नेपालमा संक्रमण अनियन्त्रित हुँदै, स्वास्थ्य सुरक्षामा कसरी ध्यान दिने ?

१२ बैशाख, काठमाडौं । नेपालमा अहिले कोरोना भाइरस संक्रमण अनियन्त्रित हुँदैछ । दैनिक हजारबढी संक्रमितको संख्या थपिएसँगै सरकारले समेत केही गतिविधिमा प्रतिबन्धात्मक व्यवस्था सुरु गरेको छ । संक्रमितको लागि स्वास्थ्य संस्थामा क्षमता अभावको विषयमा चर्चा सुरु पनि त्यत्तिकै छ ।

पहिलो चरणको महामारीमा १० देखि २० प्रतिशत संक्रमित जटिल र ८० प्रतिशत सामान्य थिए भने अहिले २० प्रतिशत सामान्य तर ८० प्रतिशत जटिल भएको डाक्टरहरुले बताउदै आएका छन् ।

बाँकेको भेरी अस्पतालमा भएको संक्रमितको मृत्युको तथ्यांक र अवस्था हेर्दा पछिल्लो समय कोरोना महामारीले त्यहाँ थप क्षति पुर्‍याउने प्रष्ट देखिन्छ । स्रोतका अनुसार आईसीयूभित्र अत्यन्तै सिकिस्त बिरामीहरू मृत्युसँग संघर्ष गरिरहेका छन् ।

१४२ जना कोभिड बिरामी राख्ने क्षमता भएको उक्त अस्पतालमा २०० भन्दा बढी संक्रमित नाघिसकेका छन् । कोरोनाको लागि बाहेक अन्य रोगको उपचारको लागि छुट्याइएका वार्डहरूमा अक्सिजन जडान गरेर संक्रमितको उपचार गरिएको छ । सास फेर्न गाह्रो भएर अक्सिजन जडान गरेका सबै संक्रमितले नर्स र डाक्टरको सेवा पाउने अवस्था छैन ।

गत वर्षजस्तै यो वर्ष पनि अस्पतालको अभावले होम आइसोलेसनमा बस्नु पर्ने अवस्था देखिएको छ । तर घरमा नै आइसोलेसनमा बस्ने बिरामीहरूले कस्तो कुरामा ध्यान दिने ?

चिकित्सकहरू गम्भीर समस्या देखिएका बाहेक लक्षण नदेखिएका र सामान्य लक्षण देखिएकालाई समेत घरमै आइसोलेसनमा बस्न सुझाव दिन्छन् । घरमै बस्दा खाना र सुरक्षाको बारेमा राम्रो ध्यान दिनु आवश्यक हुन्छ ।

भिटामिन सी र जिंकको अहं भूमिका

कोरोनाको समयमा धेरै बिरामीहरूलाई खाने र पिउने कुरामा ध्यान दिनु पर्छ । धेरै खाना बार्नु हुँदैन । तर यो भने महत्त्वपूर्ण छ कि तपाईं पौष्टिक खाना खाने र सकेसम्म घर बाहिर बनेको खानेकुराबाट टाढा रहनुहोस् । कोभिडको समयमा शरीरका लागि भिटामिन सी र जिंक महत्त्वपूर्ण हुन्छ । औषधिको साथसाथै यसलाई प्राकृतिक स्रोतबाट पनि प्राप्त गर्न सकिन्छ । जस्तो सुन्तला, निम्बु, अण्डा र केरा प्रशस्त मात्रामा खानुहोस्।

होम आइसोलेसनमा बस्नेले के गर्ने के नगर्ने ?

 घर क्वारेन्टाइन नियमित बनाउनुहोस् ।

बिहान सबेरै उठ्नुहोस् र हल्का व्यायाम गर्नुहोस् ।

कोठामा हिँडडुल गर्नुहोस् र शरीरलाई फिट राख्नुहोस् ।

खाजापछि आराम गर्नुहोस्, बेलुका तपाई हिँड्न वा पुस्तक पढ्नुस ।

सधै पूरा दिनको तालिका मिलाउनुहोस् र राति १० बजेभित्रै सुत्ने प्रयास गर्नुहोस् ।

तापक्रम र अक्सिजनको स्तर नाप्नुहोस्

कोरोना भाइरसले तपाईको फोक्सो र श्वासप्रश्वासको पथलाई सबैभन्दा धेरै नोक्सानी पुर्‍याउँछ । यसैले बाफ लिनु आवश्यक छ । दिनमा ३–४ पटक तातो पानीले बाफ लिनुहोस् । यदि तपाईंसँग स्टिमर छैन भने जुनसुकै भाँडामा पानी तताएर पनि बाफ लिन सकिन्छ ।

परिवार र आफन्तलाई संक्रमणबाट कसरी जोगाउने ?

यदि तपाई घरमा हुनुहुन्छ भने यो कुरा ध्यान दिनुहोस् कि तपाई आफैं संक्रमणको दायरामा आउनुहुन्न। त्यसैले यी चीजहरूको विशेष ख्याल राख्नुहोस् –

प्राय: तपाईंको कोठाको ढोका बन्द राख्नुहोस् ।

खाना दिन आउने बेलामा बच्चा र वृद्धहरू भन्दा पनि उमेरदार मान्छेलाई खाना दिन बोलाउनुहोस् ।

खाना खाइसकेपछि भाँडा माझ्नुहोस् र सरसफाइ गर्नुहोस् ।

सकेसम्म मान्छेसँग दुरी बनाएर कुरा गर्नुहोस् ।

अर्को १४ दिनको लागि ३‍(४ जोडी कपडा लिनुहोस् र दराज त्यतिबेलासम्मको लागि बन्द गर्नुहोस् ।

 प्रयोग गरिएको मास्कलाई सेनिटाइज गर्नुहोस् र यसलाई पोलिथिनमा राख्नुहोस् । १४ दिनपछि त्यसलाईसँगै डिस्पोज गर्नुहोस् ।

कोरोनामुक्त भएपछि पूरै कोठालाई सेनिटाइज गर्नुहोस् । प्रयोग गरिएको तौलिया र अन्य कपडा धुनुहोस् र तिनीहरूलाई घाममा सुकाउनुहोस् ।

१४ दिनपछि चिकित्सकको सल्लाहमा परिवारका सदस्यलाई भेट्ने र पुरानै दैनिकीमा फर्किन सक्नुहुनेछ।