संघीयताको मर्ममा प्रहारः भागवण्डा मिलाउन प्रदेशका मन्त्रालय फूटाउदै
नेपालबहस संवाददाता
माघ ८, २०७८ आइतबार ३:११:३९
८ माघ, काठमाडौं । संघीयता कार्यान्वयन गर्ने क्रममा प्रदेशका मन्त्रालयहरु फूटाएर गठबन्धनमा रहेका दलहरुलाई भागवण्डा पुर्याउन थालिएको छ । सात वटै प्रदेशमा भागवण्डा लगाउदा मन्त्रालय अपुग भएपछि मन्त्रालय फूटाएर भएपनि आवश्यकता पूरा गरिएको छ ।
जुन आवश्यकता भन्दा बढी रहेको राज्यलाई आर्थिक भार थनि थालिएको छ । यस क्रममा प्रदेश १ मा १२ वटा मन्त्रालय बनाउने तयारी थालिएको छ । सरकार गठन भएको तीन महिना पुग्न लाग्दासमेत सरकार विस्तार गर्न नसकेका मूख्यमन्त्री राजेन्द्र राईले हाल कायम मन्त्रालय फूटाएर १२ वटा बनाउने तयारी गरेका छन् ।
प्रदेश १ का मन्त्रालय टुक्र्याउने विषयमा अध्ययन गर्न आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्री इन्द्रबहादुर आङ्वोको नेतृत्वमा गठन गरिएको थियो । सो कार्यदलले मुख्यमन्त्रीलाई राईलाई प्रतिवेदन बुझाएसँग मन्त्रालय फूटाउने तयारी थालिएको हो ।
आर्थिक मामिला मन्त्री नेतृत्वको कार्यदलले प्रतिवेदन बुझाएसँगै प्रदेशका हाल कायम ७ वटा मन्त्रालय फुटाएर १२ वटा पु¥याउने तयारी सुरू भएको मूख्यमन्त्री राई निकट रहेका एक सांसदले भने । यसअघि प्रदेश १ मा ११ वटा मन्त्रालय बनाउने मुख्यमन्त्री राजेन्द्र राईले बताउँदै आएका थिए । ५ दलीय गठबन्धनमा आबद्ध दलहरूले धेरैवटा मन्त्रालय दाबी गरेको र सबै दललाई सम्मानजनक भागबण्डा मिलाउन धेरै मन्त्रालय आवश्यक परेका कारण हाल कायम मन्त्रालयहरू फूटाएर १२ वटा मन्त्रालय बनाउन लागिएको हो ।
केही दिन पहिले बसेको प्रदेश १ को उच्च स्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको बैठकमा पनि मन्त्रालय भागबण्डा र संख्याका विषयमा अनौंपचारिक रुपमा सामान्य छलफल भएको स्रोतले जनाएको छ । सो बैठकलाई सरकारले गरेका काम र आसन्न राष्ट्रियसभा निर्वाचनका विषयमा केन्द्रित गरिएका कारण विस्तृत छलफल भने अर्को बैठकमा गर्ने दलहरूबीच सहमति भएको थियो ।
गठबन्धनका दलहरूका बीचमा मन्त्रालयको संख्या निर्धारण, सरकार विस्तार, मन्त्रालय बाँडफाँटको विषयमा औंपचारिक छलफल नभएपनि अनौपचारिक रुपमा १२ मन्त्रालय बनाउने गरी गृहकार्य थाल्न गठबन्धन दलहरूले मुख्यमन्त्री राजेन्द्र राईलाई स्वीकृति दिइसकेका छन् । अनौंपचारिक सहमति अनुसार मुख्यमन्त्री राजेन्द्र राईले १२ वटा मन्त्रालय बनाउन गृहकार्य सुरू गरेका हुन् ।
गत पुसमा गण्डकी प्रदेश मुख्यमन्त्री कार्यालयले कार्यविभाजन नियमावली संशोधन गरी मुख्यमन्त्री कार्यालयबाट आन्तरिक मामिला मन्त्रालयलाई अलग गर्ने निर्णय गरेको थियो । सो निर्णयसँगै गण्डकी प्रदेशमा मुख्यमन्त्री कार्यालयसहित १२ वटा मन्त्रालय कायम गरिएको थियो । त्यसअघि गण्डकीमा ११ वटा मन्त्रालय थिए । भागबन्डा पु¥याउन बिनातयारी र बिनाअध्ययन प्रदेश सरकारहरूले धमाधम मन्त्रालय फुटाइरहेका छन् । प्रदेश १ बाहेकै अहिले देशभर प्रदेश मन्त्रालय ७० पुगेका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशबाहेक सबैले मन्त्रालय फुटाएका छन् । सबैभन्दा बढी मन्त्रालय वाग्मती प्रदेश सरकारले फुटाएको छ । वाग्मतीले अहिले १४ वटा मन्त्रालय पु¥याएको छ ।
२०७४ फागुनमा तत्कालीन संघीय सरकारले सातवटै प्रदेशमा ७–७ वटा प्रदेश मन्त्रालय गठन गरी प्रदेश सरकारको अस्थायी संचरना बनाएको थियो । केन्द्रले बनाएको संचरनालाई सुदूरपश्चिमबाहेक सबै प्रदेशका सरकारले विगारेर प्रदेशको मर्ममाथि नै प्रहार गरेका छन् । नेपालको संविधानअनुसार कुल प्रदेश सांसद संख्याको बढीमा २० प्रतिशतसम्म प्रदेशमन्त्री बनाउन सकिने व्यवस्था छ । यो भनेको सिलिङ हो ।
यही सिलिङको कारण कर्णाली प्रदेश सरकाले ८ वटाभन्दा बढी मन्त्रालय बनाउन सकेको छैन । अहिले प्रदेश १ मा ७, प्रदेश २ मा ९, वाग्मती प्रदेशमा १४,गण्डकी प्रदेशमा १२, लुम्बिनीमा १३, कर्णालीमा ८ र सुदूरपश्चिममा ७ वटा मन्त्रालय छन् । प्रदेश सरकारले धमाधम मन्त्रालय फुटाएपछि सबैतिर कर्मचारीको अभाव भएको सिर्जना गरिएको छ । प्रदेश सरकारहरूले संगठन तथा व्यवस्थापन सर्भे नगरी मन्त्रालय फुटाएका हुन ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपस्काउटको जग्गा कब्जामा गृहमन्त्रीको चासो, मन्त्रालयमा आयुक्तसँग छलफल
चैत १५, २०८० बिहिबार
आईजीपी परिर्वतनको तयारीमा गृहमन्त्री लामिछाने, पुग्ला त चलाउनेको भविष्यवाणी ?
चैत १५, २०८० बिहिबार
८ सय ७७ प्रहरी काजबाट फिर्ता
चैत १५, २०८० बिहिबार
सादा पोशाकमा प्रहरी परिचालन नगर्न हेडक्वार्टरको पत्र
चैत १५, २०८० बिहिबार
डीएसपी बढुवा सिफारिसमा किन विवादमा आए प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र अध्यक्ष ओली ?
चैत १६, २०८० शुक्रबार
आगामी वर्षको बजेट लेख्न अर्थ मन्त्रालयले बनायो समिति
चैत १६, २०८० शुक्रबार
शुक्लाफाँटामा दुर्लभ मानिएको बाह्रसिङ्गाको गणना हुँदै
चैत १६, २०८० शुक्रबार
नेपाली सेनाको उच्चस्तरीय राष्ट्रिय सुरक्षा तालिम सम्पन्न
चैत १६, २०८० शुक्रबार
सवारी दुर्घटनाः सुदूरपश्चिममा साढे तीन वर्षमा ६ सय ७४ को मृत्यु
चैत १६, २०८० शुक्रबार
राजस्व छलीका गाडी र मोटरसाइकलसहित तीन जना पक्राउ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
सर्वोच्चले गरिदियो कांग्रेस सांसद गुरुङको निलम्बन फुकुवा
चैत १६, २०८० शुक्रबार