धर्म निरपेक्षतामाथि पश्चिमा प्रभाव नै अस्थिर राजनीतिको संकेत
यज्ञप्रसाद भट्टराई
मंसिर १४, २०७९ बुधबार १२:३५:५३
नेपाल धर्म निरपेक्ष राष्ट्र हुनुपर्छ भन्ने माग सडकबाट उठेको थिएन् । दोस्रो जनआन्दोलनमा सडकमा गणतनत्रको नारा लागिरहँदा धर्मका विषयमा कसैले पनि आवाज उठाएका थिएनन् । यद्यपी नेपालमा बाह्य धर्मको प्रभाव धेरै पहिले देखि रहँदै आएको हो । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको घोषणापछि संविधान जारी गर्दा जव नेपाललाई धर्मनिरपेक्ष राष्ट्र घोषणा गरियो त्यसपछि पश्चिमा राष्ट्रहरुले नेपालको धार्मिक आस्थामाथि प्रहार बढाउँदै लगे । त्यो पनि राजनीनितक दल र तिनका नेताहरुलाई माध्याम बनाएर ।
नेपाल यस्तो राष्ट्र हो, जहाँबाट विश्व अर्थतन्त्रमा प्रभाव जमाइसकेका र आधुनिक हातहरियासहित बलियो रुपमा उदाइरहेका चीन र भारत छिमेकी छन् । उनीहरुमाथि निगरानी गर्न पश्चिमा राष्ट्रहरुलाई नेपालको भूमि अतिमहत्वपूर्ण भइरहेको छ । पश्चिमा राष्ट्रहरुलाई भारत र चीनमाथि निगरानी राख्नका लागि नेपालको राजनीति धुमिल र अस्थिर हुन आवस्यक छ । राजनीति अस्थिर भएन भने उनीहरुले चाहे जसरी खेल्न सक्दैनन् । राजनीतक शास्त्रले बताएअनुसार राज्य र राजनीतिलाई अस्थिर राख्न कुनैपनि मुलुकको धर्ममाथि प्रहार गर्न आवश्यक हुन्छ ।
यही कुरालाई आधार बनाएर अहिले पश्चिमा राष्ट्रहरुले नेपाललाई क्रिस्चियन धर्मको प्रचारमा जोड दिइरहेका छन् । त्यो पनि ठूला दलका ठूला नेतालाई नै माध्याम बनाएर । आफुलाई राष्ट्रवादको पहेरदार ठान्ने तत्कालिन नेकपा नेतृत्वको ओली सरकारले मच्चाएको ‘होली वाइन’ काण्डले नै यसलाई पुष्टि गरिसकेको छ । नेकपा मात्र हैन, यतिबेला सबैराजनीतिक दल र तिनका नेतामा क्रिस्चियन प्रभाव परिसकेको छ । त्यो चाहे आर्थिक रुपमा होस वा राजनैतिक रुपमा । उनीहरु ग्रसित भइसकेका छन् ।
यी विविध कारणले नेपालमा धर्मका नाममा राजनीति गरिरहेका पश्चिमा मुलुकहरुको राम्रो उपस्थिति देखनेँछ । बिगतमा नेपाल हिन्दू राष्ट्र हुँदाभन्दा बर्तमानमा धर्म निरपेक्ष राष्ट्र हुँदा बिदेशी राष्ट्रहरुलाई धर्मका नाममा चलखेल गर्न सहज भएको छ । यसबारे सरकार जानकार छ । नेपालहरु जानकार छन् । तर त्यहिँबाट सञ्चालित केहि राजनीतिक दलहरुका नेताहरुका कारण यसलाई नियमन र नियन्त्रण गर्ने सम्भावना देखिएको छैन् । यसको प्रभाव दिनानुदिन बढिरहेको छ । बहुसंख्यक समुदाय हिन्दु भएपनि नेताहरु मुखछोपाछोप गर्दै धर्म निरपेक्षताको मुखुण्डो आडिरहेका छन् ।
नेपालमा अहिले पनि ८० प्रतिशतभन्दा बढी हिन्दूहहरुको बसोबास रहेको २०७८ को जनगणनाले देखाएको छ । विश्वमा यति धेरै हिन्दूहरु एउटै देशमा छन् भने त्यो देश नेपाल मात्रै हो । हिन्दूहरु मन्दिरलाई आफ्नो अस्तित्व सम्झंन्छन् र मूर्तिलाई आफ्नो भगवानको स्वरुप पुजा गर्छन् । यहि आस्था र भरोषामा अहिलेसम्म हिन्दू धर्म बाँचिरहेको छ । हिन भावनालाई दूर गर्न सक्ने क्षमता भएको कारण नै यसलाई हिन्दू भनिएको कुरा किम्बदन्तीहरुमा सुन्न पाइन्छ । यसको अर्थ हिन्दू धर्मलाई मात्र पक्षपोषण गनुपर्छ भन्ने होइन् । सबै धर्म समान छन् । विग्रिएका त नेताहरु मात्रै हो । धर्म विग्रिएको छैन् ।
२०४६ साल पूर्व, २०४६ पछि २०५२ सम्म र त्यसपछिका बर्षहरुमा नेपालमा पश्चिमा मुलुकहरुको कृष्चियन धर्मका नाममा भएका चलखेलहरु आम सर्बसाधारण नेपालीहरुले देखिरहेको बिषय हो । २०६२÷६३ को दोस्रो जनआन्दोलनबाट आएको ऐतिहासिक राजनीतिक परिवर्तनपछि नेपालमा च्याउ उम्रिएझै उम्रिएका चर्च र उत्पादन भएका पादरीहरु केबल धर्म प्रचारमा मात्रै सिमित छैनन भन्ने कुरा नेपालीहरुले बुझिसकेको बिषय हो । यिनीहरुमार्फत पश्चिमा मुलुकहरु नेपालको धर्ममाथिभन्दा राजनीतिक ब्यवस्थामाथि बढी खेलिरहेका छन् ।
इतिहासलाई फर्केर हेर्दा मदन भण्डारीको हत्या हुनुपर्ने कारण के थियो ? दरबार हत्याकाण्ड किन रचियो ? राजसंस्था नेपालीलाई घाँडो भएको थियो कि बिदेशीलाई ? नेपालमा पहिलो पटक धर्मनिरपेक्षता र गणतन्त्रका नारा कसले उचाल्यो ? यीनका पछाडीका गुप्त कुरा पत्ता नलागी हाम्रो जिवन लिला समाप्त होला तर एकदिन अवश्य यी कुराहरुको खोजिगर्ने शाहसिक नेपाली महापुरुष जन्मनेछ भन्ने कुरामा विश्वस्त रहनुपर्छ ।
२०६४ को निर्वाचनमा माओबादी केन्द्रलाई जसरी सत्तामा पुर्याउन यीनीहरुको सक्रियाता थियो त्यसलाई प्रचण्डले बिचैमा तुहाई दिएपछि पश्चिमाहरुको चलखेलले केही मथ्थर भएको थियो । तर, प्रचण्ड र ओलीलाई एकाकार गराउँदै जव २०७४ सालमा दुई कम्युनिष्ट पार्टीहरुलाई एकता गराउन उनीहरु सफल भए त्यसपछिका केहि बर्ष नेपाली जनताका आँखा अगाडि नै पश्चिमा प्रोजेक्टका के कस्ता गतिबिधिहरु भए त्यो आम नेपाली जनताले छर्लङ्ग बुझेका छन् । यसमा कम्युनिष्ट पार्टीहरु मात्रै संलग्न छन् भन्ने मेरो आशय हैन तर सबैभन्दा बढी उपयोग कम्युनिष्टहरुलाई नै गरिरहेका छन भन्ने कुरा यहाँ जोडन मात्रै खोजेको हो ।
२०७४ को चुनावमा यही पश्चिमा क्रिस्चियन मिशनले कम्युनिष्ट पार्टीलाई मतदान गर्न गोप्य सर्कुलर गरेका थिए जसका कारण नेपाल भरी नै कम्युनिष्टहरुको अत्यधिक बहुमत आयो । एकातर्फ राजनीतिक दलहरुलाई खर्चको ब्यवस्थापन गरिदिने र अर्कोतर्फ धर्मका नाममा आफ्ना पादरी मार्फत मतदान गर्न बाध्य पार्ने अभियानले २०७४ मा सफलता प्राप्त गरेको थियो । त्यही अभियानले यसपटक कम्युनिष्ट पार्टीहरुलाई मतदान नगर्ने निर्णय गरेपछि नेपालमा पश्चिमा मुलुकको चाहना अनुरुप एउटा पार्टी जन्मियो त्यो थियो राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी । जसलाई पश्चिमा राष्ट्रहरुको पूर्ण साथ र सहयोग थियो भन्ने आम नागरिकहरुको बुझाई रहदै आएको छ । यही समूहले यसपटक रवि लामिछानेको पार्टीमा मतदान गर्न गोप्य सर्कुलर गरेको अनुमान गर्न थालिएको छ ।
सञ्चार क्षेत्रमा रहेर रवि लामिछानेले गरेका कैयन राम्रा कामहरु भित्रका नराम्रा कामहरुको पनि थाक हुनसक्छ । तर जनताले देखिने, सुनिने, बुझिने र तत्काल परिणाम आउने रिजल्टको अपेक्षा गरेका हुन्छन् भन्ने कुराको फेरो समाएर आखिर रवि लामिछाने नेपाली राजनीतिमा अब स्थापित भैसकेका छन् । पर्दा पछाडिको दुर्गन्धलाई पर्दा अगाडिको अगरबत्तिले हटाई दिएपछि केहि समयको सुगन्धमा नेपाली जनताहरुले आनन्द लिन पाउने अधिकार कुण्ठित गर्ने अधिकार अब कसैलाई छैन ।
हामी जस्ता भूइमान्छेले यस्ता बिषयमा कुरा उठान गर्दा या बिषय उठान गर्दा बिरोधिको मार खानु भन्दा अन्य कुनै थप उपलब्धि पनि हुदैन । जुन पाटी जसलाई गाली गर्दै जन्मियो आखिर तिनै देशहरुको सहारा बिना आफ्ना गतिबिधिहरु सञ्चालन गर्नै नसक्ने अवस्थामा आइपुगिसकेका छन् । भारतीय बिस्तारबाद र अमेरिकी साम्राज्यबाद मुर्दाबाद भनेर भित्तामा लेखिएका नारा सुक्न नपाउँदै तिनै बिस्तारबादी र साम्रज्यबादीहरुको खोकिलामा लुटपुटिन पुग्ने अवसरबादी राजनीतिले नेपालमा अझै केहि बर्ष खेलिरहने अनुमान लगाउन कठिन छैन ।
देशैभरी स्वतन्त्र उम्मेद्धवारहरुको माहौल बनिरहँदा पनि किन उनले राजनीतिक दलनै खडा गरेर निर्वाचनमा गए ? यसका पछाडिका कैयन आशंकाहरु बिस्तारै सतहमा आउने छन् । नेपाली जनतामाथि बिदेशीको निरन्तरको खेलबाडलाई यसले रोक्न सक्यो भने चाँहि यसलाई नेपालको राजनीतिमा आठौं आश्चर्यका रुपमा लिईनेछ । तर पनि बिचारलाई उजागर गर्न मन लाग्छ, अनुत्तरित प्रश्नको उत्तर खोज्न मन लाग्छ । अप्रत्यासित रुपमा पत्रकारिता पेशाबाट राजनीतिमा हामफल्न रवि लामिछानेलाई के ले र कसरी बाध्य बनायो रु किन उनि स्वतन्त्र उम्मेद्धवारका रुपमा नभई एक राजनीतिक दललाई आधार बनाएर निर्वाचनमा होमिए ?।
अहिले रवि लामीछाने किन कुनै दलको कुनै नेतालाई किन यत्ति धेरै महत्व दिएर समर्थनका स्वरहरु उराली रहेका छन् । यसले उनको भर्खरै न्वारान भएको दललाई मात्रै फाइदा पुग्ने भएर हो या पश्चिमा मिसनको खेल शुरुवात गर्नलाई हो रु यो त बिस्तारै हामी सबैले देख्न पाउने नै छौ । हिजो जसरी देशका बिरुद्धमा र जनताको चाहना बिरुद्धमा केवल अमेरिकी दासताको तलुवा चाटन उद्यतहरु नै आज फेरी एकाकार हुने अवस्था आएको देखिदैछ । यो देश र जनताका लागि सकारात्मक शन्देश हुन सक्दैन ।
दलीय ब्यवस्थामा ब्यक्तिको निर्णय गौण हुने भएको कुरा आफै जानकार मात्र हैन अन्यलाई सवक समेत सिकाउन सक्ने नेताहरु नै आफुलाई भावी प्रधानमन्त्रीका रुपमा रटान दिन थाले पछि थप आशंका उत्पन्न हुन थालेको छ । यसमा पर्दा अगाडी र पर्दा पछाडिका ब्याक र डिफेन्स मात्र हैन किप्परको पनि ठुलो हात हुनसक्छ कि नेपालका दलका नेता तथा रवि लामिछानेलाई पश्चिमा मुलुकहरुले किन र कसरी उपयोग गर्न बाध्य भए या रविलाई नै उपयोग गर्न किन यति लालायित भए भन्ने कुराहरु बिस्तारै पर्दा अगाडि आउने अनुमान लगाउन सकिन्छ ।
यज्ञप्रसाद भट्टराई
यज्ञप्रसाद भट्टराई पूर्वको झापामा रहेर राजनीतिक, सामाजिक अभियानमा क्रियाशील छन् । सहकारी आन्दोलनमा समेत सरिक रहेका भट्टराईले पछिल्लो समय नेपालबहस डटकममा आबद्ध रहेर लेखन तथा पत्रकारिता गरिरहेका छन् ।
लेखकबाट थपलोकतन्त्र दिवसको सान्दर्भिकता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
लोकतन्त्रमा लोकको कल्याण होस्
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
राज्यकोषबाट १-२ अर्ब निकालेर सहकारी पीडितलाई दिने गृहमन्त्रीको मुड !
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ११, २०८१ मंगलबार
भोलिदेखि कक्षा १२ को परीक्षा : तीन लाख ९० हजार आठ सय ४७ परीक्षार्थी सहभागी हुँदै
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
२७ करोड बढीको मुद्दामा विशेषले दियो सबैलाई सफाइ
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
पूर्वमन्त्री आलमसहित चार जनालाई जन्मकैदको फैसला
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
म्याग्दीमा पुख्र्यौली नाच प्रतियोगिता सुरु
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
योजना कार्यान्वयनका लागि रूपान्तरणका क्षेत्र पहिचान गरिएको छ : प्रधानमन्त्री प्रचण्ड
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
प्रहरीले १८ जनामा मुद्दा चलायो, सर्वोच्च पुग्दा सात बचे
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार