नेकपाका कार्यकर्तालाई तलवमान:- राजनीति पेशा हो कि समाजसेवा ?

५ असोज, काठमाडौं । सत्तारुढ नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीमा बेला बेला चलाइने बेतुके बहसले राजनीतिक वृत्तलाई अनाहकमा तताउने गरेको छ । यसैको पछिल्लो श्रृखंलाका रुपमा आएको छ – होल टाइमरलाई तलब दिने ।

तलव भत्ता पाउने कुरा जागिर खाँदा सामान्य हो । तर राजनीति भनेको सेवाभावले गरिने कर्म हो, त्यसैले राजनीति गर्नेलाई तलवमान दिने कुरा आजको जमानामा ठीक होइन– राजनीतिक विश्लेषक डा. रमेश भट्टराई भन्छन् ।

आजभन्दा चार दशकअघिसम्म कम्युनिष्ट पार्टीका होलटाइमरलाई केही रकम दिने गरिन्थ्यो, तर आज अवस्था फेरिएको छ, नेकपा सत्तामा सबैभन्दा बढी बस्ने र कमाउधन्दामा लागेको दल हो, उसले अब पनि कार्यकर्तालाई तलव दिने कुरा कुनैपनि अर्थमा जायज मान्न सकिन्न– डा. भट्टराईको तर्क छ ।

हुनपनि आज लोकतन्त्रको उच्चतम अभ्यास गरिरहेको देशमा पार्टी कार्यकर्तालाई तलवमानको व्यवस्था गर्नु भनेको फेरि साम्यवादी सोचको धङ्धङी बाँकी राख्नु मात्र हो । पार्टीमा जागिर ख्वाउने काम गर्ने हो भने मात्र यस्तो तलवको व्यवस्था गर्दा उपयुक्त हुने धेरैको ठम्याई छ ।प्राध्यापक रमेश कोइरालाको भनाई पनि उस्तै छ । राजनीतिलाई पेशा बनाउने हो की सेवा ? त्यसमा नेकपा स्पष्ट हुनुपर्छ, अनि मात्रै गन्तव्य ठम्याउन सकिन्छ– कोइरालाको तर्क छ ।

कम्युनिष्ट पार्टीको फ्लेबर दिन मात्र यस्तो ढाेंग रच्न खोजिएको हो भन्दै उनले यसले राजनीतिलाई थप विकृत बनाउने दावी गरे । पार्टी कार्यकर्तालाई तलव दिने भनेपछि किन अरु पेशा व्यवसाय गर्ने भन्ने सोच र भावना बढ्ने छ – कोइराला भन्छन् ।  नेकपाले यस्तो व्यवस्था ग¥यो भने अन्य राजनीतिक दलमासमेत यसको प्रभाव पर्न सक्ने उनको भनाई छ ।

नेकपाको हिजोबाट सुरु सचिवालय बैठकमा केन्द्रीय सदस्यहरुलाई तलव दिने विषयमा छलफल थालिएको छ । राजकीय सत्तामा नरहेकाहरुलाई तलव दिएर पार्टीप्रति आकर्षण बढाउने ध्येयले यस्तो तर्क गरिएको हुनसक्छ भन्दै उनले तर यो नेपाली राजनीतिको नयाँ विकृति हुनसक्नेतर्फ सजग गराए ।

नेकपाले प्रस्ताव गरेको यो नियम कानूनसंगत नभएको तर्क वरिष्ठ अधिवक्ता हरिहर दाहालको रहेको छ । उनी भन्छन्– नेकपाको प्रस्ताव संविधान र संसदीय प्रणालीसमेतको खिलाफ छ । एकदलीय कम्युनिष्ट शासनसत्ता भएका मुलुकमा मात्रै यस्तो व्यवस्था हुने गरेको उनको भनाई छ । यस्तो प्रणालीमा जाने हो भने राजनीति भनेको जागिरको भाँडो मात्रै हुनेछ– वरिष्ठ अधिवक्ता दाहाल भन्छन् ।

आफूलाई लोकतान्त्रिक भन्ने शक्तिले यस्तो निरंकुश सोच र शैलीलाई बढावा दिने निर्णय गर्ला भन्ने आफूलाई नलागेको भनाई राजनीतिक विश्लेषक डा भट्टराईको रहेको छ । हाल चीनमा समेत यस्तो व्यवस्था गर्न छाडिएको अवस्थामा नेपालमा त्यो सम्भव नरहेको उनको बुझाई छ ।
राजनीति गर्नेले पवित्र भावना लिनुपर्ने उनको सोच रहेको छ । यद्यपि नेपाललगायत धेरै देशमा राजनीतिको आडमा ठूला ठूला व्यापार हुने गरेको छ भन्दै उनले तर नेकपाले यस्तो पश्चगामी निर्णय नगर्नेमा आफू ढुक्क रहेको बताए ।

नेकपाले यस्तो निर्णय ग¥यो भने श्रम गर्ने प्रवृत्तिमै ठूलो ह्रास आउने भनाई छ– नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेसका पूर्व अध्यक्ष खिलानाथ दाहालको । यस्तो सोच र प्रवृत्ति हावी भयो भने मानिस श्रम गर्न छाडेर राजनीतिमा लाग्ने छ भन्दै उनले त्यसपछि उत्पादन र वितरण प्रणाली नै ध्वस्त हुने तर्क गरे ।

सबै बेरोजगारलाई पार्टीमा काम गर्न आह्वान गर्ने र तलव दिने भन्ने कुरा सम्भव नहुने भन्दै दाहालले यस्तो विकृत सोचले लोकतन्त्र नै धरापमा पर्ने बताए । नेकपामा पूर्व माओवादी पक्षले विगतदेखि नै यस्तो व्यवस्था गर्न तयारी थालेको थियो । तर एमालेसँग एकीकरण भइसकेपछि भने यस्तो प्रस्ताव पहिलो पटक ल्याइएको छ ।