मुलुकको आर्थिक अवस्था भयावह ! समृद्धिको नक्कली नारा पत्याउने अवस्था छैन
इन्द्र रिजाल
जेठ २८, २०७६ मंगलबार १९:५४:३२
काठमाडौं । दुईतिहाई समर्थन प्राप्त कम्युनिष्ट नेतृत्वको सरकार निर्माण भएको लगभग डेढ वर्ष व्यतित भइसक्यो । सर्वसाधारणले धेरै ठूलो अपेक्षा नगरेपनि सामान्य दैनिकी सहज हुने आशा गरेका हुन् । राजनीतिक अस्थिरता र संक्रमणको लामो सिलसिलाले थिल्थिलो बनाएको मुलुकमा नयाँ सरकार बनेपछि केही त पक्कै हुने अनुमान गरिएको हो ।
राज्यको ढुकुटी दोहन गर्न सरकार विभिन्न कार्यक्रममार्फत पैसा बाँढ्ने होडबाजीमा छ । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सत्ताधारीको लुुट्ने वैधानिक कोष बन्न पुगेको छ । कार्यकर्ता पोस्न लाखौं रकम निकाशा भएको छ । तर काम भने शून्य । पछिल्ला दिन यो कार्यक्रममार्फत करोडौं निकासा भएको तथ्याङ्क सार्वजनिक भएको छ ।
तर केपी शर्मा ओली नेतृत्वको डेढ वर्षे कार्यशैली र प्रवृत्तिले कुनैपनि सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न सकेको छैन । आम मानिसमा चरम निराशा र आक्रोश थपिएको छ । सरकार भने सीमित कार्यकर्ता र नेताको स्वार्थसिद्ध गर्ने वैधानिक भ¥याङ बनेको छ ।
मुलुक अन्योल र अनिश्चयको अँध्यारो सुरुङतर्फ धकेलिएको छ । सत्ता पक्षमा देखिएको दम्भ र भ्रष्ट प्रवृत्तिले आर्थिक सूचाङ्क क्रमश ओरालो लाग्दो छ । पुँजीगत खर्च गर्न नसक्ने बेकम्मा सरकार असारे विकासका नाममा कार्यकर्ता पोस्ने अभियानमा छ । राज्यको ढुकुटी दोहन गर्न सरकार विभिन्न कार्यक्रममार्फत पैसा बाँढ्ने होडबाजीमा छ । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम सत्ताधारीको लुुट्ने वैधानिक कोष बन्न पुगेको छ । कार्यकर्ता पोस्न लाखौं रकम निकाशा भएको छ । तर काम भने शून्य । पछिल्ला दिन यो कार्यक्रममार्फत करोडौं निकासा भएको तथ्याङ्क सार्वजनिक भएको छ ।
असारमा पुँजीगत खर्च बढाउन जथाभावी खर्च गर्ने प्रवृत्ति नयाँ होइन । तर ओली नेतृत्वको सरकार भने पछिल्ला तथ्याङ्क नाघेर नयाँ कीर्तिमान बनाउने दिशामा अग्रसर छ । आर्थिक वर्षको अन्त्य हुने बेलासम्मको अवस्था हेर्ने हो भने केवल २३ प्रतिशत मात्रको पुँजीगत खर्च भएको देखिन्छ । ओली सरकार बनेपछि शेयर बजार निरन्तर ओरालो लागेको छ । गत वर्षको बजेटमा शेयर बजारलाई रातो वत्ती बाल्ने गरी अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले खरो व्यवस्था गरिदिएका थिए । त्यसयता शेयर बजार निरन्तर तल झर्ने क्रममा नै रहेको छ । आगामी वर्षको लागि प्रस्तावित बजेटले भने शेयर बजारलाई हरियो बत्ती बाल्ने भनिएपनि बजारले पत्याएको छैन । बजेट भाषणयताको तथ्याङक हेर्ने हो भने झण्डै ५० अंकले नेप्सेमा गिरावट आइसकेको छ । यद्यपि अर्थमन्त्री भने अब शेयर बजारप्रति सरकार सकारात्मक रहेको अभिव्यक्ति दिनथालेका छन् । तर बजार भने मन्त्रीको भनाईप्रति आश्वस्त हुन सकिरहेको देखिंदैन ।
व्यापार घाटाको अवस्था हेर्ने हो भने कहालीलाग्दो छ । चालु आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म १३ खर्बभन्दा बढीको व्यापार घाटा हुने राष्ट्र बैंककै तथ्याङ्कले देखाएको छ । हरेक वर्ष यो क्रम बढ्दो छ । केही वर्षअघिसम्म निर्यात गरिने सामानसमेत अहिले विदेशबाट आयात गर्नुपर्ने अवस्था छ । वैदेशिक रोजगारीका नाममा युवा जनशक्ति विदेशिएका छन् । गाउँघरका खेतबारी बाँझै राख्नुपर्ने वाध्यता छ । त्यसैले अहिले प्राय सबैखाले खाद्यान्न आयात गर्नु परिरहेको छ ।
मेलम्ची खानेपानी आयोजना लगभग सम्पन्न हुने अवस्थामा पुगिसक्दा पानी माफियाको दवावमा ठेकेदार भगाएर लम्ब्याउने प्रपञ्च रचिएको छ । प्रधानमन्त्री ओली र अर्का नेता पुष्पकमल दाहालको मिलेमतोमा यो आयोजनाको भविष्य अनिश्चित बनाइएको छ । बुढी गण्डकी जस्ता महत्वाकांक्षी आयोजनालाई क्षतविक्षत बनाइएको छ । बरु स–साना आयोजना चलाएर कार्यकर्तालाई गरिखान मिल्ने वातावरण तयार गरिएको देखिन्छ ।
भूमाफियाको चलखेल अहिले पहिला कहिल्यै नभए जसरी बढ्दो छ । ओली निकट मानिस सरकारी जमिन हत्याउने काण्डका मतियार बनेका छन् । प्रधानमन्त्री निवास वालुवाटारको केही हिस्सा नै व्यक्तिका नाममा दर्ता भइसकेको छ । ती लुटेराले कुनै कानूनी कारबाही भोग्नु परेको छैन । किनभने उनीहरु सत्तारुढ दल निकटस्थ हुन् । भर्खरै सरकारले संसद्मा दर्ता गरेको गुठी सम्वन्धी विधेयक पनि भूमाफियाको पक्षमा रहेको भन्दै चर्काे आलोचना भइरहेको छ । यसले सडक र संसद् अवरुद्ध बनाएको छ । तर सरकार भने भूमाफियाकै पक्षपोषणमा रमाएको छ ।
उता, विदेश गएकाहरुले पठाउने रेमिट्यान्स पनि क्रमश घट्न थालेको छ । एकातिर स्वदेशको उर्वर जमिन बाँझो बसेको छ भने खाडीमा काम गर्नेहरु युवा चाहिं मरुभूमिमा खेती गरिरहेका छन् । उनीहरुले पठाउने रकम पनि अनुत्पादक क्षेत्रमा खर्च भइरहेको छ । विलासिताको सामान खरिद गर्ने र शहरबजारमा घरजग्गा किन्ने प्रवृत्तिले आयात बढेको छ । निर्यातजन्य सामग्रीको उत्पादन नै लगभग नहुने स्थिति निर्माण भइसकेको छ । जसको दवाव शोधनान्तर स्थितिमा पर्ने गरेको छ । अहिलेको शोधनान्तर स्थिति सात महिनाको आयात धान्नसमेत धौ धौ हुने अवस्थामा रहेको बुझिन्छ ।
र याे पनि पढ्नुहाेस्….….व्यापार घाटा रु १३ खर्बभन्दा माथि
सरकार मुलुकको दिगो विकास भन्दा पनि कार्यकर्ता पोस्ने खालका आयोजना निर्माणमा बढी केन्द्रित रहेको छ । ठूला र परिणाममुखी आयोजनामा सरकारको ध्यान थोरै मात्र पुगेको देखिन्छ । मेलम्ची खानेपानी आयोजना लगभग सम्पन्न हुने अवस्थामा पुगिसक्दा पानी माफियाको दवावमा ठेकेदार भगाएर लम्ब्याउने प्रपञ्च रचिएको छ । प्रधानमन्त्री ओली र अर्का नेता पुष्पकमल दाहालको मिलेमतोमा यो आयोजनाको भविष्य अनिश्चित बनाइएको छ । बुढी गण्डकी जस्ता महत्वाकांक्षी आयोजनालाई क्षतविक्षत बनाइएको छ । बरु स–साना आयोजना चलाएर कार्यकर्तालाई गरिखान मिल्ने वातावरण तयार गरिएको देखिन्छ ।
समग्रमा भन्दा ओली सरकार मुलुकको समृद्धि भन्दा आफ्ना आसेपासेको समृद्धिमा केन्द्रित भएको प्रतीत हुन्छ । जताततै बेथिति र भद्रगोल हुँदा समेत सरकार रमिते बनेको छ । यही अवस्थामा सरकारी कार्यशैली अघि बढ्ने हो भने मुुलुकको आर्थिक अवस्था आगामी दिन चौपट हुने देखिन्छ । साथै आउने वर्ष ७ प्रतिशतको हाराहारीमा आर्थिक बृद्धि हासिल हुने भनि गरिएको प्रक्षेपण हावादारी सावित हुने छ । बरु आर्थिक वृद्धिको दर ऋणात्मक हुन बेर छैन ।
र यहाँ क्लिक गर्नुहाेस्.….विरोध प्रदर्शन गरेका विभिन्न गुठीका गुठीयार र आम नागरिकमाथि सरकारद्वारा दमन
इन्द्र रिजाल
इन्द्र रिजाल नेपालबहस डटकमका प्रधान सम्पादक हुन् । अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउने वरिष्ठ पत्रकार रिजालले आर्थिक, राजनीतिक तथा सामाजिक परिवेशका विषयवस्तुको यर्थाथमुखी चित्रण गर्छन् ।
लेखकबाट थपसत्ता समीकरणः एमालेको साथ माओवादीलाई गलपासो, समाजवादी मोर्चाप्रति ओली संकिर्ण
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
कम्युनिष्ट नेताको उत्तरी भ्रमण, नेपालमा बामपन्थी मिलाउने चीनको कसरत
बैशाख १२, २०८१ बुधबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
इलाम उपनिर्वाचनमा कांग्रेस
बैशाख १२, २०८१ बुधबार
वैदेशिक रोजगारमा पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गर्ने दुई जना पक्राउ
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
गण्डकीका शहरी क्षेत्रमा विद्युतीय सवारीसाधनको प्रयोग बढ्दो
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
उपनिर्वाचनलाई जातीय र धार्मिक दृष्टिले हेरिए सुरक्षामा चुनौती बढ्ने प्रहरीको विश्लेषण
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
बलिउड अभिनेत्री तमन्नालाई बयानका लागि बोलाइयो
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
कुटपिटबाट मृत्यु भएको घटनामा संलग्न रहेको अभियोगमा ११ जना पक्राउ
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
ओलाङ्चुङगोलामा सडक पुगेसँगै स्थानीय खुसी
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार