जनता लडाएर लोकतन्त्र ? नेताहरुको दम्भले पुनः सामाजिक द्वन्द्वको खतरा
भेषराज पोखरेल
जेठ २, २०७९ सोमबार १९:२१:५१
जनतासँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध राख्ने स्थानीय तहको निर्वाचन सकिएको छ । सिंहदरबार घरदैलोमा ल्याउने अभियान अन्तर्गत मतदान भयो ।पालिकाहरुका प्रतिनिधि चुन्न मतदान भएर मत गणनासमेत सुरु भएको छ । परिणाम जे आउला तर यसपटकको निर्वाचनमा ठूला दलका नेताहरुको दम्भका कारण समाजमा पुनः अर्को खाले द्वन्द्वको बीउ रोपिन खोजेको देखिएको छ ।
एमाले अध्यक्ष केपी ओलीको जसरी पनि माओवादी केन्द्र र त्यसका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ एवं एमालेबाट अलग भएर बनेको एकीकृत समाजवादी र त्यसका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई धूलो चटाउने दम्भका कारण अहिले एमाले कार्यकर्ता भौतिक रुपमै आक्रमणमा उत्रिएका छन् ।
त्यस्तै प्रचण्ड र नेपालको दम्भ पनि कम रहेन । उनीहरुका पार्टी कार्यकर्तालाई पनि जसरी पनि केपी ओलीको तेजोबध गर्ने योजना अनुसार आफ्ना कार्यकर्तालाई लड्न तम्तयार बनाए । जसले गर्दा देशका विभिन्न ठाउँमा झडप भए । माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीसँग अधिकांश स्थानीय तहमा गठबन्धन गरेर अघि बढेकाले यो द्वन्द्वमा कांग्रेसका कार्यकर्ता पनि मिसिन पुगे । देउवालाई पनि सत्ता र शक्ति चाहिएकै छ ।
यसले स्थानीय जनप्रतिनिधिहरुले निर्वाचित भएर विकास, निर्माण र जनताको पक्षमा काम गर्लान्, सामाजिक सद्भाव बढाउलान् भन्दा पनि सामाजिक द्वन्द्व र भोट अनुसार विभेदको खेती नै गरेर समय बिताउने हुन् कि भन्ने खतरा बढेर गएको छ । जसले जहाँ सक्यो त्यहाँ अनियमितता बढाउने हुन् कि भन्ने त्रास बढाएको छ ।
स्थानीय निर्वाचन शान्तिपूर्ण र आपसी सद्भाव बढाउने हुनुपर्ने हो । दलहरुले स्थानीय जनताको आवश्यकता अनुसार विकास निर्माण, शिक्षाको गुणस्तर बढाउने, स्वास्थ्य सेवा विस्तार र गुणस्तर बढाउने योजना बनाउनुपर्ने हो । यी कुरालाई वास्ता नगरेर सामान्य मानवीय आवश्यकताका सेवा सुविधा नभएका गाउँ तथा शहरलाई स्मार्ट बनाउने, पूरै डिजिटलाइज्ड बनाउने, औद्योगिक गाउँ बनाउने जस्ता घोषणापत्र बनाएको देखियो ।
जुनसुकै दलका प्रतिनिधिले जिते पनि मिलेर काम गर्नुपर्छ, सामाजिक सद्भाव राख्नुपर्छ भन्ने कुरा भुलेर कसरी प्रतिस्पर्धी सिध्याउने मानसिकता बढाउँदै लगेको देखियो । यसले भौतिक आक्रमणका घटना बढे । देशका ३७ स्थानमा झडपका घटना भए । निर्वाचनका क्रममा भएका झडप रोक्न देशका ५१ ठाउँमा प्रहरीले हवाई फायर नै गर्नुपर्यो । उदयपुरमा गोली लागेर एक युवकको मृत्यु नै भयो । प्रहरी जवान पनि घाइते भए भने एकजना अर्का बालक पनि घाइते भएको समाचार आएको छ । देशका अरु अनेकौं स्थानमा पनि झडपमा परी नागरिक घाइते बन्न गएका समाचार आएका छन् ।
परिवारमा फाटो ल्याइदिए, नातासम्बन्धमा फाटो ल्याइदिए, समाजमा फाटो ल्याइदिएर वर्षौं सँगै बसेका, दुःखसुख साटेर जीवन गुजारेका छिमेकी र आफन्तलाई शत्रु बनाइदिए । पण्डित एक अर्काका लागि बिटुला भए, छोरी ज्वाइँसमेत शत्रु बने । केही समय यस्तो दुष्टताले घर जमायो ।
कसले बुथ कब्जा गर्ने ? कसले फर्जी मत हाल्ने भन्ने होडमा बाँके र हुम्लामा एमाले र माओवादीका कार्यकर्ताबीच भएको खुकुरी हानाहानमा एक दर्जनभन्दा बढी व्यक्ति घाइते भएका छन् । तनहुँको व्यास नगरपालिकाका मेयर र उम्मेदवारमाथि नै आक्रमण गरियो । तराईका कतिपय स्थानमा मतपेटिका लुटेर दौड्दै गरेका तस्बिर सार्वजनिक भएका छन् । यति मात्रै होइन देशका अनेकौं स्थानमा यिनै पार्टीका कार्यकर्ताबीच विभिन्न निहुँमा गम्भीर खालका झडप भएका छन् ।
यसले के देखाउँछ भने तत्कालीन एमाले र माओवादी केन्द्र मिलेर बनेको नेकपा फुटेपछि केपी ओली, प्रचण्ड र नेपाल तथा तिनको पक्ष र विपक्षमा लाग्ने नेताहरुको मनमा विकास भएको चरम दुष्टता र अति अहंमको परिणाम हो यो । यसमा नेपाली कांग्रेसका नेताहरुले पनि आफ्ना कार्यकर्तालाई संयमित राख्न, सिष्टता कायम गराउन सकेनन् । यो निर्वाचनले उसको छवि पनि धमिल्याइदिएको छ । दलका नेताहरुमा पलाएको अति दम्भ र दुष्ट मानसिकताका कारण प्रदेश र संघको निर्वाचनमा पनि यो क्रम बढेर जाने सम्भावना धेरै छ । यो राष्ट्र र नेपाली समाजका लागि अत्यन्तै दुखद कुरा हो ।
सोझा जनता हो कि क्या हो भनेर मर्न मार्न तयार भएर लागे । समाजमा तीव्र द्वन्द्व फैलियो । ठूलो धनजनको क्षति भयो । जब माओवादी सत्तासीन भयो, जनताका आँखा खुले । जातीय, सामाजिक द्वन्द्वले त उस्तै सामाजिक हैसियत, उस्तै आर्थिक क्षमता, उस्तै जीवनचर्या भएका जात-जातिबीचको लडाइँले त हाम्रै क्षति पो गरिहेको रहेछ भन्ने बुझे । नेताहरुले त सत्ता र शक्ति प्राप्त गर्न पो हामीलाई लडाएका रहेछन् भन्ने उनीहरुलाई स्पष्ट भयो ।
दलका नेताहरुले आफूलाई प्रजातन्त्रवादी वा लोकतन्त्रवादी भनेपनि आफ्नो दम्भ र महत्वाकांक्षा पूरा गर्न सधैं जनतालाई लडाउने र समाजमा आपसी फाटो पार्ने प्रयास गरे । २०४६ सालको पहिलो जनआन्दोलनपछि जनतालाई तीव्र रुपमा कांग्रेस र कम्युनिष्टमा विभाजन गर्ने अभियान चलाए । परिवारमा फाटो ल्याइदिए, नातासम्बन्धमा फाटो ल्याइदिए, समाजमा फाटो ल्याइदिएर वर्षौं सँगै बसेका, दुःखसुख साटेर जीवन गुजारेका छिमेकी र आफन्तलाई शत्रु बनाइदिए । पण्डित एक अर्काका लागि बिटुला भए, छोरी ज्वाइँसमेत शत्रु बने । केही समय यस्तो दुष्टताले घर जमायो । पछि समाजका आँखा खुले, होइन हामी त पार्टीका भरौटे लठैत भएर हाम्रा सम्बन्ध बिगार्नपट्टि पो लागेछौं, छिमेकी, नातासम्बन्ध, सद्भाव त हाम्रो मुटु रहेछ, नेताले अन्धो बनाएछन् भन्ने बुझे र फेरि सद्भाव बढाए । नेपाली पनको अस्तित्व कायम रह्यो ।
माओवादीहरुले सामन्ती व्यवस्था, भ्रटाचार र विभेदविरुद्ध लड्ने भन्दै जातीय विद्वेषलाई आफ्नो शक्ति आर्जनको हतियार बनायो । सोझा जनता हो कि क्या हो भनेर मर्न मार्न तयार भएर लागे । समाजमा तीव्र द्वन्द्व फैलियो । ठूलो धनजनको क्षति भयो । जब माओवादी सत्तासीन भयो, जनताका आँखा खुले । जातीय, सामाजिक द्वन्द्वले त उस्तै सामाजिक हैसियत, उस्तै आर्थिक क्षमता, उस्तै जीवनचर्या भएका जात-जातिबीचको लडाइँले त हाम्रै क्षति पो गरिहेको रहेछ भन्ने बुझे । नेताहरुले त सत्ता र शक्ति प्राप्त गर्न पो हामीलाई लडाएका रहेछन् भन्ने उनीहरुलाई स्पष्ट भयो । अब त सबै पहिलेकै जस्तै सद्भाव बढाउन लागि रहेका छन् । जनताका कोही शत्रु नहुने अवस्था आयो । अहिले द्वन्द्वपीडितको एकतादेखि सामाजिक सद्भाव नेपालको मौलिक अवस्थामै पुगेको छ ।
मधेशको हकअधिकार कायम गर्ने नाममा मधेशी र पहाडीबीच ठूलो द्वन्द्व सिर्जना गरियो । पहाडीमूलका नागरिकलाई तराईबाट लखेट्ने अभियान नै चलाउन उस्काए नेताहरुले । तराई मधेशका जनताले त्यसै गरे । पहाड र तराईबीचको सद्भाव नराम्रोसँग खल्बलियो । उनीहरुलई पनि तत्कालै होस आयो, हामी त नेताका खेलौना पो बनेछौं । दुवै समुदाय भाइभाइ पो रहेछौं । एउटाको अस्तित्व रहे अर्काको अस्तित्व पनि रहने रहेछ भन्ने स्पष्ट भए । अहिले तराईबासी र पहाडीबासीबीच द्वन्द्व छैन ।
अहिले फेरि एमाले कम्युनिष्ट र प्रचण्ड, माकुने कम्युनिष्ट, त्यसमा कांग्रेस पनि एक अर्कालाई सिध्याउने ? कस्तो डरलाग्दो र खतरनाक दुष्टता ? यसले जनतालाई कुनै पनि रुपमा फाइदा गर्ने छैन । ओलीको शक्ति बढे उनी सर्वेसर्वा बन्नेछन्, प्रचण्ड, माकुनेले शक्ति र सत्ता हासिल गरे उनीहरु नै मालिक बन्नेछन् । यही द्वन्द्वमा जनतालाई सधैं लड्नुबाहेक केही प्राप्त हुने छैन । न समानता न जनवाद, न विकास न समृद्धि । लगभग दुई तिहाई बहुमतको नेकपा सरकारको रवैया कसले देखेन र ? संविधानलाई आफ्नो पक्षमा पार्न जस्तो व्याख्या गरे पनि हुने त रहेछ नि । नेताहरु जनताका कति ठूला शत्रु ? जनताले यसलाई समयमै बुझ्नु अति आवश्यक छ है ।
भेषराज पोखरेल
नेपालबहस डटकमका नियमित स्तम्भकार भेष राज पोखरेल वरिष्ठ पत्रकार हुन् । विगत २५ वर्षदेखि अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउँदै आएका पोखरेलले कान्तिपुर दैनिकमा २० वर्ष भन्दा बढी समय भाषा सम्पादकका रुपमा काम गरेका छन् । स्वतन्त्र लेखकका रुपमा समेत विभिन्न दैनिक पत्रपत्रिकाहरुमा लेखहरू लेख्दै आएका पोखरेलले दुई वर्ष नेपाल तारा डटकमको सम्पादकको रुपमा काम गरेको अनुभव पनि छ ।
लेखकबाट थपलोकतन्त्र दिवसको सान्दर्भिकता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
लोकतन्त्रमा लोकको कल्याण होस्
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
अमिर शेखको भ्रमणलाई लिएर सुरक्षामा कडाई
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १०, २०८१ सोमबार
गोदावरी बैठक छाडेर घरमै आराम गरिरहेका छन ओली
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ९, २०८१ आइतबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
इलाम उपनिर्वाचन, डरैडरमा उम्मेदवार
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
कतारका अमिरको नेपाल भ्रमणः सार्वजनिक विदामै अलमलियो मन्त्रिपरिषद
बैशाख १०, २०८१ सोमबार
ज्योति विकास बैंकको वित्तीय अवस्था दिन प्रतिदिन बिग्रँदो क्रममा, व्यवसाय विस्तार ठप्प
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
कर्णालीका मुख्यमन्त्री कँडेलले वैशाख १३ गते विश्वासको मत लिने
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
दैलेखमा एउटै बँदेलको टोकाइबाट सात जना घाइते
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
गाजाको अस्पताल परिसरमा दुईसय भन्दा बढीको शव भेटियो
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
नेपालले रुससँगको द्विपक्षीय सम्बन्धलाई सदुपयोग गर्न जरुरी छ : ढकाल
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार