अमेरिकी डलरको मूल्य बढेपछि लेबनानमा खाद्यान्नको मूल्यदरमा वृद्धि

१९ कार्तिक, काठमाडौं । विगत दुई महिनादेखि लेबनानी व्यापारीले खाद्यान्नको मूल्यवृद्धि भएको बताएका छन् । लेबनानी पाउण्डसँग अमेरिकी डलरको मूल्य बढेपछि लेबनानमा खाद्यान्नको मूल्यदरमा वृद्धि भएको हो । लेबनानी पाउण्डको मूल्य अमेरिकी डलरसँग दुई महिना पहिले (अगस्ट) को तुलनामा छ प्रतिशतले कमी आएसँगै लेवनानमा डलरको अभावसमेत देखिन थालेको छ ।

“चिनी, चामललगायतका दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्यमा पछिल्लो समय वृद्धि भएको मेरो अनुभव छ,” लेबनानको प्रसिद्ध बजार स्पिनीमा नियमित सामान किन्दै आएका उपभोक्ता मोनाले अन्तर्राष्ट्रिय संचारमाध्यामसँगको कुराकानीमा बताएकी छिन्। मोनाका अनुसार,“पछिल्लो दुई-तीन महिनामा मेरो खाद्यान्नको बिलमा करिब १० प्रतिशतले वृद्धि आएको छ ।”

अर्का उपभोक्ता फेरियलले पछिल्लो समय खासगरी मासु र दुधजन्य सामानको मूल्य आकासिएकोमा आश्चर्य व्यक्त गरे । त्यसैगरी पछिल्लो मुद्रा सङ्कटले आफ्नो व्यवसाय धाराशायी भएको कम्प्युटरका सामान आयात गर्ने एक व्यापारीले नाम उल्लेख नगर्ने शर्तमा बताए ।

उनले भने, विदेशबाट सामान खरिद गर्दा डलरमा खरिद गर्नुपर्ने र डलरको मूल्य लेबनानी पाउण्डको तुलनामा बढेकोले कम्प्युटरको सामानमा मूल्य बढाउनुको विकल्प छैन । मूल्यमा एक्कासी वृद्धि गर्नुपर्दा व्यापारमा निकै गिरावट आएको उनको धारणा थियो ।

लेबनानमा डलरको अभाव भएको कथा सुनाउँदै उनले भने, “बैंकहरूले सरकारले तोकेको मूल्यमा लेवनानी पाउण्डसँग डलर साट्न निकै आनाकानी गर्ने गरेकोले विदेशबाट सामान खरिद गर्नका लागि डलरको अभाव हुने गरेको छ । यसका कारण डलर साट्न कालो बजारियासँग पुग्नुपर्ने भएको छ ।”

उनले भने, “त्यसैले बजार मूल्यमा सामान दिन कठिनाई हुन्छ । डलर साट्दा लागेको आर्थिक भार ग्राहकको थाप्लोमा पर्ने गरेको छ । तर अकस्मात भएको मूल्यवृद्धिको कारण ग्राहकलाई बुझाउन कठिन छ । फलतः उनीहरूबाट टाढा हुनुपर्ने बाध्यता व्यापारीको हुन्छ । व्यापार निकै खस्किन थालेको छ ।”

सरकारले एक अमेरिकी डलरको मूल्य एक हजार ५०७ लेबनानी पाउण्ड तोकेको छ । आर्थिक मन्दीका कारण डलरको भाउ बढेको, आर्थिक अनिश्चितताका कारण लेबनानबाट विदेशमा गएकाले रेमिट्यान्स (विप्रेषण) पठाउने क्रम घटेकोले लेबनानको वैदशिक मुद्रा सञ्चिती घटेर जर्जर अवस्थामा पुगेको छ । यसले गर्दा सामान आयात गर्न डलर साट्न खोज्ने व्यापारी र भ्रमण वा अन्य कारणले विदेश जाने नागरिकले डलरको अभाव झेल्नुपरेको छ ।

व्यापारी तथा सर्वसाधारणले डलर साट्नु पर्दा सरकारले तोकेका एक अमेरिकी डलर बराबर एक हजार ५०७ लेबनानी पाउण्डभन्दा ५०० पाउण्ड बढी तिरेर पनि डलर साट्न सहज छैन । लेबनानीहरूले प्रति डलर एक हजार ६०० लेबनानी पाउण्ड तिरेर डलर पाउँदा ठूलो युद्ध जितेकोजस्तो अनुभब गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

घरायसी सामग्री खरिद्का लासिग आर्थिक तथा सामाजिक परिषद्का व्यापार प्रतिनिधि आदनान रम्मालले भने, “बैंकले लेबनानी पाउण्डसँग डलर साट्न निकै कडाई गरेका छन् । यसको असर सर्वसाधारणसम्म पुगेको छ ।”

रम्मालका अनुसार आयातित विदेशी सामानको मूल्यमा सरकारले तीन प्रतिशत दरभार थपेको छ यो सिधै उपभोक्ताबाट उठाउनुपर्ने बाध्यता व्यापारीलाई छ । आर्थिक मन्दीको प्रभाब व्यापार क्षेत्रमा पर्दा यस बर्षको अन्त्यसम्ममा झण्डै १५ प्रतिशत लेबनानी व्यवसायी आफ्नो पेशाबाट धराशायी बन्ने अवस्था आएको रम्मालले बताए । कैयौँले त उनीहरूका व्यवसायलाई विस्तारै खुम्चाइसकेका उनले बताए ।

लेबनानी उपभोक्ता संघका अध्यक्ष जोहाइर बेरोले लेबनानी सरकारी अधिकारीले त्यहाँको सम्पूर्ण आर्थिक प्रणालीको पुनरावलोकन गर्ने समय आएको बताएका छन् । उनले भनेका छन्, “हामीले कृषि र उद्योगका क्षेत्रमा लगानीको संरक्षण गर्ने र स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गरी वैदेशिक आयातमा कम भर पर्नुपर्ने अवस्था टड्कारोरूपमा देखिएको छ । अन्यथा लेबनानको अर्थतन्त्र थप धाराशायी बन्ने छ र लेबनानी बजार मूल्य थप आकासिने छ ।” एजेन्सी