अपी पावर कम्पनीको दोश्रो सफलता :- आठ मेगावाटको अपर नौगडगाड आयोजनाको निर्माण सम्पन्न

२६ मंसिर, काठमाडौं । अपी पावर कम्पनीले कार्तिक १३ गत देखि माथिल्लो नौगडगाड आयोजनाको (८ मे.वा.) निर्माण सम्पन्न गरी राष्ट्रिय प्रशारण लाईनमा जडान गरेको छ । यो सँगै दार्चुला जिल्लामा कम्पनीले दोश्रो आयोजना सम्पन्न गरेको छ ।

यो आयोजनाले वार्षिक ४.८७ करोड किलोवाट घण्टा उर्जा उत्पादन गर्नेछ । यो विद्युत विक्रीबाट कम्पनीले पहिलो वर्ष रु. २७.४८ करोड आय आर्जन गर्नेछ । यो आयमा बार्षिक ३ प्रतिशतका दरले वृद्धि हुनेछ । अत्तरिया बलाच १३२ केभी ट्रान्समिशन लाईनमा जडान भई विद्युत प्रवाह भएको हुँदा यो आयोजनाको विद्युत सहज ढंगले प्रवाह गर्न सकिएको कम्पनीले जनाएको छ ।

कम्पनीले बैंकको ऋण तथा संचालन खर्च कटाई बचेको रकमबाट शेयरधनीहरुलाई लाभांश उपलव्ध गराउने र यो लाभांशको दरमा प्रतिवर्ष वृद्धि हुँदै जाने दावी गरेको छ ।

यो आयोजना निर्माणको लागी नेपाल एस.बि.आई. बैंकको अगुवाइमा प्रभु बैंक लिमिटेड, कैलाश विकास बैंक तथा युनाईटेड फाईनान्स कम्पनीले सहवित्तियकरण अन्र्तगत रु. १२० करोड कर्जा उपलब्ध गराएका थिए । यो आयोजनाको कुल लागत रु. १६० करोड रहेको छ ।

यस आयोजनामा Andritz Hydro द्वारा उत्पादन गरिएको दुई सेट टर्बाइन तथा जेनरेटर लगाएतका उपकरणहरु जडान गरिएको छ । यस अघि २०७२ साल भदौमा कम्पनीले नौगडगाड आयोजना ८.५ मे.वा. साना जलविद्युत आयोजनाको निर्माण सम्पन्न गरिसकेको छ । यो आयोजना विगत २ बर्षदेखि निरन्तर रुपमा राष्ट्रिय प्रणालीमा विद्युत प्रवाह गर्दै आएको छ । कम्पनीले आफना शेयरधनीहरुलाई नियमितरुपमा लाभांश वितरण गरिरहेको छ ।

अब कम्पनीले सोही क्षेत्रमा नयाँ आयाजनाको रुपमा ४० मे.वा. क्षमताको माथिल्लो चमेलिया जलविद्युत आयोजनाको निर्माण कार्य शुरु गर्ने भएको छ । यसका लागी चािहने सबै स्विकृतिहरु प्राप्त भईसकेका छन । चमेलिया जलविद्युत आयोजना सुदुर पश्चिमाञ्चल प्रदेशको दुर्गम जिल्ला दार्चुलामा अवस्थित आयोजना हो । यो आयोजनाबाट उत्पादन हुने विद्युतशक्ति नेपाल विद्युत प्राधिकरणले निर्माण सम्पन्न गरि संचालन गरेको अत्तरिया–बलाच १३२ के.भि.ट्रान्समिसन लाइनमा जडान गरिने हुँदा यो आयोजनाबाट उत्पादन हुने विद्युतशक्ति प्रसारणको लागी सजिलो भएको छ ।

यो आयोजनाबाट बार्षिक २६ करोड ४१ लाख युनिट विद्युत उत्पादन हुनेछ । उत्पादित विद्युत मध्ये ३० प्रतिशत हिउँदका ६ महिनाहरुमा र बाँकी ७० प्रतिशत बर्षात महिनामा उत्पादन हुनेछ । यो आयोजना नेपाल विद्युत प्राधिकरणको ३० मे.वा. क्षमताको चमेलिया जलविद्युत आयोजना भन्दा १८ किलोमिटर माथी रहेको छ । अपि हिमाल गाउँपालिकाको ओखल भन्ने ठाउँमा यस आयोजनाको बाँध बनाई ५.५ किलोमिटर लामो ३.२ डायमिटरको  Penstock Pipe को सहायाताले चमेलिया नदिको पानी फर्काई यो आयोजना निर्माण गरिने कम्पनीले जनाएको छ ।

 यो अपर चमेलिया जलविद्युत आयोजना निर्माणको लागी जम्मा रु. ७४० करोड लगानी लाग्ने अनुमान छ । यसको ३० प्रतिशतले हुने रु. २२२ करोड शेयरधनीको लगानीबाट र बाँकी रु. ५१८ करोड बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुबाट सहवित्तियकरणमार्फत ऋण लगानी गरिने कम्पनीको भनाई छ । यो आयोजनाको निर्माण कार्य २०७७ बैशाख महिनादेखि शुरु गरी ३६ महिनामा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य कम्पनीले लिएको छ ।

सुदुर पश्चिमाञ्चल प्रदेशको आर्थिक विकासको मेरुदण्ड भनेको यहाँ रहेको अपार जलश्रोत हो । यहाँ उत्पादन हुने विद्युतशक्ति सहज ढंगले भारतिय बजारमा समेत पठाउन सकिने आधारशिलाहरु उपलब्ध छन् । अहिले नेपालले भारतबाट विद्युत खरिद गरी देशको माग परिपूर्ति गरिरहेको छ । यसमा परिवर्तन ल्याउन सकिने संभावना रहेको छ । यो आयोजना यस मार्गमा महत्वपूर्ण कोशेढूंगा सावित हुनेछ । साथै लगानी मैत्री सुदूर पश्चिमाञ्चलमा रहेको अपार जलश्रोतको उपायोग गरि देशलाई उर्जामा आत्मनिर्भर गर्न सकिनेछ । यो आयोजनाको निर्माण पश्चात सुदूर पश्चिमको मुहार फेरिने कुरामा दुईमत छैन ।

नेपालमा उर्जाको विकासको इतिहास लामो छ । वि.स. १९६८ जेष्ठ ९ मा फर्पिङ जलविद्युत आयोजना नेपालको पहिलो जलविद्युत आयोजना हो । यसअघि डिजेलबाट विद्युत उतपादन गरी मागको आपूर्ति हुने गरेको थियो ।

जलविद्युत आयोजनाहरु निर्माणको लागी ठूलो लगानीको आवश्यकता पर्दछ । एक मेगावाट जलविद्युत आयोजना निजी लगानीबाट निर्माण गर्दा करिब रु. २० करोड प्रतिमेगावाट लाग्ने अनुमान गरिन्छ । यसको ७० प्रतिशत बैंकबाट ऋण तथा ३० प्रतिशत शेयरधनीहरुको लगानी हुने चलन छ । बैंकबाट प्राप्त कर्जाको औसत ब्याजदर १२ देखि १४ प्रतिशत पुगेको छ र आयोजनाले तिर्नुपर्ने कर्जाको ब्याजको भार बढेको छ ।

तर विद्युत विक्रीबाट प्राप्त हुने आय निश्चित हुने हुँदा परियोजनाको मुनाफामा प्रतिकुल असर परिरहेको छ । यसको परिणमा स्वरुप कयौं आयोजनाहरुले आफ्ना लगानीकर्ताहरुलाई वर्षौसम्म पनि लाभ दिन सकेका छैनन् । यस्तो अवस्थामा बनिसकेका आयोजनाहरुले नेपाल राष्ट्र बैंकबाट पुर्नकर्जाको सुविधा पाउन सक्ने व्यवस्था छ । यो व्यवस्था सहवित्तियकरण अन्र्तगत कर्जा लिई संचालन गरिएका आयोजनाले प्राप्त गर्न सकेमा व्याजदरमा सहुलियत प्राप्त हुने थियो ।

यसको विकल्पको रुपमा नेपाल सरकारको स्वामित्वमा स्थापना भएको जलविद्युत लगानी तथा विकाश कम्पनीले निजी लगानीबाट बनिसकेका जलविद्युत आयोजनाहरुलाई पुर्नकर्जा उपलब्ध गराई दिएमा आयोजनाहरुले सरल व्याजदरमा कर्जा प्राप्त गर्नेछन् । यस्तो कर्जाको भुक्तानी अवधि लामो बनाई दिन जलविद्युत उत्पादकहरुले आग्रह गर्दै आएका छन् ।

जलविद्युत आयोजनालाई सरकारले मूल्य अभिवृद्धि कर छुटको व्यबस्था लागू गरिदिन पनि आग्रह गरेका छन् । नेपाल सरकारले आयोजना गरेको लगानी सम्मेलनमा समेत निजी क्षेत्रबाट विकास गरिएको आयोजना भनी छनौट भएको छ । सरकारले लगानी मैत्री वातावरण बनाउन सकेमा आगामी दिनहरुमा कम्पनीले लगानीयोग्य आयोजनाहरु बनाउँदै जाने छ ।
यसै आर्थिक वर्षमा कम्पनीले विकास गरेका विभिन्न सोलार परियोजनाको समेत निर्माण कार्य अगाडी बढाईनेछ । जलविद्युतको साथसाथै कृषि तथा पर्यटनलाई पनि एकिकृतरुपमा विकास गर्ने कम्पनीको लक्ष्य रहेको कम्पनीले जनाएको छ ।

कम्पनीले निर्माण गर्न लागेको चमेलिया जलविद्युत आयोजनाको शेयर सर्वसाधारण लगानीकर्ताको लागी आव्हान समेत गरेको छ । कम्पनीले आफना शेयरधनीहरुलाई उच्च दरले मुनाफा दिने दावी गरेको छ । कम्पनी सबै सम्बन्धित निकायहरुबाट सहयोगको अपेक्षा गरेको छ ।