कांग्रेसमा बूढाकै हालीमूहाली

६ असार, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले वाध्यत्मक अवस्थामा भदौको १६ – १९ गते राजधानीमा चौधौं महाधिवेशन गर्ने मिति तय गरेको छ । विधानले दिएको सबै सुविधा पूरा गरी संविधानप्रदत्त सीमा समेत कांग्रेस पूरा गर्ने अवस्थामा पुगेको छ । स्वभाविक रुपमा नयाँ नेतृत्वको चर्चा परिचर्चा सुरु भएको छ । पार्टीको मूल नेतृत्वमा को निर्वाचित होला भन्ने आम अपेक्षा रहेको छ । अर्थात सभापतिको दाबेदार को रहला भन्ने जिज्ञाशा कार्यकर्ता तहमा व्याप्त छ ।

अहिलेसम्मको परिवेशलाई राम्ररी अध्ययन गर्दा देखिन्छ–फेरि पनि कांग्रेस हाँक्ने उही बूढापाकाकै चान्स बढी छ । सभापतिका लागि शेरबहादुर देउवाले पहल थालिसकेका छन् । महाधिवेशनको नयाँ मिति तय भएपछि देउवाको सकृयता तीब्र भएको छ । हिजैबाट उनले प्रदेशगत रुपमा निकट नेताहरुसँग भेटघाट थालिसकेको छन् ।

देउवाको भेटघाट

पार्टी महाधिवेशन जसरी भएपनि गरिछाड्ने अठोटका साथ देउवा उभिएका छन् । गएको साता बसेको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा देउवाले महाधिवेशन जसरी भएपनि गराउने दृढता व्यक्त गरे । महाधिवेशन नगराएको कलंक बोक्न आफू तयार नरहेको उनले प्रष्टै पारे । लगत्तै उनी निकट केन्द्रीय सदस्यहरुसँग घनिभूत छलफलमा जुटेका छन् । हिजो देउवाले प्रदेश नं. १ र प्रदेश नं. २ का नेताहरुसँग भेट गरी महाधिवेशनमा आफू फेरि सभापतिमा लड्ने उद्घोष गरे । साथै, आफूलाई सघाउन पनि देउवाले सबैसँग अपिल गरेका थिए ।

आज बिहानै उनले बाग्मती प्रदेशमा रहेका निकट केन्द्रीय सदस्यहरुसँग छलफल गरेका छन् । छलफलको क्रममा देउवाले प्रष्टै भनेका छन्–अब एक टर्म सभापति बन्ने हो । पार्टीलाई पुरानो हैसियत र साखमा पु¥याएर बिश्राम लिनेछु । मलाई सबैले एक पटक साथ दिनुप¥यो । देउवा निकट सबैले स्वभाविक रुपमा साथ दिने वचन दिए । तर देउवा क्याम्पमै लामो समय बसेका मधेसका प्रभावशाली नेता बिमलेन्द्र निधिले समेत सभापतिमा लड्ने भनेकाले केही अलमल भने देखिएको छ ।

निधिको दाबी

देउवा क्याम्कै एक हस्ती हुन् – बिमलेन्द्र निधि । लामो समय देउवाको सारथि बनेका निधिले यो पटक भने राजनीतिक जीवनलाई दाउमै राखेर बिद्रोहको संकेत गरेका छन् । हिजो देउवाले बोलाएको बैठकमा निधिले यसपटक भने आफू सभापतिको उमेदवार हुने दाबी फेरि दोह¥याए । तर देउवाले मानेनन् । बरु अर्काेपटक भने निधिलाई सघाउने बताए ।

तर निधिले अब आफू पार्टी सभापतिमा अर्काे पटक दाबी नगर्ने बरु देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउने अडान लिए । ७० वर्ष पूरा भएपछि मैले पार्टीको महत्वपूूर्ण जिम्मेवारीमा दाबी गर्दिन ,त्यसैले अहिले नै मेरो अन्तिम दाबी हो भन्दै निधिले देउवाको समर्थन लिन चाहेका छन् । तर देउवाको सकृयता र चाहना हेर्दा निधिले त्यो अवसर अहिल्यै पाउने देखिएको छैन ।

देउवाकै कारण ओलीको दम्भ

पार्टी महाधिवेशनमा देउवाले फेरिपनि दोहरिन चाहेपछि निधि पक्षको आज बिहान छुट्ट भेला भएको थियो । भेलामा देउवाको हातमा फेरि पनि पार्टीको सत्ता गयो भने कांग्रेसले आशातित सफलता पाउन नसक्ने निश्कर्ष निकालिएको छ । देउवाकै कारण प्रधानमन्त्री केपी ओलीमा अहंकार र दम्भ बढेको विषयमा समेत छलफल भएको थियो ।

प्रमुख प्रतिपक्षीको भन्दा भाइ सरकारको भूमिकामा कांग्रेसलाई केन्द्रित गर्ने काम देउवाबाट विगतमा भएकाले अहिलेको अवस्था आएको सहभागीहरुले निश्कर्ष निकालेका छन् । अहिले आएर देउवामा ओलीलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदलिएपनि जनतामा भने नकारात्मक सन्देश प्रवाहित भएको उनीहरुले चर्चा गरेका थिए ।

त्यसैले अब मधेसबाटै कांग्रेसले नेतृत्व दिन सक्दामात्रै सहज हुने पनि उनीहरुले छलफल गरेका थिए । त्यसका लागि निधि नै सबैभन्दा बलियो र भरपर्दाे पात्र भएको उनीहरुको ठहर रहेको थियो ।

संस्थापन इतरमा पनि बेमेल

संस्थापन पक्षमा देउवा र निधिले नेतृत्वको चाहना प्रकट गरेपनि संस्थापन इतरमा आधा दर्जन भन्दा बढीको दाबी रहेको छ । वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलदेखि महामन्त्री डा. शशांक कोइराला होस् कि डा. शेखर कोइराला सबैलाई सभापति नै चाहिएको छ । यस्तै प्रकाशमान सिंह, सुजाता कोइराला, रामशरण महत वा अर्जुननरसिंह केसीले पनि सभापति नै ताकेका छन् ।

कसैले कसैलाई नस्वीकार्ने रोग यहाँपनि छ । खासगरी पौडेल र कोइराला दाजुभाइको दाबेदारी अलि भारी देखिन्छ । यो समूहबाट पनि कम्तिमा दुईजनाको उमेदवारी पर्ने लगभग निश्चित जस्तो छ । त्यो अवस्थामा देउवालाई अलिस सहज हुने धेरैको ठम्याइ छ ।

कृयाशील सदस्यतामा युवा आकर्षण

यसपटक नेपाली कांग्रेसले कृयाशील सदस्यता बढाउने निर्णय गरेका थियो । सोही बमोजिम अहिलेसम्म कांग्रेसको सकृय सदस्यता संख्या साढे आठ लाख पुगेको छ । विगतमा केवल पाँच लाख मात्रै सदस्य थिए । अहिले थपिएकामध्ये धेरै जसो युवाहरुको संख्या देखिएको छ । १८ – ४० वर्ष उमेर समूहको संख्या झण्डै ३४ प्रतिसत रहेको छ ।

यो संख्या कांग्रेसमा सबैभन्दा बढी हो । युवा पुस्ताको आकर्षण कांग्रेसप्रति थपिएको राम्रो संकेत पनि हो । त्यसैले नयाँ पुस्ताले आफ्नो अभिमत कुनै न कुनै रुपमा प्रकट गर्न खोजेको देखिन्छ । यो पुस्ताको भावनाको प्रतिनिधित्व न त देउवाले गर्न सक्ने अवस्था छ , न रामचन्द्र पौडेल वा विमलेन्द्र निधिले नै ।

त्यसका लागि युवा पुुस्ताकै नेतृत्व आवश्यक छ । उमेर ५० नाघेकाहरुले यो उर्जाशील जमातको भावना पनि बुझ्न सक्दैन र सर्भिस डेलिभर पनि गर्न मुश्किल छ । त्यसैले यही उमेर समूहका नेताहरुले मैदानमा आउने साहस गर्नु आवश्यक छ ।

आँट छैन युवा नेताको

युवा पुस्ताले साथ नदिएसम्म अबको निर्वाचनमा कुनै पार्टीले जित्ने स्थिति छैन । जुन पार्टीमा युवा जमातले विश्वास गर्छ त्यसैले शासन सत्ताको बाग्डोर सम्हाल्ने अवस्था छ । पार्टी भित्र युवा पुस्ताको संख्या बढेपनि त्यो जमातको चाहना बमोजिम नेतृत्व गर्ने साहस युवा नेताहरुमा छैन । गगन थापा होस् वा गुरुराज घिमिरे या विश्वप्रकाश शर्मा होस् की बद्री पाण्डे , उनीहरु आफैं हिम्मत गर्ने तहमा पुगेका छैनन् ।

अहिलेसम्म युवा पुस्ताका लागि आकर्षक व्यक्तित्व निर्माण गरेपनि उनीहरु आफ्नै खुट्टामा उभिने साहस गर्ने तहमा पुुगेका छैनन् । कसैले देउवाको दौराको फेरो समाएका छन् त कसैले पौडेलको कमिज तानेका छन् । यस्तै कृष्ण सिटौला रुपी अर्काे बार्गेनिङ ग्रुपको पछाडि लागेर पद र हैसियत पाउने लालसा बोकेकाहरु पनि बेकामे नै छन् ।

कसैको हिम्मत छैन , आफ्नो बलबुतामा नेता हुने । बेला बेला उनीहरु युवाहरुको छुट्टै समूह बनाउने कुरा भने गर्छन् । तर ख्वामितहरुले एक पटक हकार्ने वित्तिकै सामसुम भइहाल्ने विचित्रको स्वभाव उनीरुमा व्याप्त छ । जसले गर्दा फेरि पनि युवा जमातले एकपटक निराशा नै हात पार्ने अवस्था देखिएको छ । तर युवा भावनाको कदर र सम्मान गर्न कांग्रेस चुक्यो भने त्यसले दिने दुष्परिणाम भयावह हुन सक्छ ।