कांग्रेस आफ्नै कारणले गम्भीर राजनीतिक धर्मसंकटमाः कसले लगाउला पार ?

३१ साउन, काठमाडाैं । गठबन्धन सरकारको नेतृत्व गरेको नेपाली कांग्रेस संघ र प्रदेशको निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा गम्भीर धर्मसंकटमा फस्दै जाने अवस्थामा देखिएको छ । यस्तो धर्मसंकट कसले ल्याइदिएकाे होला ? कस्तो धर्मसंकट होला ? सबै कम्युनिष्ट पार्टीको प्रतिस्पर्धी र सहकार्य पनि नगरी नहुने अवस्थामा भएकाले जनताको चासो कांग्रेसतर्फ हुने नै भयो । निर्वाचन नजिकिँदै जाँदा सबै राजनीतिक दलहरु तात्न थालेका छन् ।

एमालेले जसरी पनि बहुमत ल्याउने भन्दै कार्यकर्तालाई सक्रिय बनाउन थालेको छ । गठबन्धन सरकारमा रहेका दलहरुबीच फाटो ल्याउन नसकेपछि राप्रपासहितका अन्य दलहरुसँग सहकार्य गर्ने गृहकार्यमा एमाले देखिएको छ । सरकारबाहिरका अन्य साना कम्युनिष्ट दलहरुसँग भने एमालेको सहकार्य हुने अवस्था देखिएको छैन । उनीहरुले पनि चुनावी गठबन्धन गर्ने तयारी गरिरहेका छन् ।

यही अवस्थामा सरकारमा संलग्न दलहरुबीच सीट बाँडफाँडका लागि माथापच्ची चलिरहेको छ । कांग्रेसले स्थानीय निर्वाचनको परिणाम र अहिलेको राजनीतिक अवस्थामा बहुमत ल्याउन सकिन्छ भन्नेमा छ । गठबन्धनका अन्य दलहरु भने कांग्रेसलाई बहुमतको अवस्थामा जान दिने होइन कि चरम मोलमोलाइ गरेर वा धम्क्याएर जसरी पनि आफ्नो अवस्था मजबुत बनाउन चाहन्छन् । प्रायः सबै नेताको राजनीतिक भविष्य सुरक्षित गराउन चाहन्छन् ।

वर्तमान राजनीतिक अवस्थामा कांग्रेस बहुमतको अवस्थामा पुग्ने सपना देख्दै आफ्नै कारणले धर्मसंकटमा फस्दैछ । प्रधानमन्त्री तथा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र उनको पक्षका नेताहरुले तल्लो तहसम्मका नेता, कार्यकर्ता र जनताको बलमा भन्दा गठबन्धनकाे बलमा चुनाव जित्ने बढी विश्वास गरिरहेका छन् । संस्थापन इतर पक्षका नेताहरुले गठबन्धन सोचेर, विश्लेषण गरेर मात्रै गर्नुपर्छ, त्यसो गरिएन भने आफ्ना ऐतिहासिक गढ पनि ढल्नेछन् भन्दा सभापतिले नै २०७४ को निर्वाचनमा एक्लै जित्यौ ? अब जितेर देखाऊ भन्दै चर्को बोल्ने गरेका छन् ।

अहिले कांग्रेस यति धर्मसंकटमा छ कि गठबन्धनलाई अगाडि बढाउँदा उसको बहुमतको कल्पना धूलिसात हुनेछ र गठबन्धन गर्दा कांग्रेसलाई साइजमा राख्ने भरमग्दुर प्रयास हुनेछ । सकेसम्म कम्युनिष्ट शक्तिसँगै सहकार्य गर्नुपर्छ, कांग्रेसभन्दा एमाले ठीक भन्ने धारका नेताहरु प्रशस्त भएका कम्युनिष्ट घटकहरुले कस्तो मोलमोलाइ गर्लान् ? ४१ प्रतिशत पालिकामा मात्रै गठबन्धन भएको स्थानीय निर्वाचनमा गठबन्धन नभएको भए कांग्रेसले हार्थ्याे भन्ने मानसिकतामा संस्थापन पक्ष भएकाले पनि गठबन्धनका दलहरुले बढी सिट माग्न उत्साहित भएका देखिन्छन् । यस्तो अवस्थामा एक त कांग्रेस खुम्चने सम्भावना बढी छ अर्को, कार्यकर्ता र आमजनताले पनि कांग्रेसलाई नै मत दिने कुनै निश्चितता हुनेछैन ।

गठबन्धन गर्दा कांग्रेसले महत्वपूर्ण पद गुमाउनुपर्ने छ । आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्नुपर्ने, राष्ट्रपति गठबन्धनका दललाई छाड्नुपर्ने तथा अन्य पदहरु पनि कांग्रेसले छाड्नुपर्नेछ । प्रधानमन्त्री आलोपालो गरेर चलाउँदा प्रजातन्त्र वा लोकतन्त्र कहाँ बच्छ ? अहिलेको गठबन्धन सरकारका मन्त्रीहरुको काम, मन्त्रीहरुको हेरफेरको शृंखलाले जनता अत्यन्तै दुखित छन् । अर्को, कांग्रेसको गम्भीर क्षति सिद्धान्तको ह्रास पनि हुनेछ ।

आमकार्यकर्ता र आमजनताले कांग्रेसलाई विशेष मान्ने आधार के ? संविधान रक्षाका लागि गरेको गठबन्धन त सही थियो तर शासन विधि, सुशासनविहीन अवस्था, भ्रष्टाचार, दलालीकरण ओली सरकारको भन्दा कम नहुनु कांग्रेसको गन्तव्य हो र ? देउवा विशेष अवस्थामा गठबन्धनको नेता बन्न सफल त भए तर कांग्रेसले दिनुपर्ने शासनसंयन्त्र स्पष्ट देखिनु पर्दैन ? सुशासन, भ्रष्टाचारविहीन र दलालीकरणरहित शासनसंयन्त्रको मूल्यमा जनताले गठबन्धन सरकार साटेको हो र ? यसको दोष माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल, एकीकृत समाजवादीका नेता माधवकुमार नेपाल वा जनता समाजवादी पार्टीका नेता उपेन्द्र यादवले बोक्ने छैनन्, त्यो सबै दोष कांग्रेसले नै बोक्नुपर्नेछ । यही चुनावी तालमेलमा थोरै यताउता हुनेबित्तिकै यसको स्पष्ट चित्र देखिने छ ।

कांग्रेसको अर्को गम्भीर संकट के हो भने जेनतेन केन्द्र र प्रदेशका सीट बाँडफाँड मिले पनि निर्वाचनमा गठबन्धनका दलहरुको भनेजस्तो परिणाम आएन तर एमालेसँग मिल्दा सरकार बन्ने अवस्था आए जुनसुकै समय र अवस्थामा गठबन्धन टुट्न सक्नेछ । अर्को, कांग्रेसको राम्रो परिणाम आएन भने पनि खेदिने छ । यो कुरा कम्युनिष्ट नेताहरुकै अभिव्यक्तिले स्पष्ट गरेको छ ।

अर्को, परिणाम राम्रो आयो तर कांग्रेसले महत्वपूर्ण पद नदिए पनि एमालेसँग मिलेर जान कुनै आश्चर्य मान्नुपर्ने छैन । यो पनि कांग्रेसलाई पल्लो छेउमा पुर्याउने गतिलो हतियार बन्ने निश्चित छ । अर्को, स्थानीय निर्वाचनले एउटा चित्र स्पष्ट गर्यो, निर्वाचनमा अब स्थानीय दलालीकरणले मौलाउने अवस्था आयो, अब कुन नेतालाई हराउने वा जिताउने ? तिनै दलाल समूहको हातमा गयो । जसले मोटो रकम लिएर वा पछि लाभ लिने शर्तमा विशेष नेताहरुलाई पनि आफ्नै क्षेत्रमा हराइदिने । यस्तो अवस्थालाई कांग्रेसले कुन हतियारले निरस्त गर्न सक्ला ? यो पक्कै पनि सजिलो छैन ।

कांग्रेसलाई गम्भीर संकटबाट पार लगाउन महाधिवेशनको ऊर्जालाई भरपूर मात्रामा उपयोग गर्न सक्नुपर्छ । देख्नलाई प्रशिक्षण दिने, निर्देशन दिने, भित्र–भित्र एकले अर्कालाई पेल्ने नीति लिने हो भने अन्तरघात अवश्य मौलाउने छ र आफ्नै कारणले हार्नेछ । अर्को, चुनावी तालमेल आंशिक रुपमा मात्रै गर्दा कांग्रेसलाई लाभ हुने स्थानीय निर्वाचनले पनि देखाएको छ । अर्को, जनतालाई कांग्रेसले स्पष्ट सन्देशसाथ आशा जगाउन सक्नुपर्छ । नभए कांग्रेस संकटको भूमरीमा फस्न कसैले रोक्न सक्नेछैन । म नै सबै हो, मैले गर्दा नै कांग्रेस टिकेको हो भन्ने नेतृत्वको मानसिकताले कांग्रेसलाई राजनीतिक संकटको डिलमा पुर्याउने निश्चित छ ।