सूचना चुहाउदै बैंकका सञ्चालक : नाफा पोको पार्दै आफन्त
नेपालबहस संवाददाता
भदौ २६, २०७६ बिहिबार २२:५९:५०
भूपेन्द्र आचार्य
२६ भदौ,काठमाडौं । सुन्दा पनि अचम्म लाग्ने, हेर्दा त झन् घिन लाग्ने काम बैंक र वित्तिय संस्थाका सञ्चालकहरुबाटै भएको छ । भन्दा पत्याउन गाह्रो होला । तर, यो सत्य हो ।
नेपाली जनताले १-१ पैसा खाई नखाई जम्मा गरि स्थापना भएका बैंक र वित्तिय संस्थाका नालायक सञ्चालकहरुद्वारा नै बैंक र वित्तिय क्षेत्रका लाभाशं र बोनस शेयरका सूचना दिने गर्दछन् भन्दा अचम्म लाग्ला । तर, यो पनि सत्य हो । एक बैंकका सञ्चालकले नाम नलेखिदिने शर्तमा भनेः– बोर्ड बैठकले निर्णय नगर्दै छलफल हुँदै गर्दा नै हाम्रा साथीहरुले लाभाशं र बोनस शेयरका सूचना बिक्री गर्ने गरेका छ ।
एक बैंकका सञ्चालकले भनेः–सञ्चालक समितिको बोर्ड बैठक नसकिदै वाथरुम जाने निउँमा समेत लाभाशंका सूचना चुहाउने हाम्रा साथीहरु छन् । यसले बजारमा अनावश्यक चलखेल मात्रै हुँदैन १ घण्टामा मान्छे करोडपतिबाट अर्बपति बन्न सक्दछ ।
यसले बजार प्रभावित हुने र ठूला शेयरधनीले नाफा पोको पार्ने परम्परा बढेको छ । उनकै शब्द सापटी लिने हो भनेः– नेपालका बैंक र वित्तिय क्षेत्रमा ठूलो बदमासी मात्रै छैन । सूचनाको भरमा अर्बौ कमाउनेहरुको लुटनै छ भन्न पछि पर्नु हुँदैन ।
यतिसम्मकी बैंक र वित्तिय संस्थाका सञ्चालकहरुले बोर्ड बैठक समाप्त हुन नपाउँदै चुरोट खाने निउँमा बाहिर निस्केर फोनबाट लाभाशं र बोनस शेयरका सूचना बिक्री गर्ने गरेको देखिन्छ र आफन्तहरुलाई शेयर किनेर मंहगोमा बेच्न समेत आग्रह गरेको शेयर बजारका खेलाडीहरु नै बताउछन् । बोनस शेयर र लाभाशंको बम्पर सूचना चुहावट पछि ती कम्पनीको शेयर मूल्य बढेर आकाश पाताल छुने र मंहगोमा बिक्री गरि नाफा पोको पार्नेहरुको दलाली व्यापार आजकल निकै चम्केको छ ।
एक बैंकका सञ्चालकले भनेः–सञ्चालक समितिको बोर्ड बैठक नसकिदै वाथरुम जाने निउँमा समेत लाभाशंका सूचना चुहाउने हाम्रा साथीहरु छन् । यसले बजारमा अनावश्यक चलखेल मात्रै हुँदैन १ घण्टामा मान्छे करोडपतिबाट अर्बपति बन्न सक्दछ । यस्तो संवेदनशील कुराको हेक्का हुनु जरुरी छ कि छैन ?
अहिले बैंक तथा वित्तीय संस्थाले धमाधम गतवर्षको लाभांश घोषणा गरिरहेको अवस्था छ । यस्तो बेलामा बोनस शेयर र लाभांशको सूचना सञ्चालक समितिले बैठक भइरहेको समयमा नै बाहिर ल्याउन थालेपछि शेयर बजारमा सो कम्पनीको शेयर भाउ उकालो लागेको मात्रै छैन ठुलो मात्रामा चलखेल भएको भुत्तभोगीहरुको ठम्याई छ ।
शेयर धितो कर्जाको ब्याज अझै घट्ने संकेत देखिएको छैन । तरलताको अभाव हट्दै गएपछि कर्जाको ब्याजदर घटने र कम ब्याजदरमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट ऋण पाउने आशामा रहेका लगानीकर्ता निराश बन्न थालेको अवस्था देखिदैछ ।
बजारमा लाभांशको सूचना चुहिएपछि बढी लाभांश दिने बैंक तथा वित्तीय संस्थाको शेयर भाउ बढाइन्छ । जब सार्वजनिक सूचना जारी गरेर यति वा उत्ति लाभांश वितरण गर्ने भयो भन्ने कुरा बजारमा आउँछ, त्यो आउनु अघि नै सूचना पाउने व्यक्तिले शेयर बिक्री गरेर नाफा पोको पार्न थाल्छन् । र, रातारात अर्बपति बन्ने गर्दछन् । जहाँ पनि लुट जेमा पनि लुट ?
यसरी सूचना चुहिने नौलो विषय भने होइन, पहिलेदेखि नै यसैगरी सूचना चुहिदै शेयर बजारमा चलखेल भएको हो ।सूचनाको भरमा बैंक सञ्चालकका आफन्तले नै यसको फाइदा उठाउँदै आएका प्रशस्त उदाहरण हामीसँग छन् । यसबाट सर्वसाधारण मकैमा घुन पिसिएजस्तै पिसिँदै आएका छन् ।
नेप्से निरन्तर ओरालो लाग्दा पनि केही लगानीकर्ताले यसैगरी नाफा लिइरहेका छन् । बैंक तथा वित्तीय संस्थाका सञ्चालक समितिमा रहेका व्यक्ति नै शेयर कारोबारमा आबद्ध छन् र रातारात अर्बपति बन्दैछ । सूचनाकै भरमा ! तर निकम्मा नियामक निकायले यसमा सुक्ष्म निगरानीसम्म गर्ने आँट गरेको छैन् ।
अर्को महत्वपूर्ण पक्ष के छ भनेः– शेयर धितो कर्जाको ब्याज अझै घट्ने संकेत देखिएको छैन । तरलताको अभाव हट्दै गएपछि कर्जाको ब्याजदर घटने र कम ब्याजदरमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट ऋण पाउने आशामा रहेका लगानीकर्ता निराश बन्न थालेको अवस्था देखिदैछ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाले लाभांशको सूचना प्रकाशित गर्न थालेपछि शेयर बजारमा चलहपहल बढी देखिए पनि लगानीकर्तामा ब्याजदर र गोप्य सूचना चुहावटको त्रास कायमै छ । यस्तो बेलामा पनि शेयर बजार बढन सकेको छैन् र बढ्ने संकेत पनि छैन । यो सूचना चुहावटको पछिल्लो उहादरण मान्न सकिन्छ ।
बैंक र वित्तिय संस्थाको आफै सञ्चालक बन्ने आफै सूचना चुहाउने नालायक सञ्चालकहरुलाई निर्वाचनको बेला प्राेक्सीमत लिनबाट रोक लगाउन जरुरी छ । १ हजारदेखि १० हजारसम्म कित्ता शेयर भएकाहरुको नक्कली हस्ताक्षर गरी सञ्चालक बन्नेहरु माथि छानविन किन नहुने ? कहाँ छ राष्ट्र बैंक ?
स्मरणीय रहोस् जनताको पैसामाथि मो गर्नेहरुलाई बोनस शेयर र लाभाशंको सूचना चुहाउने अधिकार छैन । यस्ता माथि तत्कालै कारवाही हुनु पर्दछ की पर्दैन, राज्य कहाँ छ ? सम्बन्धित निकाय के हेरि बसेको छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपनेप्सेमा सामान्य वृद्धि, हिमालयन उर्जा विकासको शेयरमा सकारात्मक सर्किट !
चैत १५, २०८० बिहिबार
आज नेप्सेमा दोहोरो अङ्कको गिरावट
चैत १४, २०८० बुधबार
प्रि-ओपन सेसनमा नेप्से सामान्य बढ्यो
चैत १४, २०८० बुधबार
८ सय ७७ प्रहरी काजबाट फिर्ता
चैत १५, २०८० बिहिबार
सादा पोशाकमा प्रहरी परिचालन नगर्न हेडक्वार्टरको पत्र
चैत १५, २०८० बिहिबार
डीएसपी बढुवा सिफारिसमा किन विवादमा आए प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र अध्यक्ष ओली ?
चैत १६, २०८० शुक्रबार
आगामी वर्षको बजेट लेख्न अर्थ मन्त्रालयले बनायो समिति
चैत १६, २०८० शुक्रबार
शुक्लाफाँटामा दुर्लभ मानिएको बाह्रसिङ्गाको गणना हुँदै
चैत १६, २०८० शुक्रबार
नेपाली सेनाको उच्चस्तरीय राष्ट्रिय सुरक्षा तालिम सम्पन्न
चैत १६, २०८० शुक्रबार
सवारी दुर्घटनाः सुदूरपश्चिममा साढे तीन वर्षमा ६ सय ७४ को मृत्यु
चैत १६, २०८० शुक्रबार
राजस्व छलीका गाडी र मोटरसाइकलसहित तीन जना पक्राउ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
सर्वोच्चले गरिदियो कांग्रेस सांसद गुरुङको निलम्बन फुकुवा
चैत १६, २०८० शुक्रबार