महिला कोटाका ७६ सीटमा जनजाति र खसआर्यकै बर्चश्व, थोरैलाई मात्र शीर्ष नेताको आशिर्वाद
नेपालबहस संवाददाता
मंसिर २२, २०७९ बिहिबार १९:४७:८
२२ मंसिर, काठमाडौं । निर्वाचन आयोगले प्रतिनिधिसभा समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीअन्तर्गत दलहरुले पाउने सीट संख्या निर्धारण गरेपछि प्रमुख तीन दलमा समानुपातिकबाट सांसद बन्न महिला-महिलाबीचमा रस्साकस्सी सुरु भएको छ । समानुपातिकमा पुरुषतर्फ नेपाली कांग्रेस ३ जनालाई बनाउन सक्नेछ भने नेकपा एमालेले १५ जनालाई सांसद बनाउन पाउने छ ।
समानुपातिकतर्फ ७ कलष्टर राखिएका छन् । जसमा आदीवासी जनजाती र खसआर्यबाट धेरै पहिलाहरु पर्दैछन् । आदीवासी जनजाती र खसअर्यतर्फ धेरैको नाम बन्दसूचिमा रहेकाले तोकिएको कलष्टरबाट सांसद बन्न महिला नेतृहरुबीचमै हानाथाप सुरु भएको छ । धेरै जसो शक्ति केन्द्रमा रहेको नेताहरुकै परिवार बन्दसूचीमा राखिएको छ ।
प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका नेपाली कांग्रेसका सभापति शेबहादुर देउवा पत्नी आरजु राणा देउवा कांग्रेसको महिला समानुपातिक खसआर्यको तीन नम्बरमा रहेकी छन भने गृहमन्त्री बाकृष्ण खाँण पन्ती मञ्जु खाँण ७ औँ नम्बरमा रहेकी छन् । एमालेबाट रामबहादुर थापाकी पत्नी नैन कला थापा खस आर्यको पहिलो नम्बरमा परेकी छन् ।
कलष्टर अनुसारको नम्बरमा परेका महिला नेतृहरु यतिबेला सांसद बन्नका लागि पार्टीका शीर्ष नेताहरुको घरदैलो अभियानमा लागेका छन् । कांग्रेसबाट सभापति देउवाले नै अन्तिम निर्णय गर्ने भएकाले उनीमाथि सवै क्षेत्रका महिलाहहरुको दवाव बढेको छ । निर्वाचन आयोगले अन्तिम पटक ताकिएको संख्यामा नाम र कलष्टर मिलाएर पठाउन दलहरुलाई मौका दिने भएकाले पनि समानुपातिकमा अझै चलखेलको आशंका गरिएको छ ।
नेकपा एमाले र माओवादीमा पनि अन्तिम निर्णय अध्यक्षहरुले नै गर्नेछन् । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल‘प्रचण्ड’ पनि यतिबेला कलष्टर अनुसार महाला उम्मेदवार छनोटको दवावमा छन् । एमालेले १५ जना पुरुषलाई राख्न पाउने भएपनि सात कलष्टरमा आदिवासी र खसआर्यकै बर्चश्व देखिएको छ । माओवादीले १२ जनालाई सांसद बनाउँदैछ ।
यस हिसावले सत्ता गठबन्धनबाट ३९ जना महिला समानुपातिक कोटाबाट सांसद बन्दैछन् । नेकपा एकीकृत समाजवादीले थ्रेसहोल्ड नकटाएका कारण उसका समानुपातिक सांसद निर्वाचित हुने छैनन् । कलष्टर अनुसार एमालेले पाउने ३४ सांसदमध्ये आदिवासी जनजातितर्फ १०, खसआर्यमा ११, थारुमा २, दलीत ५, मधेसी ५, मुस्लिममा १ र पछिडिएको क्षेत्रमा १ जना प्रतिनिधि पठाउनेछ ।
यस्तै नेपाली कांग्रेसले प्राप्त गरेको ३२ समानुपातिक सांसदमध्ये २९ जना महिला हुनेछन् भने ३ जना पुरुषले सांसद बन्ने अवसर पाउनेछन् । सात कलष्टरमध्ये तीन कलष्टरले मात्र भाग पाउने देखिएको छ । कांग्रेसले ३२ जनामध्ये आदिवासी जानजातिको ९, खसआर्यमा १०, थारु २, दलित ५, मधेसी ५, मुस्लिम १ र पिछडिएको क्षेत्रमा १ जनालाई सांसद बनाउनेछ ।
निर्वाचन आयोगले प्रतिनिधिसभाको समानुपातिकमा ७६ जना महिलालाई प्रतिनिधित्व गराउनु पर्ने जनाएको छ । प्रत्यक्षतर्फ कम महिला निर्वाचित भएपछि आयोगले कानुनी व्यवस्थाअनुसार संघीय संसदमा महिलाहरुको एक तिहाई प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गर्नका लागि ७६ महिला पठाउनु पर्ने जनाएको हो ।
१ सय १० सदस्य समानुपातिकमा ३४ स्थान हासिल गरेको नेकपा एमालेले कम्तीमा १९ जना महिला निर्वाचित गर्नुपर्नेछ । त्यसैगरी नेपाली कांग्रेसले २९, नेकपा माओवादी केन्द्रले १२, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले ५, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले ५, जनता समाजवादी पार्टीले ४ र जनमत पार्टीले २ महिलालाई समानुपातिकतर्फ प्रतिनिधित्व गराउनु पर्छ । अन्य दलहरुले थ्रेसहोल्ड कटाएका छैनन् ।
एमालेको प्रत्यक्षमा ४४ स्थानमा जित हासिल गरेको र समानुपातिकतर्फ ३४ जनालाई निर्वाचित भएका छन् । त्यसैगरी एमालेको राष्ट्रिय सभामा १६ सांसद रहेका छन् । एमालेको संघीय संसद ९४ सदस्य रहेको छ । जसको आधारमा कम्तीमा ३२ जना महिला हुन आवश्यक छ । एमालेको राष्ट्रिय सभामा ९ जना महिला सांसद छन् । त्यसैगरी प्रत्यक्षमा निर्वाचित ४४ जनामध्ये ४ जना महिला रहेका भएकाले उसले १९ जना पठाए संविधानअनुसार कोटा पुग्छ ।
यसरी थ्रेसहोल्ड कटाएका दलहरुले अब निर्वाचन आयोगलाई समानुपातिकबाट निर्वाचित हुने सांसदहरुको अन्तिम सूची सदर गर्नुपर्छ । यसका लागि सबैभन्दा समस्या कांग्रेसका देखिएको छ । कांग्रेसका गोपालमान आदीवासी जनजातीको पहिलोमा रहेका छन् । खसआर्यमा पार्टी प्रवक्ता प्रकाशशरण महत र मधेशीमा नेता विमलेन्द्र निधि रहेका छन् । यी तीनलाई सांसद बनाए पिछडिएको क्षेत्र, मुस्लिम र दलितले कोटा नपाउने अवस्था छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपस्काउटको जग्गा कब्जामा गृहमन्त्रीको चासो, मन्त्रालयमा आयुक्तसँग छलफल
चैत १५, २०८० बिहिबार
आईजीपी परिर्वतनको तयारीमा गृहमन्त्री लामिछाने, पुग्ला त चलाउनेको भविष्यवाणी ?
चैत १५, २०८० बिहिबार
८ सय ७७ प्रहरी काजबाट फिर्ता
चैत १५, २०८० बिहिबार
देशमा अर्को उथलपुथल हुनेवाला छः प्रधानमन्त्री प्रचण्ड
चैत १५, २०८० बिहिबार
सादा पोशाकमा प्रहरी परिचालन नगर्न हेडक्वार्टरको पत्र
चैत १५, २०८० बिहिबार
आयरल्याण्ड वुल्भ्सले नेपाललाई दियो २२३ रनको लक्ष्य
चैत १६, २०८० शुक्रबार
छिल्लीकोटबासीको मुख्य आम्दानीको स्रोत माडागेडी
चैत १६, २०८० शुक्रबार
लागुऔषध कोकिनको कारोबारमा संलग्न दुईजना पक्राउ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
कपनबाट पेस्तोलसहित एकजना पक्राउ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
बाँकेमा बालविवाह न्यूनीकरण चुनौतीपूर्ण
चैत १६, २०८० शुक्रबार
जुगल हिमाल आरोहणको अन्तिम तयारीमा
चैत १६, २०८० शुक्रबार