शेयर बजार महिलाको लागि निकै उपयुक्त क्षेत्र हो

निजी विद्यालयमा व्यवस्थापकको रुपमा आफ्नो करियर सुरु गरेकी सोनम पाठक बुटवलका शेयर लगानीकर्तामाझ निकै प्रख्यात नाम हो । सानो उमेर भएपनि ठुलो सोचकासाथ अघि बढेकी पाठकलाई शेयर ब्रोकर व्यवसायमा आफुलाई चिनाउन धेरै समय लागेन । महिला नै भएको कारणले होला बुटवका महिला लगानीकर्ताहरुको उनी प्रति हेर्ने नजर नै निकै फरक छ । पाठकका अनुसार आफु महिला भएको कारणले गर्दा महिलाहरु आफ्नो ब्रोकर कार्यालयमा आउँन सहज मान्छन । रोचक कुरा त के छ भने ब्रोकर नम्बर ४१ बुटवल शाखामा सम्पूर्ण कर्मचारी महिला छन् । ब्रोकर नम्बर ४१ बुटवल शाखा प्रमुख सोनाम पाठकसँग नेपालबहस डटकमकी तुलसी बोहराले गरेको कुराकानी :

शेयर ब्रोकर व्यवसायमा प्रवेश गर्नु पछाडीको कारण के थियो ?
म पहिला एक निजी स्कुलमा व्यवस्थापकको काम गर्थें । यो मेरो पारिवारिक व्यवसाय थियो । स्कुल व्यवस्थापनको काम मेरो लागि नयाँ भएन । त्यसैले मैले केही नयाँ गरौं की भन्ने सोचेर बसेकाे समयमा बुटवलमा ब्रोकरको शाखा खुल्याे । त्यसै समय मैले ब्रोकर व्यवसायमा आवद्ध हुने निर्णय गरें । मनमा केही नयाँ गर्ने आँट थियो । त्यसैले यो पेशामा प्रवेश गरें।

बिहान नानी बाबुलाई स्कुल पुर्यापछि दोश्रो बजार खुल्छ त्यस्तै नानी बाबुलाई स्कुलबाट फिर्ता ल्याउने बेलामा दोश्रो बजारको समय सकिन्छ ।

कोबाट प्रेरित हुनु भयो, यो व्यवसायमा छिर्न ?
मलाई अलिअलि थाहा थियो कि नेपालको शेयर ब्रोकर व्यसायमा निकै थोरै संख्यामा महिला छन् । मैले सुनेको थिएँ, नेपालको पहिलो महिला ब्रोकर सुचिता खनाल दिदी हुनुहुन्थ्यो । दुःखको कुरा मलाई सुचिता दिदीसँग भेट्ने ठुलो रहर थियो तर पुरा भएन । त्यस्तै मैले काम गर्ने लिन्च स्टक मार्केटकी प्रबन्ध निर्देशक सरिता विष्ट दिदी पनि मेरो प्रेरणाको श्रोत हुनुहुन्छ ।

सुरुमा त निकै अप्ठेरो भयो होला नी त्यसो भए ?
हो, नयाँ काम थियो । निकै गाह्रो भयो तर पनि मलाई प्रधान कार्यालयबाट निकै साथ सहयोग मिल्यो जसले गर्दा मलाई त्यति ठुलो अप्ठेरो भएन । सानो उमेरको एउटा केटी मान्छेले केही नयाँ काम गर्दा सबैको साथ सहयोग पाएँ । त्यसैले आज यो स्थानमा छु । अप्ठेरो त सबै ठाउँमा हुन्छ नी, अब अप्ठेरो भयो भन्दैमा भाग्नु भएन न नी, फेरि भागेर कहाँ जाने ?

दुःख गरेर पढेको तर अन्तिममा आफु घरको चुलोमा सिमित हुँदा उहाँहरुलाई आफुले गरेको दुःख खेर गएको अनुभव हुन्छ । त्यसैले शेयर बजारमा प्रवेश गर्दा आफु कुनै क्षेत्रमा आवद्ध भएको अनुभव हुन्छ ।

महिलाहरुको लागि ब्रोकर अफिसमा जागिर गर्ने आकर्षण कत्तिकाे छ ?
मेरो शाखामा सम्पूर्ण कर्मचारीहरु महिला छन् । यो शाखा खुलेको दिनदेखि नै काम गर्दै आउनुभएका कर्मचारी पनि हुनुहुन्छ । अन्य जागिर जस्तो शेयर ब्रोकर व्यवसायको जागिरमा सरुवा हुँदैन । परिवार एकातिर अनि जागिर अर्को तिर सरुवा भयो भने अप्ठेरो हुन सक्छ । त्यसमाथि साना नानी हुने आमाको अन्यत्र सरुवा भयो भने उहाँलाई कति गाह्रो पर्छ ।

त्यस्तै अहिले यो पेशामा सेवा सुविधा पनि राम्रै छ । त्यसैले महिलाहरुको लागि ब्रोकर कार्यालयको जागिर दिन प्रतिदिन राम्रो हुने नै छ । नेपालको शेयर बजारले दिन प्रतिदिन फड्को मार्दै छ । पूँजी बजार विस्तारसँगै ब्रोकर कार्यालयको जागिरको चार्म पनि एउटा नयाँ उचाईमा पुग्ने मैले विश्वास गरेकी छु ।

महिलाहरुलाई दोश्रो बजार कतीको उपयुक्त हो ?
म त भन्छु जो महिला जागिर अथवा आफ्नो व्यापार व्यवसायमा हुनुहुँदैन र जो पूर्ण रुपमा गृहणी हुनुहुन्छ उहाँहरुको लागि शेयर बजार हिरा नै हो । बिहान नानी बाबुलाई स्कुल पुर्यापछि दोश्रो बजार खुल्छ त्यस्तै नानी बाबुलाई स्कुलबाट फिर्ता ल्याउने बेलामा दोश्रो बजारको समय सकिन्छ ।

दिन भर घरमा विदेशी सिरियल हेरेर समय खेर फाल्नुभन्दा बरु दोश्रो बजारमा आवद्ध हुँदा आफु कुनै क्षेत्रमा आवद्ध भएको जस्तो पनि हुने, अनि कुनै फलदायी काम गरको जस्तो अनुभव हुने ।

हाम्रो समाजमा धेरै पढे लेखेका नारीहरु विवाह पश्चातपनि पूर्ण रुपमा गृहणी भएका थुप्रै उदाहरणहरु छन् । दुःख गरेर पढेको तर अन्तिममा आफु घरको चुलोमा सिमित हुँदा उहाँहरुलाई आफुले गरेको दुःख खेर गएको अनुभव हुन्छ । त्यसैले शेयर बजारमा प्रवेश गर्दा आफु कुनै क्षेत्रमा आवद्ध भएको अनुभव हुन्छ । फेरि अर्को कुरा दोश्रो बजारमा लगानी गर्न धेरै पैसा चाहिने पनि होइन नी, थोरै आफुसँग भएको बचत लिएर दोश्रो बजारमा प्रवेश गर्न सकिन्छ । बिहान र बेलुकाको समय घरमा दिएर पनि लगानीकर्ता बन्न केही कुराले रोक्दैन ।

महिलाहरु र पुरुषहरुको लगानीमा फरक के पाउनु भएको छ ?
चाणक्यले भनेका छन् : पुरुष भन्दा महिलाको सहन सक्ने क्षमता बढी हुन्छ । मेरो अनुभवमा शेयर बजारले पनि त्यो कुरालाई प्रमाणित गर्छ । महिलाहरु बढी शहनशील हुन्छन् । महिलाहरु बजारमा त्यति ठुलो जोखिम लिएर शेयर बजारमा लगानी गर्दैन् । आफ्नो दक्ष अनुसार बजारमा खेल्छन । महिलाहरुले धेरै कर्जा लगेर शेयर बजारमा प्रवेश गर्दैनन् । जसले गर्दा बजार घट्दा ठुलो अप्ठेरो पर्दैन ।

राज्यले महिलाहरुको लागि केही विशेष व्यवस्था गरे हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ ?
जग्गा कारोवारमा पुरुषको अनुपातमा महिलालाई छुट छ । त्यस्तै यदी महिलाहरुलाई पनि नेपाली पूँजी बजारमा कुनै माध्यमबाट छुट दिँदा राम्रो हुन्थ्यो कि जस्तो मेरो निजी विचार हो ।

हजुरको महत्वपूर्ण समयको लागि धन्यवाद !
हजुरहरुलाई पनि मेरो केही विचार राख्न दिनु भएकोमा धन्यवाद । र, नेपाल बहसलाई विशेष धन्यवाद ।