पार्टीभित्रको विवादमा बिजय प्राप्त गर्न केपी शर्मा ओलीले साम, दाम, दण्ड, भेद प्रयोग गर्न थालेका विवरण बाहिर आएका छन् । भोली अर्थात मंसिर १३ गते सचिवालयमा आफुलाई चोख्याउन ओलीले सबै अस्त्र प्रयोग गर्ने उनका निकटस्थहरुले बताइसकेका छन् ।  सत्तारुढ नेकपाका दुई अध्यक्ष ओली र पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ काे जुहारीले सिंगो पार्टी र सरकार भँड्खालामा पर्ने निश्चित छ । तर, यो पार्टी भँड्कालोमा मात्र जाकिने हो कि, अन्तहिन ब्ल्याकहोलमा विलिन हुने हो  ? अहिले प्रश्न सबैतिर उठ्न थालेको छ । ब्ल्याकहोल यस्तो भुमरी हो जुन अन्तरिक्षमा हुन्छ, जहाँ प्रबेश गर्ने कुनै पनि बस्तु कहिल्यै फुत्कन सक्दैन ।

विश्वका ९९ प्रतिशत कम्युनिष्ट त ५० को दशकमै व्ल्याकहोलमा विलिन भैसकेका छन् । नेपालमा मात्र कम्युनिष्टको उदय त्यहीँ ताका हुन पुग्यो । जनवादी गीत र क्रान्तिका कुराले नेपाली जनता जुरुक्क उचालिए । जुन बेला कम्युनिष्ट शासनबाट बिश्व थेचारिएको थियो । अहिले नेपालमा मात्र कम्युनिष्ट सल्बलाएको छ । अनुदारवादी मुलुकहरु उत्तरकोरिया, चीन, क्युवा र भियतनाममा पनि यतिबिघ्न कम्युनिष्टको रडाको मच्चिएको छैन । यही सेरोफेरोमा रहेर नेपालमा कम्युनिष्ट र ओलीको चर्तिकला अहिले चर्चाको शिखरमा छ ।

पछिल्लो एक महिना नेकपाको विवाद चरम रुपमा उक्लिएको छ । प्रचण्डसहित वरिष्ठ नेताहरुले ओलीलाई भ्रष्टाचारको ‘नायक’ प्रतिबिम्वित प्रतिवेदन बुझाएपछि ओली समुह तिरिमिरी रन्थनिएको छ । मिडिया र सामाजिक संजालमा ओलीका निकटस्थहरुको चित्कारप्रति जनता गलल हाँसिरहेका छन् । उनीहरुको कुनै कुरा जनताले पत्याएका छैनन् । प्रचण्डको प्रतिवेदन जस्तै भ्रष्टाचारका केही बुँदाहरु समेटेर ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेशनलले यही साता प्रधानमन्त्री ओली भ्रष्टाचारको जड भएको कारणसहित प्रतिवेदन सार्बजनिक गरिदियो ।

अघिल्लो दिन १८ बर्षिया किशोरी सपना मगर विश्व माँझ नेपालको नाम विश्वभरि कमाउँदै थिइन् भने पछिल्लो दिन ओली प्रधानमन्त्रीको पदमा बसेर बिश्वमै भ्रष्टाचारको नायकमा बदनाम कमाउँदै थिए । प्रचण्डको प्रतिवेदन, ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेशनलको रिपोर्ट आदि बदनामका फेहरिस्तका प्रष्टिकरण ओलीले कसरी देलान्, यो अर्को जिज्ञासा हो । प्रचण्डलाई काउण्टर जवाफ दिन ओली पक्षले द्धन्द्धकालिन मुद्धा उठाएर उनलाई अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा पुर्याउने बिषय प्रवेश गराउने रणनीति बाहिर आएको छ । यो एक प्रकारको ओली ‘तुष’ मात्र हो । द्धन्द्धबाट सर्बाधिक सर्वसाधारण जनता पीडित बनेका छन् । ओली पीडित होइनन् । प्रचण्डसहितलाई हेगस्थित अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा उभ्याउन केबल ती पीडित जनतालाई मात्र अधिकार छ ।

जब वृहत शान्ति सम्झौतामा नेपाली कांग्रेस, तत्कालिन एमाले र माओवादी बीच सहमति भयो, तब त्यहिबेला जनताप्रति धोका भएको थियो । यो कार्यमा दोस्रो लहरमा बसेर ओलीले सम्झौतामा सहमति जनाएका थिए । त्यतिबेला (२०६३ कात्तिक) , जनताप्रति धोका भयो भन्न नसक्ने ओली अहिले कुन मुखले हेगको कुरा गर्देछन् ? यो पुर्वाग्रहपुर्ण तुषले ओलीलाई झनै पतन बनाउने निश्चित छ ।

यो सरकार गठन भएपछि तरकारीमा तीन शय प्रतिशत, खाद्यान्नमा १० देखि ५० प्रतिशत र अन्य अत्यावस्यक बस्तुमा करिब शतप्रतिशत महंगी बढेको नेपाल राष्ट्र बैंकको पटक पटकको प्रतिवेदनमा सार्बजनिक भइसकेको छ । तर, अझै सरकारका मन्त्रीहरु, उच्च अधिकारीहरु, सरकार निकटका कार्यकर्ता र विचौलियाहरुले महंगी बढाइरहेका छन् ।

युद्ध अपराधमा प्रचण्डलाई अन्तर्रारष्ट्रिय कानुन लागु हुँदै गर्दा ओलीसहित देउवा लगायत सबै जाकिनेछन् भन्ने हेक्का नहुने ओली पक्षधरको कमजोर सोच एक प्रकारको आत्मघाती कदम हुनेमा दुईमत छैन् । यहाँ प्रचण्डलाई द्धन्द्धकालिन मुद्धा आर्कर्षित नहुने भनेको होइन । यो पंक्तिकारले नै पहिलो पटक प्रचण्डको हेग यात्राका बिषयमा आलेख सार्बजनिक गरेका थियो । प्रचण्डसहित युद्धसँग जोडिएका एक/एक पात्र युद्ध अपराधमा सजांय भोग्नुपर्छ भन्नेमा यो पंक्तिकार अझै दृढ छ ।

तर, जो युद्ध अपराधलाई लुकाउन चाहन्छ, त्यो पात्रले अहिले रिसरागको तापबाट प्रशिक्षित भएर प्रचण्डलाई हेगको यात्रा सम्झाउनु भनेको आफ्नो खुट्टामा आँफैले बन्चरो हाने बराबर हो । त्यतिबेला ओलीसहितले राजनीति फाइदाका लागि जनताका न्यायका कुरा बोलेका थिएनन् । अहिले राजनीति जोडघटाउमा प्रचण्डका द्धन्द्धकालिन मुद्धा स्मरण गर्नु मनचिन्ते पुर्वाग्रह मात्र हो ।

ओली शासनकाल जनताका लागि काल झैं बन्दै गएपछि सत्ता साझेदार सबै नेताहरु ओलीबाट रुष्ट छन् । प्रतिपक्ष लगायत सबै तप्कामा ओलीप्रति बिकर्षण झाँग्गिैंदै गएको छ । अब ओलीको संभावित खेल हेर्नु अघि जनघाती कामहरुप्रति ध्यान जान आवश्यक छ । मार्क्सका आर्दशलाई पछ्याउने ओली कति मार्क्सवादबाट विपरित दिशातर्फ कुदिरहेका छन् । एकपटक विचार बिमर्श गरौं ।

मार्क्सले कुनै बेला बिशाल जर्मनी देशका नागरिकलाई सम्बोधन गर्दे भनेका थिए, ‘ बाल श्रमको अन्त्य र अनिवार्य बाल शिक्षाको माग आजको आवश्यकता हो ।’ तर, नेपालमा मार्क्सका पछि लाग्ने ओली यो बिषयमा बोल्दैनन् । ओलीकाे शासनकालमा नेपालका बालबालिका भोकले सडकमा थाल थापिरहेका छन् । उपचार नपाएर अभियन्ताहरुले खर्च जुटाइरहेका छन् ।

१८४१ अप्रिलमा मार्क्सले भियना विश्वविद्यालयबाट दर्शनशास्त्रमा विद्यावारिधि गरेपछि भनेका थिए, ‘जनतालाई सताउने शासन र शासक जरैदेखि फाल्नुपर्छ ।’ आज ओली शासन जनतालाई सताउने खालको चित्रित बनिरहेको छ । कोरोना भाइरसले करिब बर्षदिन थलिएको विश्व अर्थतन्त्र र ब्यापार विस्तारै तंग्रिन थालेको छ । कोरोनाकै कारण नेपाल जस्ता गरिब मुलुकहरु लकडाउन बाहिर निस्कन थालेका छन् । बिश्वका गरिब देशहरुले लकडाउन लगाएनन् । विकसित र धनी मुलुकले धेरै सामग्रीहरु मौज्दात राखेका हुन्छन् । जस्तै, औषधी, खाद्यान्न, पेट्रोलियम पदार्थ आदि । तर, हामी कहाँ केही मौज्दात छैन । केही उत्पादन छैन । तर, पनि ओली सरकार महंगी बढाएर जनतालाई पेलेको पेल्यै छ ।

अहिले विश्वका धेरै विकसित मुलुकले यहि प्रणाली अपनाएका छन् । देशको राजधानीमा बस्नका लागि अनुमति लिनुपर्ने प्रावधान लागु गरिएका छन् । जस्ले गर्दा केही देशका राजधानीमा भन्दा अन्य शहरमा जनसंख्या बढी छ । तर, नेपालमा मात्र किन राजधानीमै एक चौथाई जनसंख्या ओइरिएको छ ? अब यो प्रश्न उठाउनुपर्छ ।

यो सरकार गठन भएपछि तरकारीमा तीन शय प्रतिशत, खाद्यान्नमा १० देखि ५० प्रतिशत र अन्य अत्यावश्यक बस्तुमा करिब शतप्रतिशत महंगी बढेको नेपाल राष्ट्र बैंकको पटक पटकको प्रतिवेदनमा सार्बजनिक भइसकेको छ । तर, अझै सरकारका मन्त्रीहरु, उच्च अधिकारीहरु, सरकार निकटका कार्यकर्ता र विचौलियाहरुले महंगी बढाइरहेका छन् । कोरोना भाइरस नियन्त्रणको लागि सबैजसो देशले निर्यात रोक्न थालिसकेका छन् । अझै कति महंगी बढ्ने हो कसैले अनुमान गर्न सक्दैन ।

ओली सरकार भएकै कारणले विकसित प्रजातान्त्रिक मुलुकहरुले अनुदानमा कटौती गरेका छन् भने केही आयोजनाहरु (एमसीसी लगायत) दिए जस्तो गर्न विभिन्न शर्त राख्दै अल्झाइरहेका छन् । न आफ्नै उत्पादन, न अनुदान न कुनै ब्यापार ब्यबसाय । अब केही दिनमै नेपाली बजार अनियन्त्रित र घोर महंगीमा झन झन उचालिनेछ । नेपालका युवाहरु भारततर्फ हानिएका छन् । रेमिट्यान्सले धान्दै आएको हाम्रो अर्थब्यवस्था खल्बलिने अबस्था आउने संकेतहरु देखिएका छन् । हरेक नेपालीका घरघरमा भोकमरीले सताइसकेको छ । यो भयावह अबस्था कल्पना भन्दा बाहिरको छ । तर, ओलीलाई आँफु पार्टीमा कसरी सुपेरियर बन्नेमै ध्यान छ ।

मंहगी त यो सरकारले शुरुदेखि नै नियतवस बढाइरहेको छ । अहिले मुखमा लगाउने माक्सदेखि तरकारीसम्म, खाद्यान्नदेखि औषधीसम्ममा हजार प्रतिशत महंगी बढिरहेको छ । वर्तमान सरकार रमिता हेर्ने वा यही मौकामा राज्यको रकम असुलिरहेका छन् । अब बोल्ने सडकका आवाजहरु बाक्लिंदै गएको छ । यसैमा आधारित प्रचण्डको प्रतिवेदन सार्बजनिक भएको छ । अर्थमन्त्री, कृषिमन्त्री, आपुर्तिमन्त्रीहरु नै विचौलियालाई संरक्षण गरेर सरकारको मुख्यकर्ता भएको धेरै पटक प्रमाणित रुपमै समाचारहरु बाहिर आएका छन् ।

नेपाल तुलनात्मक रुपमा धेरै जनसंख्या भएको मुलुक होइन । मधेशमा तीव्र रुपमा जनसंख्या बढेपनि पहाड र हिमालसम्म जनसंख्या घट्दो क्रममा छ । तर, पनि काठमाडौंका गल्ली हेर्यो भने बंगलादेश जस्तो पुरै भद्रगोल छ । विश्वमा सबैभन्दा अब्यबस्थित शहरहरु भएको देश वंगलादेश हो । अहिले काठमाडौं जनसंख्याको ठुलो चपेटामा छ ।

कोरोनाले होइन, भोकले जनता मरिरहेका तर्फ ओलीले पटक्कै ध्यान दिएका छैनन् । कोरोनाको बहाना देखाएर ओली सरकारले गर्न सक्ने कुनै काम गरेका छैन । यो सरकारले कसरी भ्रष्टाचार गर्ने बारेमा मात्र आफ्नो शक्ति उपयोग गरिरहेको छ । कोरोनाको यो बिषम घडीमा बिश्वका अधिकाश देशहरुले बातावरणमा व्यापक सुधार गरेका छन् । शहरको सरसफाई र नागरिकका जीवनयापनमा सुधारमा व्यापक फेरबदल गरेर कुनै पनि भाइरसबाट बंच्न सक्ने उपाय खोजिरहेका छन् । तर, ओली सरकारले एउटा उपत्यका शहरलाई झन कुरुप र प्रदुषण बढाइरहेको छ ।

यो कोरोना अबधिमा करिब एक बर्षसम्म लामो बिदा पर्यो । यो सयममा उपत्यका खाली जस्तै बन्यो । तर, सरकारले सडक निर्माणदेखि पार्क बनाउने कामहरु गर्ने दीर्घकालीन योजनाहरु ल्याउन सकेन । यो समस्याको घडीमा सरकारले एउटा त दीर्घकालीन योजना अघि बढाउन सक्थ्यो होला नि । त्यो हो, ब्यबस्थित शहर । त्यसका लागि खाका तयार गरेर असरल्ल परेको यो बजारलाई शहरमा रुपान्तरण गर्ने योजना ल्याउन सक्नुपर्दथ्यो ।

ब्यबस्थित शहर बसोवासका लागि धेरै देशले ठुलो मिहिनेत गरेका हुन्छन् । मिहिनेत नगरी कुनै पनि शहर सुन्दर र सफा हुन सक्दैन । काठमाडौं उपत्यकालाई अग्लो थुम्काबाट हेर्नुस, वा जहाजबाट नियाल्नुस, वा सडककै चोकमा उभिएर नजर घुमाउनुस । अथवा आफै बसेको घर वरिपरीको वातावरण हेर्नुस, अझ परतिर पुगेर फरक्क फर्केर हेर्दा पनि हुन्छ । तपाईंले कुनै कोणबाट काठमाडौं उपत्यका शहरको रुप पाउनुहुन्न । विश्वमै बैराग्य बजारमा किन परिणत भयो यो उपत्यका ? यसकाे सुधारतर्फ लाग्ने सुर्वण अबसर थियो ओली सरकारलाई । तर, यो अवसरलाई ओली सरकारले पुरै दुरुपयोग गरिदियो ।

राजनीति पहुँचले-को दुर्गमको-को सुगमको छुट्याउन नसकिने अवस्था छ । सबैलाई काठमाडौं ताक्ने नशा चढेको छ । काठमाडौं बसेपछि ठुलो बनिने अभिमान सबै नेपालीलाई पलाएको छ । पछिल्लो पटक राजनीति र आन्तरिक द्धन्द्धले पनि धेरैलाई उपत्यकामा तानिदियो । तर, अब यसका लागि नियन्त्रित र ब्यबस्थित बसोवासको अवधारणा नल्याइ सुखै छैन ।

अहिले विश्वमा फैलिएको कोरोनाको प्रकोपले हामीलाई एउटा शिक्षा दिएको छ । त्यो बाटो भनेको ब्यबस्थित बसोबास नै हो । विकसित मुलुकको त्यो सभ्य शहरमा कोरोनाको प्रकोपले त्यो बेहाल बनाइदिएको छ । हामी त यसै भद्रगोलमा छौं । हामीले कति रोगव्याधी व्यहोरिरहेका छौं, त्यो भनि साध्य छैन ।

चीनको एउटा उदाहरण हेरौं । चीनको मुख्य विधायीका सदन (नेशनल पिपुल्स कंग्रेस) मुख्य सदनमा एउटा विधेयक पेश भयो । त्यो हो, आन्तरिक बसाँई प्रणाली । १७ बर्ष अघि पास भएको यो विधेयक अहिले चीनभरि लागु भएको छ । यो विधेयकले गाउँबाट शहर बस्नका लागि अनुमति खोज्छ । चिनियाँ नागरिक आफ्नो इच्छा अनुसार, आफ्ना कुनै पनि शहरमा बसाँई सर्न वा बस्न पाउँदैनन् । यसको बिशेष प्रावधान छ । चीनको मुख्य भूमिमा, घरेलु रजिष्ट्रेसनको प्रणालीले आन्तरिक बसाई सजिलो बनाएको छ । जथाभावी बसाँई सरे वा घर वनाए स्थानीय सरकारले अनुदानित विद्यालय शिक्षा, अनुदानित आवास, र स्वास्थ्य बीमा जस्ता सेवाहरू प्रतिबन्ध लगाउन सक्छन् । शहरीकरणको नियन्त्रण गर्न यो प्रावधान गरिएको हो ।

विश्वकै धेरै जनसंख्या भएको चीनले यो प्रणाली नबसाइएको भए मानिस मानिस बीच खप्टेर धेरैको मृत्य भइसक्थ्यो । सबैको चाहना ठुला शहरमा बसौं भन्ने हुन्छ । सबैलाई सुविधाजनक ठाउँ चाहिन्छ । त्यसैले, यसलाई रोक्न चीन सरकारले सुविधालाई विकेन्द्रीकरण मात्र गरेन, ठुला शहरमा स्थायी वा अस्थायी बसोबासमा कडाइ गरिदियो । अहिले विश्वका धेरै विकसित मुलुकले यहि प्रणाली अपनाएका छन् । देशको राजधानीमा बस्नका लागि अनुमति लिनुपर्ने प्रावधान लागु गरिएका छन् । जस्ले गर्दा केही देशका राजधानीमा भन्दा अन्य शहरमा जनसंख्या बढि छ । तर, नेपालमा मात्र किन राजधानीमै एक चौथाई जनसंख्या ओइरिएको छ ? अब यो प्रश्न उठाउनुपर्छ ।

नेपाल तुलनात्मक रुपमा धेरै जनसंख्या भएको मुलुक होइन । मधेशमा तीव्र रुपमा जनसंख्या बढेपनि पहाड र हिमालसम्म जनसंख्या घट्दो क्रममा छ । तर, पनि काठमाडौंका गल्ली हेर्यो भने बंगलादेश जस्तो पुरै भद्रगोल छ । विश्वमा सबैभन्दा अब्यबस्थित शहरहरु भएको देश वंगलादेश हो । अहिले काठमाडौं जनसंख्याको ठुलो चपेटामा छ । मोटामोटी अनुमान अनुसार, स्थायी र अस्थायी गरेर यो उपत्यकामा करिब ६० लाख मानिस बसोवास गर्छन् । तथ्यांक विभागको रेकर्ड अनुसार, पनि अस्थायी रुपमा यहाँ ६० प्रतिशत बढि मानिसको बसोवास छ । यो डरलाग्दो चित्रण हो ।

यसका लागि सरकारले केही प्रावधान गर्न सक्छ । अल्पकालीन र दीर्घकालीन आयोजना तयार गरेर उपत्यकाको कहालीलाग्दो जनघनत्वलाई घटाउन सक्छ । अहिले प्रदेश प्रणाली लागु भइसकेको छ । हरेक प्रदेशका सदरमुकाम तोकिएका छन् । यसले शिक्षा, स्वास्थ्य, खेलकुद, रोजगार, ब्यबसायीलाई थोरै भएपनि विकेन्द्रीकरण गरिदिएको छ । यसैका आधारमा नागरिकका हितका लागि जुन नागरिकको जन्मघर जहाँ हो त्यहिं फर्काउने कदम चाल्न सक्नुपर्छ । जस्तो उदाहरणका लागि, दार्चुलाको होस वा अछामको होस वा म्याग्दीको होस् हरेक नागरिकले त्यहि नजिकको शहरबाट सुविधा प्राप्त गर्न सक्नेछ । यसरी हरेक जिल्लाका नागरिक आफ्नै जिल्लामा स्थायी रुपमा फर्काउने गहन कार्यको शुरुवात गर्नुपर्छ ।

कोरोना भाइरस नियन्त्रण नभएसम्म भारतको सिमानामा कडाई गर्न नेपाल सरकार पुर्ण रुपले चुक्यो । नेपाल–भारतको ८८५ किमी लामो खुल्ला सिमानाका हरेक खण्डमा नेपाली सुरक्षकर्मीको उपस्थिति अनिवार्य चाहिन्छ । सरकारले सबैभन्दा अनिवार्य गर्नुपर्ने काम यहि हो । तर, सरकार सीमाना सुरक्षामा कमजोर सावित भइसकेको छ ।

अहिले यो उपत्यका शहर होइन, बैराग्य बजार मात्र वनेको छ । शहरमा धेरै सुविधा हुन्छन् । जस्तै, टोलको बीचमा अनिवार्य बालबालिकाको लागि खेल्ने बालबाटिका, हरेक स्थानमा खेल मैदान, पैदलमार्ग, अपांगहरुका लागि सडक पेटी, पार्क, सवारी पार्किङस्थान । यी अनिवार्य आवश्यकता हुन् । तर, जनसंख्याको चाप यति धेरै बढेर गयो कि भएका खाली स्थानहरु भरिंदै गए । अहिले उपत्यका कुरुप मात्र भएको छैन । भगवान भरोसा बाहेक केही छैन उपत्यकाको बसोवासको चित्र ।

टुँडिखेल मिचिएको छ । सम्पदा मासिएका छन् । सार्वजनिक जमिन नासिएका छन् । दुर्गमबाट आएका नबधनाढ्यहरुले टावर उठाईदिएका छन् । राजनीति पहुँचले-को दुर्गमको-को सुगमको छुट्याउन नसकिने अवस्था छ । सबैलाई काठमाडौं ताक्ने नशा चढेको छ । काठमाडौं बसेपछि ठुलो बनिने अभिमान सबै नेपालीलाई पलाएको छ । पछिल्लो पटक राजनीति र आन्तरिक द्धन्द्धले पनि धेरैलाई उपत्यकामा तानिदियो । तर, अब यसका लागि नियन्त्रित र ब्यबस्थित बसोवासको अवधारणा नल्याइ सुखै छैन । यो कोरोना संक्रमण फैलिएको अबस्थामा यी सबै कामहरु गर्ने सरकारलाई गजबको अबसर थियो । तर, सरकारले जनतालाई पुरै धोका दियो ।

भनिन्छ, हरेक संकटसंगै अर्को अवसरको बाटो निस्कनेछ । अहिले विश्वलाई कोरोनाले परिवर्तनशिल बनाइदिएको छ । बालवालिका कसरी सुरक्षित राख्ने भन्ने बिषयमा हरेक देश चिन्तित छन् । तर, ओली सरकार आफ्नो बखान आँफै गर्न फुर्सद पाएको छैन । अहिले कोरोनाबाट सचेत बन्दै यसले देखाइदिएको ब्यबस्थित बसोवासको आवश्यकताको बाटोमा नेपाल अब अघि बढ्न सक्नेतर्फ ओली सरकार सचेत बन्न सकेन । किनकी, यस्ता विभिन्न रोगब्याधीबाट बंच्न ब्यबस्थित बस्ती पहिलो आवश्यकता हो । निरोगीहरुका लागि अहिलेको उपत्यका पुर्णरुपमा प्रत्युपादक स्थान हो भन्ने सबैले हेक्का गर्न जरुरी छ ।

अब चीनलाई हेरौं । माओको कम्युनिष्ट राजनीति अघि चीनमा सनयात सेनको शासन थियो । पद र शक्तिका कारण सनयात सेनको पार्टी टुक्रिएर चनाचुर भयो । बिभिन्न राजाहरुबाट चीनलाई स्वतन्त्र पार्ने सेनको प्रजातन्त्रवादी पार्टीलाई कम्युनिष्टले सधैंका लागि निषेध गरेर समाप्त पारिदियो ।

सरकारले न विकासका काम गर्न सक्यो न दैनिक जीवनयापनमा सहजता । कोरोना शुरु भएदेखि नेपाली किसानका तरकारी, फलफुल, दुग्धजन्य पदार्थ विक्री नभएर खेर गइरहे । नेपाली किसानका उत्पादनलाई बजार प्रबद्र्धन गर्न सरकारले कुनै पहल नै गरेन । कोरोना भाइरस नियन्त्रण नभएसम्म भारतको सिमानामा कडाई गर्न नेपाल सरकार पुर्ण रुपले चुक्यो । नेपाल–भारतको ८८५ किमी लामो खुल्ला सिमानाका हरेक खण्डमा नेपाली सुरक्षकर्मीको उपस्थिति अनिवार्य चाहिन्छ । सरकारले सबैभन्दा अनिवार्य गर्नुपर्ने काम यहि हो । तर, सरकार सीमाना सुरक्षामा कमजोर सावित भइसकेको छ ।

सरकारको यही शैलीले गर्दा पुर्वएमाले ओलीसँग टाढिएको छ । ओलीको व्यवहारबाट रुष्ट पुर्व एमालेकै माधव नेपाल पक्ष पनि भविश्यमा ओलीसँगै नबस्नेगरि कडा प्रतिवादमा उत्रिसकेका छन् । विश्वमा धेरै वाद वा शासनहरु अन्त्य हुनु अघि यस्तै खालका संकेतहरु देखा पर्ने गर्दथे ।
अमेरिकालाई त्यो बेला स्वतन्त्र गर्ने फेडरलिस्ट पार्टी अहिले पुरै हरायो । स्पेनिस र अंग्रेजहरुको कित्ताकाटमा अल्झिएको अमेरिका निर्माण गर्न फेडरलिष्ट पार्टीको ठुलो योगदान थियो । तर, दम्भका कारण यो पार्टी अहिले सिद्धिएको छ ।

पाकिस्तान हेरौं । भारतबाट अलग्प्याएर पाकिस्तान बनाउने त्यो बेलाको पार्टी अहिले शुन्य अबस्थामा छ । मुस्लिम लिगले पाकिस्तान त बनायो । तर, नेताहरुको बीचको खिचातानीले सयौं टुक्रामा बिभाजन भएर यो पार्टी समाप्त भयो । अब चीनलाई हेरौं । माओको कम्युनिष्ट राजनीति अघि चीनमा सनयात सेनको शासन थियो । पद र शक्तिका कारण सनयात सेनको पार्टी टुक्रिएर चनाचुर भयो । बिभिन्न राजाहरुबाट चीनलाई स्वतन्त्र पार्ने सेनको प्रजातन्त्रवादी पार्टीलाई कम्युनिष्टले सधैंका लागि निषेध गरेर समाप्त पारिदियो ।

रुसलाई हेरौं । सन १८०० मा सर्ब शक्तिमान रुस १९९१ मा आइपुग्दा १४ वटा देशमा बांडियो । रुस लगायत मलेशिया, इन्डोनेशिया, फिलिपिन्स, देशहरुमा उग्र बनेका कम्युनिष्टहरु अहिले शुन्यमा झरिसकेका छन् । अहिलेको ओली प्रवृतिले माथिका केहि उदाहरणको संकेत गर्छ ।  सरकारको नेतृत्व गरेदेखि ओलीका बिलासपुर्ण शैलीको जनस्तरबाट निकै आलोचना भयो । ओलीको जन्मदिन भव्य मनाउँदा गरिब जनताहरु भोकले रोइरहेका दृष्य यहि कार्यकालमा जनताले भोग्नु पर्यो ।

यतिबेला प्रचण्डले ओलीलाई तेर्साएका ३३ वटा गंभिर मुद्धाहरु जनताकै आवाज भएको सर्बत्र चर्चा चलेको छ । के साच्चि प्रचण्डका आरोप सही र ओलीका उत्तरहरु पुर्वाग्रह हुनेछन् त ? यो प्रश्न जनताले हेरिरहेका छन् । तर, ओलीले प्रचण्डलाई तर्साउन द्धन्द्धकालिन मुद्धाका उत्खननहरु जनताका लागि अपाच्य सावित हुने निश्चित छ । आफु कर्तब्यबाट विमुख भएर प्रचण्डलाई ओलीले रिसराग साँधेको मात्र जनताको बुझाइ हुनेछ । यदि ओलीले प्रचण्डको प्रत्युत्तरमा हेग यात्रा उच्चारण गरे भने जनताले त्यो कालो छाँया भित्र पहिलो नंवरमा ओलीकै तस्विर देख्नेछन् ।