सुन जस्तै लसुन ,,,,,

कुशुम विश्वकर्मा

१९ माघ काठमाडौं । तपाईं हामी सबैलाई थाहा छ । परापूर्वकालदेखि नै लसुन पकवान र औषधिको रूपमा प्रयोग हुँदै आएको छ । अर्को कुरा लसुनका पोटीहरू मिलेर बनेको दानो यसको बिरुवाको सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने भाग हो । लसुनकाे पातसमेत प्रयोग हुन्छ, यो पनि तपाईंलाई थाहै भएको कुरा हो ।

तेसो त एक पोटि मात्र फाल्ने लसुन बाहेक अरु लसुनका दानामा धेरै पोटिहरू हुन्छन । पोटिहरू काँचो वा पकाएर खाइन्छ वा औषधिको रूपमा प्रयोग पनि गरिन्छ । यसको स्वाद पर्पर्याउने र हल्का पिराे हुन्छ तर जब पकाइन्छ यो केही गुलियो र स्वादिलो हुँदै जान्छ । यसको पात, जमिनमुनि रहेको काण्ड (पोटी) र फूल पनि खान योग्य हुन्छ ।

लसुनमा एन्टीअक्सिडेन्ट पाईने हुनाले यो निकै लाभदायक छ । तर यति धेरै फाइदाजनक लसुन अहिले नेपाली बजारमा सुनको मूल्य भन्दा नि माथि पुगेर नयाँ रेकर्ड राखेको छ । १५ दिनअघिसम्म कालिमाटी बजारमा सुकेको लसुनको मूल्य किलोको औसत २४५ रुपैयाँ थियो ।

अहिले लसुनको मूल्य औसत ५५० रुपैयाँ प्रतिकेजीमा पुगेको छ । दिन-दिनै लसुन महंगिँदैछ । एक हप्ताअघि ४९५ रुपैयाँ प्रतिकिलोमा आईपुगको लसुनको मूल्य आइतबार अधिकतम् मूल्य ५६० रुपैयाँ नाघेको छ । अझ बजारमा खुद्रा मूल्य ६०० माथि पुग्न थालेको छ ।

बजारमा प्याजको मूल्यले उपभोक्तालाई सताइरहेका बेला लसुनको मुल्यले पनि नयाँ रेकर्ड राखेको छ । दुई हप्ता १२५ प्रतिशतले लसुनको मूल्य बढेको हो । इतिहासमा लसुनको मूल्य यतिमाथि गएको यो पहिलो पटक हो । कालिमाटी तरकारी तथा फलफुल बजार समितिका अनुसार बढीमा प्रतिकिलो २८५ देखि ३०० रुपैयाँभन्दा माथि नगएको लसुन अहिले खुद्रामा अधिकतम् ५६० रुपैयाँमा पुगेको छ ।

लसुनको मूल्य बढ्नुको कारण हो, आयातमा निर्भर बजार व्यवस्था । चीनबाट हुने आयात प्रभावित भएपछि लसुन महंगिएको हो । अझै एक महिना लसुन महंगिने क्रम जारी सम्भावना रहेको छ । ‘रसुवागढीबाट आयात रोकिएपछि लसुनको बजारमा अभाव छ ।

लसुन यसरी महंगिएको छ कि बजारमा मूल्यले उछाल हानिरहेको छ । व्यापारीहरुका अनुसार भारी हिमपहिरोले चीनतर्फको सडक बिग्रिएपछि दुई हप्ताअघि चीनबाट हुने आयात रोकिएको थियो । यदपि यसरी लसुनले उच्च रेर्कड राखेपछि अब चीनबाट आउने सुकेको लसुनले भान्छा धान्न गाह्रो हुने अवस्था सृजना भएको छ भने हरियो लसुन अब उपभोक्ताको विकल्पमा रहेको छ ।

हरियो लसुन अहिले औसत १४५ रुपैयाँ प्रतिकिलोमा विक्री भइरहेको छ । तर, सुकेको लसुन महंगिएपछि हरियोको माग बढ्दा यसको मूल्य पनि बढ्ने क्रममा छ । १५ दिनमा हरियो लसुनको मूल्य पनि १६ प्रतिशतले बढेको कालीमाटी तथा फलफूल बजार विकास समितिले जनाएको छ ।

कालीमाटी तरकारी तथा फलफुल बजार समितिका अनुसार आइतबारको थोक मूल्य विवरण यस प्रकार रहेको छ ।

दैनिक थोक मूल्य विवरण
माघ  १९, २०७६
कृषि उपज	ईकाइ	न्यूनतम	अधिकतम	औसत
गोलभेडा ठूलो(नेपाली)	के.जी.	५०	६०	५५
ठूलो गोलभेडा(भारतीय)	केजी	५०	६०	५५
गोलभेडा सानो	के.जी.	१५	२५	२०
गोलभेडा सानो(टनेल)	के जी	१८	२५	२१
गोलभेडा सानो(भारतीय)	के जी	३०	३५	३३
गोलभेडा सानो(तराई)	के जी	२५	३०	२८
अालु रातो	के.जी.	३३	३५	३४
आलु रातो(भारतीय)	के जी	३०	३२	३१
प्याज सुकेको भारतीय	के.जी.	१००	१०५	१०२
गाजर(लोकल)	के.जी.	४०	४५	४२
गाजर(तराई)	केजी	२५	३०	२८
बन्दा(लोकल)	के.जी.	३०	३५	३३
बन्दा(तराई)	केजी	३०	३५	३३
बन्दा(नरिवल)	केजी	२५	३०	२८
काउली स्थानिय	के.जी.	२५	३५	३०
स्थानीय काउली(ज्यापु)	केजी	४०	४५	४२
काउली तरार्इ	के.जी.	२०	२५	२२
मूला सेतो(लोकल)	के.जी.	१८	२०	१९
सेतो मूला(हाइब्रीड)	केजी	१८	२०	१९
भन्टा लाम्चो	के.जी.	५०	६०	५५
भन्टा डल्लो	के.जी.	५०	६०	५५
मटरकोशा	के.जी.	६०	७०	६५
घिउ सिमी(लोकल)	के.जी.	११०	१२०	११५
घिउ सिमी(हाइब्रीड)	केजी	११०	१२०	११५
टाटे सिमी	के.जी.	६०	७०	६५
तितो करेला	के.जी.	१३०	१४०	१३५
लौका	के.जी.	४०	४५	४२
फर्सी पाकेको	के.जी.	४०	४५	४२
फर्सी हरियो(लाम्चो)	के.जी.	१५	२०	१८
हरियो फर्सी(डल्लो)	केजी	३०	३५	३३
भिण्डी	के.जी.	७५	८०	७८
पिंडालू	के.जी.	४५	५०	४८
स्कूस	के.जी.	३५	४०	३८
रायो साग	के.जी.	२०	३०	२५
पालूगो साग	के.जी.	३०	३५	३३
चमसूरको साग	के.जी.	३५	४०	३८
तोरीको साग	के.जी.	३०	३५	३३
मेथीको साग	के.जी.	३५	४०	३८
प्याज हरियो	के.जी.	१२०	१३०	१२५
तरुल	के.जी.	६०	७०	६५
च्याउ(कन्य)	के.जी.	९०	१००	९५
च्याउ(डल्ले)	के जी	२७०	२८०	२७५
ब्रोकाउली	के.जी.	४०	४५	४२
चुकुन्दर	के.जी.	७०	८०	७५
जिरीको साग	के.जी.	६०	७०	६५
ग्याठ कोबी	के.जी.	३५	४०	३८
सेलरी	के.जी.	४२०	४३०	४२५
पार्सले	के.जी.	४२०	४३०	४२५
सौफको साग	के.जी.	३५	४०	३८
पुदीना	के.जी.	२८०	२९०	२८५
गान्टे मूला	के.जी.	३०	३५	३३
इमली	के.जी.	१३०	१४०	१३५
तामा	के.जी.	११०	१२०	११५
तोफु	के.जी.	९०	१००	९५
गुन्दुक	के.जी.	२८०	२९०	२८५
स्याउ(झोले)	के.जी.	९०	१००	९५
केरा	दर्जन	७०	८०	७५
कागती	के.जी.	१००	११०	१०५
अनार	के.जी.	११०	१२०	११५
अंगुर(हरियो)	के.जी.	१४०	१५०	१४५
अंगुर(कालो)	केजी	२४०	२५०	२४५
सुन्तला(नेपाली)	के.जी.	११०	१२०	११५
तरबुजा(हरियो)	के.जी.	५५	६०	५८
मौसम	के.जी.	१४०	१५०	१४५
भुर्इ कटहर	प्रति गोटा	११०	१२०	११५
काक्रो(लोकल)	के.जी.	१२०	१३०	१२५
काक्रो(हाइब्रीड)	के जी	४०	४५	४२
नासपाती(चाइनिज)	केजी	१४०	१५०	१४५
मेवा(भारतीय)	केजी	११०	१२०	११५
लप्सी	के.जी.	५५	६०	५८
अदुवा	के.जी.	११०	१२०	११५
खु्र्सानी सुकेको	के.जी.	३९०	४००	३९५
खु्र्सानी हरियो	के.जी.	५५	६०	५८
खुर्सानी हरियो(बुलेट)	के जी	५५	६०	५८
भेडे खु्र्सानी	के.जी.	६०	७०	६५
लसुन हरियो	के.जी.	१२०	१३०	१२५
हरियो धनिया	के.जी.	५०	६०	५५
लसुन सुकेको चाइनिज	के.जी.	४९०	५००	४९५
ताजा माछा(रहु)	के जी	२८५	२९०	२८८
ताजा माछा(बचुवा)	के जी	२२०	२२५	२२३
ताजा माछा(छडी)	के जी	२२०	२२५	२२३
ताजा माछा(म‌ंुगरी)	के जी	२५०	२५५	२५३

स्रोत : कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार बिकास समिति