संसद विघटनको योजनामा ओली, अन्तत् मूलुक मध्यावधि निर्वाचनमा जाने

३१ बैशाख, काठमाडौ । नेकपा- एमालेका अध्यक्ष एव प्रधानमन्त्री  केपी शर्मा ओलीले निकै कसरतका बीच  माधव नेपालाई विपक्षी कित्तामा जान रोकेपछि विपक्षीदलरुलाई लागेको थियो ओली पुन: बहुमतको प्रधानमन्त्री नै दावा गर्ने भए ।  जनता समाजबादी दलका महन्थ ठाकुर र राजेन्द्र महतोलाई साथ लिदा विपक्षीले आंशका गरेजस्तो बहुमतीय सरकार गठनका लागि दावा गर्न सक्ने संसदीय अंकगणित ओलीसँग थियो ।

माधव नेपाल पक्षसँग सहमती जुटेको केही बेरमै जसपा नेता ठाकुर र महतो बालुवाटार पुगेका थिए । जसपामा ठाकुर र महतोको मात्र समर्थन रहदा पनि ओलीलाई बहुमतको सरकार दवा गर्न संख्या पुग्ने भन्दै केही समय बहुमतकै सरकार गठन दावा गर्ने कि भन्ने विषयमा छलफल पनि चलेको थियो । रेशमलाल चौधरी लगायतकाको रिहा लगायतका केही मुद्वा संवोधन भए ठाकुर र महतोले साथ दिने वताउँदा बताउदै पनि ओली भने त्यो बाटोमा लागेनन् ।

ओली सविधानको धारा ७६ को उपधारा ३ अनुसार बहुमत प्राप्त संसदीय दलको नेता प्रधामन्त्री हुने ब्यवस्था अनुसार नै प्रधानमन्त्री हुँदै संसद विघटसम्म पुर्याई मूलुकलाई  निर्वाचनमै लैजान चाहन्छन् । त्यसै अनुसार नै ओलीले संसदमा विश्वासको मत मत मागेका थिए । उनले विश्वासको मत माग्नु नै सरकारलाई ७६ को २ बाट ३ मा पुर्याउनु थियो । यही योजना सफल पार्न उनले विपक्षीको गठवन्धनमा सरकार गठन हुन नदिन जसरी माधव पक्षको राजीनामा रोक्न हर प्रयास गरे । त्यो प्रयास संसदमा विश्वासको मत लिनु पूर्व किन गरेनन् ? भन्ने विषयले पनि ओली सत्ता निरन्तरता होइन । आफ्नै नेतृत्वमा मध्यावधि निर्वाचन चाहान्छन् भन्ने कुराले प्रष्ट पारेको छ ।

राजीनामा रोक्न र अन्तिम समयमा नेपालसँग ओलीले गरेको समझौताले नेपालपक्षलाई होइन ओलीलाई नै थप बलियो बनाएको मात्र नभएर  पुन: संसद विघटको राजनीतिक अभिष्टको नजिक पुर्याएको छ । ओलीको आन्तरिक चाहाना सत्ता निरन्तरता भन्दापनि आफ्नै नेतृत्वमा निर्वाचन घोषणका लागि जतिसक्दो चाडो संसद विघटका लागि संवैधानिक प्रक्रिया पुरा गर्नु हो । नेपालसँग भएको  सहमतिले ओलीलाई त्यस दिशाको यात्रा सहज बनाएको छ ।

ओलीले चाहेको भए विहिवार माधव नेपाल पक्षको राजीनामा रोक्न र विपक्षी गठवन्धमा सरकार बन्न नदिन जुन बल लगाए वा समझौता गरे  त्यो विश्वासको मत लिनुअघि पनि गर्न सक्थे।  तर गर्न चाहेनन् ।  किन कि त्यो प्रयास त्यती वेला सार्थक भएको भए ओलीलाई नै घाटा थियो । उनको मध्यावधिक निर्वाचनको चाहना सफल हुने थिएन् भने अर्को  तर्फ त्यसपछिका दिनमा पार्टीमा माधव नेपालसँग अझ बढी समझौता गर्नुपर्ने अवस्था सृजना हुन्थ्यो । तर राजीनामा रोक्न र अन्तिम समयमा नेपालसँग ओलीले गरेको समझौताले नेपालपक्षलाई होइन ओलीलाई नै थप बलियो बनाएको मात्र नभएर  पुन: संसद विघटको राजनीतिक अभिष्टको नजिक पुर्याएको छ । ओलीको आन्तरिक चाहाना सत्ता निरन्तरता भन्दापनि आफ्नै नेतृत्वमा निर्वाचन घोषणका लागि जतिसक्दो चाडो संसदको विघटका लागि संवैधानिक प्रक्रिया पुरा गर्नु हो । नेपालसँग भएको  सहमतीले ओलीको त्यस दिशाको यात्रा सहज बनाएको छ । संसद विघटन गरी ओलीले चुनावको घोषणा गरे पनि कोभिड महामारी लगायत विभिन्न वाहानामा ओलीले केही समय मुलुक चलाउने निश्चित छ ।

त्यसैले पनि अब ओलीले विश्वासको मत लिन नत जसपा फकाउन लाग्ने छन न त माधव नेपाल पक्षको माग संवोधनको प्रयास नै गर्नेछन् । दुवै प्रयास नगर्दा ओलीलाई केही घाटा हुने अवस्था देखिदैन । त्यो प्रयास नगर्दा उनलाई प्रतिनिधि सभाको विघटनको औचित्य पुष्टि गर्ने अवसर मिल्ने छ । उनी पुस ५ को विघटन अपरिहार्य थियो भन्ने तर्क नै बलियो बनाउन सफल हुने छन् । त्यसैले ओलीले आफैले खोजेको बाटोमा मूलुकलाई लगेका छन् ।

“मुलुकलाई अब चुनावमै लैजाने हो । अरु कतै जादैन । नेपाल पक्षका नेताहरुको राजीनामा रोकेर ओलीजीले  हाम्रो पार्टी पनि फुटबाट जोगाउनु भएको छ । मुलुक निर्वाचन जाने शुनिश्चित भएको छ । देश अब मध्यावधि निर्वाचनमा गयो ।’बजेट ल्याउनुपूर्व मुलुक संसद विघटनमा जान्छ ।

प्रधामन्त्री सपथग्रहण गरेसँग संसदको अधिवेशन बोलाउने र शुरुमै विश्वासको मत लिने मनस्थितमा ओली रहेका छन् ।   ओलीले लगत्तै विश्वासको मत लिने छन । उनले ३० दिन कुर्ने छैनन् । यसैगरी विश्वासको मत जुटाउन त्यती कसरत गर्ने पनि छैनन् । त्यो अवस्थामा पनि जसपा तस्टन नै रहने छ । ओली  ठाकुर महतो बीच यस प्रकारको अन्तरिक सहमती यस बीचमा भइसकेको जसपा नेताहरुले बताएका छन् । “मुलुकलाई अब चुनावमै लैजाने हो । अरु कतै जादैन । ओलीजी हिजो नेपाल पक्षका नेताहरुको राजीनामा रोक्न सफल भएसँगै हाम्रो पार्टी पनि फुटबाट बचेको छ । मुलुक निर्वाचन जाने सुनिश्चित भएको छ । देश अब मध्यवधिक निर्वाचनमा गयो ।’ प्रधामन्त्रीसँग निरन्तरत संवादमा रहदै आएका जसपा नेताले भने ।

उनले सोही योजना अनुसार र नै बजेटको तयारी भइरहेको र संवैधानिक आयोगमा नियुक्ति गरेकाले संसद विघटनलाई धेरै कुर्नु नपर्ने बताए । “हामी सदनमा तटस्थता सरकार गठन विश्वासको मत दिने नदिनेमा  मात्र होइन, आगामी बर्षको नीति कार्यक्रम बजेटमा पनि हामी सरकारलाई संसदमा सहयोग गर्न सक्दैनौ, हामीले सहयोग नगर्दा नीति कार्यक्रम वा बजेट संसदबाट पास हुने अवस्था हुँदैन । एमालेको एक्लैको बहुमत पुग्दैन त्यो बुझेर बजेट ल्याउनु पूर्व नै मुलुक संसद विघटनमा जान्छ । उनले थपे

कतिपयले भने ओली संंसंद विघटन गरी मुलुकलाई मध्यावधि निर्वाचन तर्फ लैजाने योजना रहेपनि त्यसका लागि हतार नगरी केही समय सत्ता टिकाउने खेलमा लाग्ने बताएका छन् । त्यसकालागि उनले संसदमा लोकप्रिया नीति कार्यक्रम तथा बजेट पेश गर्ने छन् । जेठको अन्तिम तिर आएर विश्वासको मत लिने र विश्वासको मत नपाए ७६ को ५ अनुसार आफैले सरकारको दावी गर्ने योजनामा ओली रहेका छन् ।  राष्ट्रपतिले भण्डारीले पनि ओलीको दावीलाई आधार मान्दै पुन: ओलीलाई नै प्रधानमन्त्रीमा कायम राख्नेछिन र त्यसपछि पनि ओलीले विश्वासको मत नपाउँदा संसद विघटन गरी कार्तिक वा मंसिरमा निर्वाचन घोषणा गर्ने विश्लेषण गरिएको छ ।