राम्रा ठाउँहरूमा पोष्टिङ हुनका लागि लालयित छन् । जसको परिणाम उद्योग विभागमा भएका पोष्टिङहरूले पुष्टि गर्दछ ।

वैदेशिक रोजगार विभागदेखि कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालय हुँदै जिल्ला प्रशासन कार्यालयलगायतका कार्यालयहरूमा बसी अतिरिक्त आम्दानीमात्रै नभएर विभिन्न घुस प्रकरणहरूमा जोडिएर बदनामी कमाएका भ्रष्ट कर्मचारीहरू अहिले उद्योग विभागमा खचाखच देखिन थालेका छन् । कम्पनी रजिष्टार कार्यालय त्यत्तिकै आकर्षकको केन्द्र हो नै तर अख्तियारको प्रत्यक्ष निगरानीमा परेको र बारम्बार भ्रष्टाचार र घुस प्रकरणमा यस कार्यालयका कर्मचारीहरू विशेष अदालतमा मुद्दा खेपिरहेका कारण अहिले उद्योग विभाग नपाएमात्रै ती कर्मचारीहरू कम्पनी रजिष्टार रोज्ने गर्दछन् । सबैभन्दा कम आकर्षकको विभाग भनेको यस मन्त्रालयअन्तर्गत वाणिज्य विभाग पर्दछ । कम्पनी रजिष्टार कार्यालयमा भने अहिले आवश्यकता अनुसार कर्मचारी नहुँदा काममा ढिलाई भइरहेको छ ।

पछिल्लो समय दुईजना कर्मचारीहरू निलम्बनमा परेपछि झन् कम्पनी रजिष्ट्रारमा कर्मचारीहरू जानै नमान्ने गरेको कुरा मन्त्रालयको प्रशासक शाखाका एक अधिकृतले जानकारी दिए । गतभदौमा कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालयमा अनियमितता हुने गरेको उजुरीको आधारमा अख्तियार दुरूपयोग अनुसन्धान आयोगले छानविन गरेको थियो । त्यसक्रममा अनियमितता भएको देखिएपछि कार्यालयका दुई जना कर्मचारी निलम्बनमा परेका थिए । कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालयका सहायक सूचना अधिकारी टंक भट्टराईका अनुसार कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालयमा ५६ जनाको दरबन्दी रहेको छ । हाल ४५ जनामात्रै कर्मचारी रहेका छन् । दरबन्दी अनुसार २ जना उपरजिष्ट्रार र २ जना सहायक रजिष्ट्रार गरी करिब एक दर्जन कर्मचारीको कमी रहेको उनले बताए ।

विगतमा मुलुकभरि ५५ हजार कम्पनी भएको अवस्थामा ५६ जनाको दरबन्दी रहेको र हाल २ लाखभन्दा बढी कम्पनी पुगिसक्दा पनि दरबन्दी थपिनुको सट्टा भएकै दरबन्दीमा काम चलाउनु परेको तर भएको दरबन्दीमध्ये पनि पुरा कर्मचारी नहुँदा काममा ढिलासुस्ती हुने गरेको छ । कम्पनीको संख्या बढेसँगै कामको चाप पनि बढेकाले कर्मचारीको दरबन्दी थप्नुपर्ने सूचना अधिकृत भट्टराईको माग थियो । केही वर्ष अघिसम्म कम्पनी रजिष्ट्रारको कार्यालयमा जान कर्मचारीहरूबीच होडबाजी नै चल्ने गरे पनि अहिले त्यो अवस्था भने नदेखिएको मन्त्रालयको प्रशासनका एक अधिकृतले बताए ।

उद्योग विभागअन्तर्गत उद्योग दर्ता शाखा, आईटी शाखा, वैदेशिक लगानी शाखालगायतमा जान कर्मचारीहरूको सोर्सफोर्स नै लगाउने गर्दछन् । ती शाखाहरूमा चलखेल हुने सम्भावना भएकाले कर्मचारीको आकर्षण बढ्दो क्रममा रहेको हो । उद्योग विभागमा पनि ५६ जनाको दरबन्दी रहेको र पूरै कर्मचारी आफूकहाँ रहेको विभागका महानिर्देशक विनोद सिंहले बताए । मालपोत, भूमिसुधार, वैदेशिक रोजगार, यातायात, उद्योग विभागजस्ता कार्यालयहरू अहिले कर्मचारीहरूका लागि आकर्षक मानिन्छन् । नव जनप्रहारबाट