कांग्रेसको गणतान्त्रिक मोह !
नेपालबहस संवाददाता
असोज ७, २०७६ बुधबार २:५७:१०
नेपाली कांग्रेसले शुरु गरेको दोस्रो चरणको देशब्यापी राष्ट्रिय जागरण अभियान आजबाट सकिएको छ । सो जागरण अभियानमा तयार गरिएको व्यानरमा गणतन्त्र भन्ने शब्द कँहीकतै उल्लेख छैन् । छ त केवल राष्ट्रियता, लोकतन्त्र र समाजवाद मात्र । यसको सोझो अर्थ हुन्छ कांग्रेसले गणतन्त्रको राग अलाप्न छोड्यो । अर्थात कांग्रेसको गणतन्त्र प्रतिको मोह भंग भईसकेको छ । तर यो व्यानर बनाउनेले जानुन कि व्यानरमा गणतन्त्रको उल्लेख नहुनुमा भुल भएको हो वा नियतबस प्राथमिकता नदिईएको हो ? सायद यो आलेख पछि पार्टीले प्रष्ट पार्ला नै ।
यसै सन्र्दभमा यहाँ जागरण अभियानको बारेमा केही कुरा राख्ने जर्मको गरिएको छ । सोझो अर्थमा जाँगर भन्नाले जगाउने, ब्यूभ्mयाउने, चलायमान बनाउने, क्रियाशिल बनाउने भन्ने नै बुझिन्छ । तर त्यस्तो उपद्रो जागरण सञ्चालन भएको चाँहि देखिदैन । तर एउटा महत्पपूर्ण र सार्थक अभियान चाहि पार्टीमा रहेका बयोबृद्ध, फरक क्षमता भएका, अशक्त र त्यागी नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई आफ्नै निवासमा गएर सम्मान गर्ने नयाँ परिपाटीको शुरुवात भने भएको छ ।
विश्वेश्वरप्रसाद कोईरालाको फोटो राखेर “प्रजातन्त्र बिना देश रहन सक्दैन ।” भन्ने श्लोगन र स्व.शुशिल कोइरालाको फोटो राखेर “गणतन्त्रका पिता” भनेर नेता तथा कार्यकर्ताहरुले दोहोरो चरित्र देखाएको चाहि प्रष्टै देखिन्थ्यो । यहाँ मैले नबुझेको कुरो नेपाली कांग्रेस बीपीको प्रजातान्त्रिक समाजवादको बाटोमा छ या बुर्जुवा कम्यूनिष्टहरुको गणतान्त्रिक समाजवादको बाटोमा ? के एउटै संगठनले प्रजातन्त्र र गणतन्त्र दुबै सिद्धान्त या परिपाटीलाई एकैपटक सँगै लैजान सक्छ ??
संगठन भीडले भन्दा पनि आस्था, नीति, कार्यक्रम र विचारले चल्ने हो । जसलाई सवलीकरण गर्दै बिभिन्न लिखित बिधान र निर्देशिकाहरु तैयार गरिएका हुन्छन् । महामानव विश्वेश्वरप्रसाद कोईराला, सूवर्ण शमशेर , लौहपुरुष गणेशमान सिंह, सन्त नेता कृष्णप्रसाद भट्टराई, सि.के.प्रसाई, प्रदिप गिरी लगायतका तमाम नेताहरुको बिचार र सोही बिचारबाट प्रतिपादित सिद्धान्तबाट नेपाली कांग्रेस यहाँसम्म आईपुगेको हो ।
राजनैतिक संगठनले आफ्नाे बिचार, नीति, कार्यक्रम र कार्यदिशा आम नागरिकसम्म पुर्याउन सक्नु अत्यन्तै महत्वपूर्ण कुरा हो । २०४६ साल यता नेपाली कांग्रेसले आफ्ना कार्यकर्ता, अभिभावक, स्वतन्त्रता सेनानी, द्वन्द पिडित, तथा राजनीतिमा लागेर सर्वस्व गुमाएका, सशस्त्र द्वन्दमा अपहरणमा परेका, यावत दुःखकष्ट झेलेका अभिभावकहरु, समकक्षी सहयोद्धाहरु र राजनीतिमा भर्खर प्रवेश गरेका भाईबैनीहरुलाई समेत यो अभियानले थप हौसला र नयाँ उर्जा भने थपेको छ ।
अभियानका क्रममा देखिएका यी केही सम्मानका कार्यक्रमहरु बाहेक अन्य कुनै नयाँ र आशालाग्दा कार्यक्रमहरु चाहि भए गरेका देखिएनन् । विश्वेश्वरप्रसाद कोईरालाको फोटो राखेर “प्रजातन्त्र बिना देश रहन सक्दैन ।” भन्ने श्लोगन र स्व.शुशिल कोइरालाको फोटो राखेर “गणतन्त्रका पिता” भनेर नेता तथा कार्यकर्ताहरुले दोहोरो चरित्र देखाएको चाहि प्रष्टै देखिन्थ्यो । यहाँ मैले नबुझेको कुरो नेपाली कांग्रेस बीपीको प्रजातान्त्रिक समाजवादको बाटोमा छ या बुर्जुवा कम्यूनिष्टहरुको गणतान्त्रिक समाजवादको बाटोमा ? के एउटै संगठनले प्रजातन्त्र र गणतन्त्र दुबै सिद्धान्त या परिपाटीलाई एकैपटक सँगै लैजान सक्छ ??
मलाई यस कुरामा घोत्लिई रहँदा म सानो छदाँ सुन्ने र भन्ने गरेको एउटा कथाको याद आयो । हामीले हाम्रा घर वरिपरी देख्ने गरेको भंगेरोको हिडाई । भंगेरो परापूर्वकालमा अन्य चराहरु जस्तै दुबै खुट्टाले हिड्थ्यो रे । एक दिन उसले हाँसको पोथी ढल्कीढल्की हिडेको देखेछ । वडो सानका साथ ढल्कीढल्की हिडेको हाँसको पोथीलाई देखेर उसले पनि त्यस्तै हिडनुपर्यो भनेर सिको गर्न थालेछ । दैनिक अभ्यास गर्दै गएछ, गर्दै गएछ । भंगेरोले जति जति हाँसको पोथीको हिडाईको सिको गर्दै जान्थ्यो उति उति उसले आफ्नाे वास्तवकि हिडाई हिड्न बिर्सदै जान थालेछ । केही समयको अभ्यासपछि उसले आफ्नाे हिडाईको बारेमा अन्य चराचुरुंगीहरुले खिसी गरेको देखेर आफ्नाे हिडाई विचार गर्दा त उसले नत हाँसजस्तो ढल्कीढल्की हिड्न जानेछ, नत आफुले पहिला जस्तो दुबै खुट्टाले हिड्न नै जानेछ । उसले त आफ्नाे वास्तविक हिडाई पनि बिर्सिएछ र हाँसको जस्तो हिडाई पनि सिकेनछ । अन्त्यमा उसको हिडाई उफ्रिएर हिडनेमा परिणत भएछ ।
यहाँ मैले जोड दिन खोजेको कुरा के मात्रै हो भने अरुको सिको गर्नेले आफ्नाे अस्तित्व गुमाउने खतरा बढी हुन्छ । अस्तित्व गुमाएर प्राप्त गरेको सम्मानले के नै पो महत्व राख्छ र ? त्यसैले कांग्रेस प्रजातान्त्रिक हो या गणतान्त्रिक स्पष्ट धारणा जनतामा ल्याउन जरुरी छ ।
जनताको मनोभावना भन्दा कम्यूनिष्ट पार्टीको नीति र सिद्धान्त सति जाने परिपाटीले कांग्रेसले आफ्नाे पुरानो छवि बिगार्दै गईरहेको छ । जनताका लागि जनताले निर्वाचित गरेका जनप्रतिनिधिहरुबाट जनतामुखी योजना र कार्यक्रम ल्याउन नसकी व्यक्तिगत सम्पत्ति र ऐसआराममा नेतृत्ववर्ग लागि रहँदासम्म नत प्रजातन्त्र नत गणतन्त्रकै अनुभूति जनताले गर्न पाउछन् ।
नेपाली कांग्रेसमा २००७ सालदेखि संगठन निर्माण र प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाको स्थापना र पुर्नस्थापनामा आफ्नाे सम्पूर्ण जीवन, सम्पूर्ण सम्पत्ति अर्पण गरेका, जेलनेल, दुःखकष्ट सहेका, त्याग र बलिदानी दिएका नेतृत्वपंती अझै पनि जीवितै छन् , क्रियाशिल छन्, नेतृत्वमा छन् । जसले पार्टीलाई यहाँसम्म ल्याउन सहयोग गर्नुभयो । आज त्यही नेतृत्वलाई आम कार्यकर्ताहरुको तर्फबाट प्रश्न छ अर्काको भारी बोकेर कति दिन भरिया बन्ने हामी ??
हामीलाई हाम्रै नेताले प्रतिपादन गरेको सिद्धान्त र बिचार बोक्ने रहर छ । आफ्नै प्रजातान्त्रिक समाजवादको बाटोबाट मुलुकलाई समृद्ध बनाउदै आमुल परिवर्तनको बाटोमा हिडने रहर छ । संघियताले उत्पादन गरेका हजारौं राजा महाराजाहरुलाई ज्वाईसाहेब झै पाल्ने कत्ति पनि रहर छैन । हिमाल, पहाड र तराईलाई अलग्गै छुट्याएर देश नै बिखण्डनमा पुर्याउने बिखण्डनकारीहरुको लालिपपमा मुख मिठ्याउनु छैन । बिदेशीको ईशारामा चलेका राजनैतिक संगठन र तिनको दवावमा मुलुकलाई हानी पुर्याउने र दीर्घकालिन असर पुग्ने गलत नीति निर्माण गर्ने बिदेशीका टट्टुहरुलाई ज्यू–हजुरी गर्नु छैन ।
यसो भनिरहदा कसैले गणतन्त्र बिरोधी, धर्म निरपेक्षता बिरोधी, संघियता बिरोधी भन्लान्, भने त्यो आरोप खेप्न म सधैं तैयार रहने छु । हिजोको २०६२-०६३ को मुल एजेण्डा, एजेण्डाले निर्देशित गरेको राजनैतिक मार्गचित्र लगायत राजनैतिक दलहरुले गरेका संझैताहरुलाई समेत पुर्नवचिार गर्न जरुरी भैसकेको छ । जनताको मनोभावना भन्दा कम्यूनिष्ट पार्टीको नीति र सिद्धान्त सति जाने परिपाटीले कांग्रेसले आफ्नाे पुरानो छवि बिगार्दै गईरहेको छ । जनताका लागि जनताले निर्वाचित गरेका जनप्रतिनिधिहरुबाट जनतामुखी योजना र कार्यक्रम ल्याउन नसकी व्यक्तिगत सम्पत्ति र ऐसआराममा नेतृत्ववर्ग लागि रहँदासम्म नत प्रजातन्त्र नत गणतन्त्रकै अनुभूति जनताले गर्न पाउछन् ।
महामानव विश्वेश्वरप्रसाद कोईरालाको भनाई यहाँ राख्न उपयुक्त ठान्छु “हामी गम्भिर जिम्मेवारी भएका ब्यक्ति हौं । भोका जनताको भावना एकातिर रहन्छ हाम्रो सार्मथ्य एकातिर रहन्छ । हामीहरु जनताका प्रतिनिधि हौं । जनताको आर्थिक स्थितिलाई उन्नत गराउनु हाम्रो कर्तब्य र जिम्मेवारी हो ।” अस्तु । (लेखक भट्टराई नेपाली कांग्रेस झापाका सक्रिय एवं जुझारु कार्यकर्ता हुन् । स.)
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपलोकतन्त्र दिवसको सान्दर्भिकता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
लोकतन्त्रमा लोकको कल्याण होस्
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
अमिर शेखको भ्रमणलाई लिएर सुरक्षामा कडाई
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १०, २०८१ सोमबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
इलाम उपनिर्वाचन, डरैडरमा उम्मेदवार
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
गोरखा भूकम्पको सम्झनामा फोटो प्रदर्शनी हुने
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
रौतहटको करुनियामा आगलागीबाट ७ घर जलेर नष्ट, लाखौंको क्षति
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
निर्वाचनका कारण आजदेखि पूर्वी सीमानाका बन्द
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
सूर्य नेपाल काठमाडौं ओपनको पहिलो दिन भुवन शीर्षस्थानमा
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
जनकपुरमा होटलको एउटै कोठामा महिला र पुरुष झुन्डिएको अवस्थामा मृत फेला
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
सुदूरपश्चिममा मन्त्रिपरिषद् विस्तार अन्योलमा
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार