सरकारप्रतिको नागरिकको विश्वास घट्दै जाने निश्चित

♦ यज्ञप्रसाद भट्टराई

सिंगो विश्व लकडाउनमा छ । लाग्छ, भगवानले पुरै सृष्टिको बिनाश गरेर फेरी नयाँ सृष्टिको शुभारम्भ गर्दैछन् । अझ भनौं, मानव जातिको महानतम उपलब्धिका रुपमा रहेको आणविक तथा परमाणविक आविष्कारको कहालिलाग्दो विनाशलाई हेर्दा लाग्छ, अब धेरै लामो समयसम्म यो पृथ्वीले थेग्न सक्दैन ।

बोरामा नअटाउने गरी सामान कोच्ने व्यापारी परिपार्टीले संसारको सृष्टि चक्रलाई नै प्रभावित पारिरहेको छ । मानव आप्mनो आविष्कारको महानतम तथा चरम उत्कर्षमा पुगेको छ । प्रकृतिमाथिको बिजयको बिगुल फुक्न सक्ने अवस्थामा पुगेको मानव प्रकृतिका शक्तिको बिषयमा भने अझैपनि अनभिज्ञ नै रहेको देखिन्छ । प्रकृतिकै उपयोग गरेर प्रकृतिमाथि नै बिजयको शङ्खघोष गर्दाको बिषम परिस्थितिको सामना सिंगो विश्वले अहिले ब्यहोरिरहेको छ ।

यदि हाम्रो मुलुकमा यसअघि नै कोरोना भाईरस भित्रिसकेको थियो कि ? यो कुराको जानकारी लगातारको देशविदेशमा ओहोरदोहोर गरिरहेका नेतालाई थाहा थियो ? या हाम्रो मुलुकमा पनि महामारीको रुपमा भित्रभित्रै फैलिसकेको छ ? यस बिषयमा वरिष्ठ डाक्टरहरुको के राय र मत छ ?

अनायासै, अप्रत्यारिलो तवरले, सम्पुर्ण विश्वलाई नै एकछत्र राज गर्ने अभिप्रायका साथ टुप्लुक्क उदाएको कोरोना भाईरसले छिमेकी मुलुकमा कोकोहोलो मच्चाई सक्दा पनि हाम्रो देशमा अहिलेसम्म ५ जनामा बाहेक पोजेटिभ पनि नदेखिनु चैं पक्कै पनि दैवी तथा ईश्वरीय शक्तिकै देन मान्नु पर्छ । पशुपतिनाथको मन्दिरमा राष्ट्रिय गान बजाउनेहरुको नै अदृष्य भक्ति ठान्नु पर्दछ । यदि हाम्रो मुलुकमा यसअघि नै कोरोना भाईरस भित्रिसकेको थियो कि ? यो कुराको जानकारी लगातारको देशविदेशमा ओहोरदोहोर गरिरहेका नेतालाई थाहा थियो ? या हाम्रो मुलुकमा पनि महामारीको रुपमा भित्रभित्रै फैलिसकेको छ ? यस बिषयमा वरिष्ठ डाक्टरहरुको के राय र मत छ ?

आम नागरिकलाई यो देशमा सरकार भएको नभएको कतै कुनै आभाष नै मिल्न छोडिसक्यो । सबैतिर लक छ, साँचो अर्कैले लगि सक्यो । लाग्छ, अब जनता टुहुरा हुने त हैनन ? भन्छन, बालुवाटार र सिंहदरबारको कनेक्सन नै टुटिसक्यो ।

घण्टाघण्टामा बुलेटिनको रुपमा आउनु पर्ने देशको स्वास्थ्य सम्बन्धि अवस्थाको विश्लेषणसहितको विज्ञप्ति मुलुकबन्दी भएको दशौं दिनमा आईसक्दा पनि भरपर्दो सूचना दिन सरकार सकिरहेको छैन या दिन चाहि रहेको छैन । यसबाट अझ धेरै शंका उपशंकाहरु नागरिकहरुमा आउनु अस्वभाविक हुदैन । सरकारले स्वास्थ्य सामाग्री तथा उपकरणका सामानहरु कहिले ल्याउने भन्छ, कहिले फिर्ता पठाउने भन्छ, कहिले अपुरो सामाग्री स्वास्थ्यकर्मीहरुले लिन(बुभ्mन) मानेनन भन्ने समाचार आउछ, कहिले सर्वोच्चमा मुद्धा नै परिसक्यो भनेर तारन्तारका समाचारहरु आउछन् । आम नागरिकलाई यो देशमा सरकार भएको नभएको कतै कुनै आभाष नै मिल्न छोडिसक्यो । सबैतिर लक छ, साँचो अर्कैले लगि सक्यो । लाग्छ, अब जनता टुहुरा हुने त हैनन ? भन्छन, बालुवाटार र सिंहदरबारको कनेक्सन नै टुटिसक्यो ।

संसारमा यसअघि पनि बेलाबेलामा यस्ता महामारीहरु नफैलिएका होईनन् । मानवले यस्ता महामारीहरुलाई आफ्नाे धर्म, संस्कार र हिम्मतले परास्त गर्यो । मानवमा रहेको विश्वास र साहसले यस्ता महामारीबाट जोगिदैं अहिलेको अवस्थामा आईपुग्दा मानिस आफ्नाे घरभन्दा बाहिर निस्कनै नसक्ने गरी कुंजिएको छ । महामारीको रुपमा संसारभर फैलिएको कोरोना नामको भाईरसको झटारोले कसकसलाई लाने र को को जोगिने हुन ? समयान्तरमा देखिदै जाने कुरा हुन । तर मानवले आफुले सक्दो प्रतिरक्षाको प्रयासलाई भने जारी नै राख्नु पर्दछ । बिभिन्न देशमा देखिएको कहालिलादो मानवीय क्षतिको विवरणहरु अझै पनि बढ्दो क्रममा नै रहेको छ । मानवीय दूर्घटनाका गुणात्मक आंकडाहरुले बेलुका सुत्दा गणना गरिएको मानवीय क्षतिको विवरण बिहान उठन नपाउँदै हजारौंको संख्यामा बढोत्तरीले सिंगो विश्व मानव समुदायलाई झनै आतंकित र डरमर्दो बनाएको छ ।

नागरिकहरु जनतालाई झुक्याएर र आश्वासनका अनगिन्ति सपना देखाएर सरकारमा आएको त कमिशन खान र मुलुक बर्बाद पार्न मात्रै पो हो कि ? भन्ने डर अब नेपालीमा पस्न थालेको छ ।

मुलुकभर रहेका निजी अस्पतालहरु बन्द अवस्थामा रहेका छन् । संक्रमणको आशंकामा रहेका बिरामीहरुको लागि उपचारको ब्यवस्था मिलाउनु भन्दा पनि नागरिकलाई डर र त्रास देखाएर नागरिकलाई थप आतंकित बनाईदैछ । मौसम परिवर्तनसँगै बृद्धबृद्धा तथा बालबालिकाहरुमा देखिएका बिभिन्न प्रकारका सरुवा रोगहरुको उपचार समेत देशका निजी तथा सरकारी अस्पतालहरुमा हुन सकिरहेको छैन । अस्पतालमा डाक्टरहरु आवश्यक उपकरणको अभाव देखाउँदै उपचारमा समस्या देखाउँदैछन् । नागरिकहरुलाई घरमै थुनेर सरकार बालुवाटारमा कुम्भकर्ण झै मस्त निन्द्रामा निदाउँदैछ ।

नागरिकको व्यापक दवाव र डाक्टरहरुको अत्यधिक मागका आधारमा रातारात चीनबाट ल्याईएका पीपीई लगायतका स्वास्थ्य सामाग्रीहरुमा पनि सरकारको आर्थिक चलखेलको गन्ध देखिएपछि भने यो सरकारप्रति नागरिक थप आक्रामक बनिरहेका देखिन्छन् । नागरिकहरु जनतालाई झुक्याएर र आश्वासनका अनगिन्ति सपना देखाएर सरकारमा आएको त कमिशन खान र मुलुक बर्बाद पार्न मात्रै पो हो कि ? भन्ने डर अब नेपालीमा पस्न थालेको छ । हिजो राष्ट्रका महानायक बिरामी हुँदा ठिकै छ सरकारको नेतृत्व गर्ने व्यक्तिले यत्तिसम्म त गर्न पाउँछ भन्नेहरु नै सिंगो मुलुक बिरामी हुँदा औषधि र औजारमा समेत गिद्धे दृष्टि लगाउने अगुवापछुवा पालेका, तिनैलाई अघि सारेर छद्मभेषमा कमिशनको व्यापार चलाएका मन्त्रीबाट खुस्किएकाहरुको पनि बालुवाटारमा भागशान्तिको योजनामा सरिक भएको कुरा जनताले छनक पाएपछि भने नागरिकहरुबाट सरकारप्रतिको विश्वास बिस्तारै घटदै जान थाल्ने निश्चित छ ।

तर आज आम नेपालीलाई घरमा नजबन्दमा राखेर तमाम नागरिकलाई महामारीको डर, त्रास र संत्रास देखाएर औषधि तथा उपकरण जस्तो चिजमा भ्रष्टाचार गर्नु ? यो भन्दा घटिया र तल्लो स्तरको काम अरु के हुन सक्छ ? मह काढेर हात चाँटेको अनुभुति गर्नेले ठाँउ कुठाँउ नहेरेको देखियो ।

पीपीईसम्म नसुनेका स्वास्थ्य मन्त्री, मुलुकमा देखिएको जटिल स्वास्थ्य स्थितिका बारेमा मिनेट मिनेटमा, घण्टा घण्टामा जनतालाई आवश्यक सूचना प्रवाह गर्न भातपानी नभनि मन्त्रीको प्रतिक्षामा रहेका पत्रकारले प्रश्न गर्दा घरमा पाहुना आएका छन् आज बोल्न मिल्दैन भन्ने गैरजिम्मेवार अभिव्यक्तिका कारणसम्म आईपुग्दा कनिकुथि मन्त्रालय चलाईरहेका स्वास्थ्य मन्त्री चिनियाँ कम्पनीसँग आवश्यक औषधि र उपकरण खरिद प्रकरणमा नराम्ररी फसेका छन् । यस्तो महामारीमा सरकारको केटाकेटीपनको तैयारी र व्यवहारले आम नागरिकमा सरकार भन्ने चिजको अभिभावक हराउँदै गएको आभास हुन थालेको छ ।

नागरिकको स्वास्थ्य जस्तो बिषयलाई पनि हल्ला मजाकका रुपमा लिने सरकारलाई यस्तो परिपाटीबाट गुज्रिदै जाने हो भने आम स्वास्थ्यकर्मी र डाक्टरहरुले के का आधारमा र कसरी देशमा सरकार छ ? सरकार हामी सबैको अभिभावक हो, सरकारले घुस खाँदैन, कसैले घुस खाएमा सरकारले कार्यवाही गर्छ भनेर कसरी विश्वास गर्ने ? हिजो सजिलो र सहज अवस्थामा सरकारले के गर्र्यो, कस्तो गर्र्यो ? त्यो खाँसै चासोको बिषय रहेन । तर आज आम नेपालीलाई घरमा नजबन्दमा राखेर तमाम नागरिकलाई महामारीको डर, त्रास र संत्रास देखाएर औषधि तथा उपकरण जस्तो चिजमा भ्रष्टाचार गर्नु ? यो भन्दा घटिया र तल्लो स्तरको काम अरु के हुन सक्छ ? मह काढेर हात चाँटेको अनुभुति गर्नेले ठाँउ कुठाँउ नहेरेको देखियो ।

१ नं. प्रदेशमा रहेका स्वास्थ्य संस्थाहरुको दादागिरी बिरुद्धमा प्रदेश प्रमूखले सार्वजनिक वक्तब्य नै दिनुपर्ने अवस्था आएको देखियो । मुलुकमा समस्या पर्दा २४ सै घण्टा सेवा दिनुपर्ने स्वास्थ्य संस्थाहरुलाई सेवा प्रदान गर नत्र भोली सरकारले जेपनि गर्नसक्छ भन्नेसम्मको चेतावनीले भोलिको दिनमा कतिसम्मको सकारात्मक परिणाम ल्याउने हो ? जनताले भोलिका दिनमा कत्तिको सहज स्वास्थ्य सुबिधा पाउने छन् ? वा सरकारले आफ्नाे बचेखुचेको पावर पनि यतैतिर खन्याई टोपल्छ ? त्यो चाहिँ भोलिका दिनले नै बताउला ।

तर स्वास्थ्यकर्मीहरु स्वास्थ्य जस्तो संवेदनशिल क्षेत्रमा रहेर काम गरिरहेका डाक्टरले नागरिकलाई सरकारी भन्दा राम्रो र प्रभावकारी स्वास्थ्य सुबिधा उपलब्ध गराउँछौ भनेर खोलिएका निजी तथा प्राईभेट अस्पतालहरुको हिजो र आजको जस्तो नै रबैया र व्यवहार भोलिका दिनमा पनि दोहोरिने हो भने सिंगो केन्द्र सरकारको, प्रदेश सरकारको र स्थानीय सरकारको समेत हुर्मत नलेलान भन्न सकिदैन । यसबाट सरकार र निजी स्वास्थ्य संस्थाबीच थप दुरी बढन जाने र यसले यथार्थमा आम सर्वसाधारण नागरिक नै मकैको घुन बन्नुपर्ने अवस्था नआउला भन्न सकिन्न ।