ओलीको किचेन क्यावीनेट, १४ हस्तीमध्ये चार जना मात्रै सफल
नेपालबहस संवाददाता
मंसिर १२, २०७९ सोमबार १८:२२:५
१२ मंसिर, काठमाडौं । २०७४ को आम निर्वाचनबाट निकै गरमागरम देखिएका नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली आम निर्वाचन २०७९ सकिँदा नरम अवस्थामा आइपुगेका छन् । अघिल्लो आम निर्वाचनमा उनको शारिरीक शुस्वास्थ्य राम्रो थिएन । बाम गठबन्धनबाट राम्रो नजिता ल्याएर इतिहासकै बलियो प्रधानमन्त्री बनेका ओलीलाई चाहेर पनि स्वास्थ्यले काम गर्न दिएको थिएन् ।
अहिलेको आम निर्वाचन सकिँदा अध्यक्ष ओली शारिरीक रुपमा तन्दुरुस्त देखिन्छन् । तर, उनको राजनीतिक शरीर भने अस्वस्थ्य मात्र भएको छैन एक हिसावले ध्वस्त जस्तैछ । नेकपा माओवादीसंँग एकताको प्रक्रिया अगााडी बढाउने गरी भएको बाम तालमेलबाट सरकार बनाउन स्पष्ट मत लिएर आएको ओलीले त्यसपछि आफु अनुकुलको राम्रो टिम बनाएका थिए । पछि माओवादीसहित पार्टीभित्रका आफुइतर समूहलाई ठेगान लगाउन पनि उनले यही टिम परिचालन गरेका थिए ।
गतवर्ष भएको पार्टीको महाधिवेशनपछि अध्यक्ष ओलीले आफ्नो टिमलाई फर्मेशन गर्दै शंकर पोखरेललाई पार्टीको महत्वपूर्ण जिम्मेवारी भएको महासचिव पदमा पुर्याएका थिए । टिमभित्र सामान्य फेरबदल गरेपनि उनले असमान्य परिवर्तन भने गरेका थिएनन् । यो आम निर्वाचनमा ओलीको टिमभित्रबाट १४ जना प्रतिप्र्धामा गएका थिए । जसमध्ये १० जना पराजित भएर फर्किएपछि ओलीको राजनीतिक शरीर अस्वस्थ्य हुनपुगेको छ ।
उनको टिमभित्रबाट विष्णु रिमाल लगायत केहीले मात्र चुनाव लडेनन् । चुनावमा गएका १४ जनामध्ये सुवास नेम्वाङ, विष्णु पौडेल, गोकुल बास्कोटा र सुर्य थापामात्रै निर्वाचित भएका छन् । उनको आफ्नो टिम मात्र हैन उनले नेतृत्व गरिरहेको नेकपा एमालेको अन्य उम्मेदवारहरुको नतिजा पनि सोचेअनुसार आएन् । ओलीले चुनाव अगाडी प्रत्यक्षमा १ सय सीट र समानुपातिकमा ५० सीटको दावी गरेका थिए । उनले नेपाली कांग्रेसलाई प्रत्यक्षमा १३ सीट भन्दा बढी जितेर देखाउन चुनौतीसमेत दिएका थिए ।
अहिले निर्वाचनको परिमाण हेर्दा सुखद कुनै दलको नभएपनि दलीय हिसाव नेपाली कांग्रेस अगाडी आएको छ । चुनावमा संँगै गएको सत्ता गठबन्धनभित्र राजनीनित समीकरणमा परिवर्तन नआएसम्म सत्ता गठबन्धनले सरकार गठनका लागि सहज संख्या पुर्याउने निश्चित छ । एमालेले राम्रो नतिजा ल्याउन नसकेको र आफ्नै टिमको हरिबिजो बनाएर जनताले पठाएपछि ओली यतिबेला साना दललाई सरकारको नेतृत्व गर्न उक्साइरहेका छन् । ओलीले यो निर्वाचनबाट उदाएका रवि लामिछानेको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राप्रपालाई सरकारको नेतृत्व गरे एमालेले बाहिरबाट सघाउने आश्वासन पनि दिएका छन् ।
अब ९ क्षेत्रको मात्रै परिणाम आउन बाँकी रहेकाले कांग्रेस वा एमालेले नयाँ चमत्कार गर्नसक्ने अवस्था छैन् । तर, ओली मतगणना हुननसकेका क्षेत्रमा पुनः मतदान गराउनुपर्ने भन्दै निर्वाचन आयोगलाई दवाव दिइरहेका छन् । प्राय प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको चुनावको मतगणना अन्तिम चरणमा पुगेको छ । हालसम्म सार्वजिनक भएको मतपरिणाम अनुसार २०७४ सालको चुनावबाट हासिल गरेको दलीय हैसियत यसपटक उलटपुलट भइसकेको छ । गत चुनावमा प्रत्यक्षतर्फ ८० सिट जितेको एमालेले अहिलेसम्मको मतपरिणाम अनुसार र उसले लिएको अग्रता हेर्दा ४५ सीट भन्दा तल नै खुम्चिने देखिएको छ ।
समानुपातिक तर्फको मतगणना पछिको सिट बाँडफाँटबाट पनि एमाले अब संघीय संसमा पहिलो दलको रुपमा रहने सम्भावना छैन् । पाँच दलीय सत्तागठबन्धनसँग भिड्न स–साना दलसँग चुनावी तालमेल गरेर प्रतिस्पर्धामा होमिएको एमालेका लागि अहिले प्राप्त सिट अनपेक्षित पक्कै होइनन् । तर जो जो व्यक्तिले चुनाव हारे त्यसले ओलाई पार्टी सञ्चालनमै हसहज अवस्थाको संकेत दिएको छ ।
भलै उनले झापाा ५ बाट फराकिलो अन्तरमा विजय प्राप्त गरे पनि उनको टिम जसले सरकार र पार्टी चलाउन सहयोग गर्दै आएको थियो त्यो जनताको नजरमा खसिसकेको छ । संघीय संसदमा पनि यसपटक विगतको जस्तो दृष्य नदेखिने आवस्था छ । ओलीलाई लामो समयदेखि साथ दिँदै आएका र नेकपा बनेपछि पार्टी भित्रको अन्तरसंघर्ष र सरकारको नेतृत्व गर्दा पार्टी र सरकारका कामकारवाही संचालन गर्ने ओलीको निजि टिमका सदस्यहरु मात्र यो चुनावमा हारेका छैनन् पार्टीका पदाधिकारीदेखि स्थायी कमिटी र पोलिटब्यूरो सम्मका नेताहरूलाई जनताले फालेका छन् ।
ओलीको सरकारी काम काजमा भित्रिरुपमा का गर्दै आएका इश्वर पोखरेल हारेका छन् भने विष्णु पौडेलले जितेका छन् । गत चुनावमा फराकिलो मतान्तर सहित काठमाडौं ५ बाट जितेका पोखरेल यसपटक कांग्रेससँग पराजित भए । ओली प्रधानमन्त्री बनेपछि उपप्रधान तथा रक्षामन्त्री बनेका उनले कोरोना महामारीका बेलामा मुख्य कमाण्डको जिम्मा लिएका थिए । औषधी खरिदमा अनियमितता भयो भन्दै ओलीमाथि अरुले गर्ने राजनीतिक प्रहारको प्रतिवाद गर्ने मध्येको अग्रपंतिमा पोखरेल रहेका थिए ।
ओलीका सबैभन्दा विश्वासपात्र रहेका महासचिव शंकर पोखरेल दाङ– २ बाट माओवादी केन्द्रकी रेखा शर्मासँग हारे । पार्टीभित्र आफूपछिको नेतृत्व लिनसक्ने नेताको रुपमा लिएका ओलीले गत वर्ष भएको पार्टीको महाधिवेशनमा विष्णु पौडेलललाई पाखा लगाउँदै पोखरेललाई महासचिवको रुपमा अघि सारेका थिए । ओली समूहभित्र विष्णु पौडेल पनि महासचिवका आकांक्षी थिए । तर ओलीले उनलाई नदिएर पोखरेललाई अघि सारे । यहाँसम्म की ओलीको प्रस्तावलाई अरुले विमति जनाउनसमेत पाएनन् ।
लुम्बिनी प्रदेशका पूर्वमुख्यमन्त्री समेत बनेका पोखरेल दाङमा राजधानी सारेको, गत स्थानीय तहको चुनावमा दाङका दुईवटा उपमहानगरमा जिताएको लगायत कारणले चुनाव जित्नेमा ढुक्क थिए । तर यसपटक दाङमा उनले मात्र हारेनन् प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभामा एमाले निल नै भयो । सबै क्षेत्रमा एमाले पराजित भएको छ । पोखरेलपछिका विश्वासीला पात्र हुन् प्रदीप ज्ञावाली । ओलीको निजि टिमका प्रदीप ज्ञवाली गुल्मी–१ बाट कांग्रेसका चन्द्र भण्डारीसँग पराजित भए ।
राजन भट्टराई अध्यक्ष ओलीका खास भित्री टिमका सदस्य हुन् । उनी काठमाडौं–४ बाट कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापासँग पराजित भए । गत चुनावमा पनि त्यही ठाँउबाट पराजित भएका भट्टराई संसद् छिर्न नपाए पनि ओली सरकार बन्दा त्यसलाई संचालन गर्ने टिमका एक मुख्य सदस्य थिए । उनी ओली प्रधानमन्त्री बनेपछि उनको परराष्ट्र सल्लाहाकारको रुपमा काम गरे । ओलीका हरेक गतिविधिको बचाउमा खरो उत्रिने नेतामा उनी पर्छन् । परराष्ट्र सम्बन्धका सवालमा ओलीले परामर्श गर्ने मुख्य नेता मध्ये भट्टराई पर्छन् ।
ओलीका कानूनी सल्लाहकार अग्नि खरेल टिमका अर्का मुख्य सदस्य हुन् । कानुनी पृष्ठभूमिका खरेल ओली पहिलोपटक प्रधानमन्त्री हुँदा कानुनमन्त्री बनेका थिए । ओली दोस्रोपटक प्रधानमन्त्री बन्दा भने उनी महान्यायाधिवक्ता बने । मन्त्री बनिसकेका व्यक्ति खरेल ओलीलाई सघाउने भन्दै महान्यायाधिवक्ता बनेका थिए । खरेल यसपटक प्रत्यक्ष चुनाव लड्न झापा–१ पुगेका थिए । उनी त्यहाँ कांग्रेसका महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मासँग पराजित भए ।
ओलीको निजिटिममा रहेका यी बाहेक अन्य केही नगन्य नेताहरुले भने जितेका छन् । रुपन्देहीमा उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल विजयी भएका छन् । ओलीको टिममा एक भित्रिया सदस्य मानिने पौडेल ओली सरकारमा उपप्रधान तथा अर्थमन्त्री बनेका थिए । त्यस्तै ओली प्रधानमन्त्री हुँदा संचारमन्त्री बनेका गोकुल बाँस्कोटा काभ्रे–२ बाट विजयी बनेका छन् । ओली प्रधानमन्त्री हुँदा प्रेस सल्लाहकार रहेका सूर्य थापाले प्यूठानबाट जितेका छन् । एमालेका उपाध्यक्ष समेत रहेका ओलीका टिमका अर्का सदस्य सुवासचन्द्र नेम्वाङ भने झिनो मतान्तरमा इलाम–२ बाट विजयी भए ।
एमाले अध्यक्ष ओलीका विश्वासपात्रमध्येका व्यक्ति शेरधन राई पनि हुन् । २०७२ सालमा पहिलोपटक प्रधानमन्त्री बन्दा ओलीले राईलाई सञ्चारमन्त्रीको जिम्मेवारी दिएका थिए । २०७४ सालमा उनी भोजपुरबाट प्रदेशसभामा निर्वाचित भए । प्रदेश– १ को पहिलो मुख्यमन्त्री बने । तत्कालीन पार्टी सचिव भीम आचार्य पनि मुख्यमन्त्रीका आकांक्षी थिए । तर उनी माधव नेपाल पक्षका भएकाले ओलीले आचार्यभन्दा पार्टीमा जुनियर राईलाई मुख्यमन्त्रीको जिम्मेवारी दिएका थिए । उनी माओवादी केन्द्रका सुदन किराँतीसँग भोजपुरमा पराजित भए ।
पार्टीभित्रको युवाफाँटमा ओलीका विश्वास पात्रमध्ये एक हुन् महेश बस्नेत । उनी भक्तपुर–२ बाट कांग्रेसका उम्मेदवार दुर्लभ थापासँग चुनाव हारे । यसअघि भारी मतान्तरले जितेका बस्नेत यसपटक झिनो मतान्तरमा हारे । पार्टी र विषेशगरी ओलीको पक्षमा युवा परिचालन गर्ने मुख्य व्यक्ति बस्नेत हुन् । ओलीले तत्कालीन सुशील कोइराला नेतृत्वको सरकारमा अन्य वरिष्ठ नेताहरुलाई छोडेर उनलाई उद्योगमन्त्री बनाएका थिए । ओलीका राजनीतिक संकटमा सडकबाट समेत विपक्षीको प्रतिरोधमा उत्रिने बस्तेन यसपटक हारेका छन् ।
निरुदेवि पाल पनि ओलीको कोर टिमकी एक सदस्य हुन् । महिला र युवा फाँटमा काम गर्ने पाललाई ओलीले युवासंघको अध्यक्षदेखि अघिल्लो संसदमा समानुपातिक सांसदसम्म बनाए । ओली पहिलोपटक प्रधानमन्त्री हुँदा उनको सचिवालयमा जनसम्पर्क सल्लाहकारको रुपमा पाललाई राखेका थिए । गत संसदमा उनले महिला बालबालिका समितिको सभापतिको जिम्मा पनि पाएकी थिइन् । ओलीका गतिविधिको प्रतिरक्षामा खरो उत्रिने पाल यसपटक भने पराजित भइन् ।
कोरोना कालमा पार्टीलाई राम्रो आम्दानी दिनेमध्येका एक हुन भानुभक्त ढकाल । ओलीको भित्रिया समूहका एक सक्रिय नेता उनी यसपटक मोरङ क्षेत्र नम्बर ३ बाट नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार डा. शुनिल शर्मासँग पराजित भए । गत चुनावमा यही क्षेत्रबाट निर्वचित ढकाल यसपटक फराकिलो मतान्तरमा कांग्रेसका सुनील शर्मासँग पराजित भए ।
२०७४ सालको चुनाव जितेपछि ओलीले ढकाललाई सुरुमा कानुनमन्त्री बनाए । त्यसपछि उनलाई स्वास्थ्य मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएका थिए । कोरोना महामारीका बेलामा उनले उत्कृष्ट काम गर्न नसकेको भन्दै आलोचना पनि भएको थियो । धेरै आलोचित भएपछि मन्त्रिपरिषद् पुनर्गठनका क्रममा केही दिन उनी पर्यटनमन्त्री समेत बनेका थिए ।
पार्टीमा अरु योग्य हुँदाहुँदै पनि मुख्य सचेतक बनाइएका विशाल भट्टराई पनि खोटाङबाट पराजित भएका छन् । उनी यसपटक माओवादीका रामकुमार राईसँग पराजित भए । पार्टीभित्रको अन्तरसंघर्षमा सधैँ ओलीलाई साथ दिँदै आएका भट्टराई नेकपा विभाजनका बेलामा ओलीको पक्षमा सार्वजनिक रुपमा थप मुखर भए । भट्टराईलाई गत संसदमा ओलीले प्रमुख सचेतकको भूमिका दिएका थिए । पछिल्लो समय ओलीको टिमको भित्री घेरामा पुगिसकेका भट्टराई अब बाहिर पुगेका छन् ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थप३३ प्रतिशत महिला उम्मेदवार हुनैपर्ने बाध्यकारी कानुन आउँदै
माघ १८, २०७९ बुधबार
सात वटै प्रदेश प्रमुखसमक्ष निर्वाचन परिणामसहितको प्रतिवेदन प्रस्तुत
पुष ३, २०७९ आइतबार
संसदमा दलित समुदायको प्रतिनिधित्व निरन्तर खुम्चिँदै
पुष १, २०७९ शुक्रबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
इलाम उपनिर्वाचनमा कांग्रेस
बैशाख १२, २०८१ बुधबार
बाँकेका वनमा लागेको डढेलोले खरायो, सर्प र चरा मरे
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
विद्यार्थी घट्दै गएपछि विद्यालय समायोजन गर्दै पालिका
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
धाराको मुहान सुक्दा पानीको दुःख झेल्दै
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
खानेपानीको ट्याङ्की निर्माण
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
जल उद्वारसम्बन्धी कृतिम अभ्यास
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
निर्माणाधीन पदमार्ग पर्खाल
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार