क्रुर र निर्दयी दैव र चन्द्र भण्डारी दाईको नियति
यज्ञप्रसाद भट्टराई
फागुन ८, २०७९ मंगलबार ०:३६:४८
संसार विचित्रको छ । संसारका हरेक चिजहरु विचित्रका छन् । हरेक वस्तुहरु आफैमा विश्वासयोग्य भएर पनि विश्वास लाग्दैनन् । अविश्वास भित्रको विश्वासको खोजीमा मानव कुदिरहेको छ । विश्वास भित्रको अविश्वासमा मख्ख भएको मानव जातिलाई सत्य झुठ लाग्छ अनि झुठ चाहि सत्य । प्रकृति आफ्नो लयमा हिडिरहेको हुन्छ । हामी संसारलाई आफ्नो अनुकुल हिडाउन खोज्छौं त्यसले पनि कहिलेकाँही मानव र प्रकृति बीच सामञ्जस्यता नमिलिरहेको जस्तो देखिन्छ । आदिम मानवहरुमा जति प्रकृतिप्रति विश्वास थियो त्यति विश्वास वर्तमानका परिष्कृत र उन्नत मानवमा देखिन छोडिसकेको छ । यसले पनि मानव र प्रकृति प्रति असन्तुलन पैदा भएको हुनसक्छ ।
मानव बिनाको प्रकृति र प्रकृति बिनाका मानवको कल्पना गर्न सकिदैन । पृथ्वीका हरेक चिज र वस्तुमा मानवसँगको सामिप्यता रहेको देखिन्छ । जल, जंगल, जडिबुटी, प्राकृतिक तथा खनिज लगायतको समुचित सदुपयोगबाट मानव जगत प्रकृतिबाट कृतघ्न भएको हुनुपर्छ । भौतिक विकासको चरम उत्कर्षमा पुगेको विश्व मानवका लागि प्राकृतिक श्रोत वरदान साबित भएका छन् । प्रकृति भित्रको एउटा प्राणीको रुपमा रहेको मानव अन्य सबै प्राणीभन्दा माथि हुन उसमा रहेको मानवीय चेतना नै प्रमूख कारण हो भन्ने कुरामा भने दुईमत छैन ।
मानव जातिले सर्वप्रथम आफुलाई अनुशासित र मर्यादित राख्नका लागि धर्म बनायो । धर्म अनुसार कर्म गर्नुपर्छ भन्ने बाटो देखायो । अहिंसा र शान्तिका लागि धार्मिक अभियन्ताहरुले हजारौं बर्ष अघिदेखि अहिलेसम्म पनि निरन्तर धार्मिक अभियानहरु चलाईरहेका देखिन्छन् । मानव जगतले बनाएको प्राकृत नियमलाई धर्म भनिन्छ । धर्मलाई पालना गराउने विभिन्न बिधि तथा पद्धतिहरुको निर्माण गरिएको हुन्छ ।
यही बिधि र पद्धतिका आधारमा मानव जातिले आफुले मान्ने धर्मसंस्कारलाई निरन्तरता दिईरहेका हुन्छन् । धर्मले सही बाटो देखाउँछ, असल मार्गमा हिडाउँछ, असल विचार उत्पादन गर्छ अनि विश्वशान्तिको कामना समेत गरिरहेको हुन्छ । संसारमा हुने जुनसुकै अहिंसात्मक परिवर्तनहरुमा प्रायः धार्मिक रुपमा जोडिएका देखिन्छन् । मानवीय संवेदनाको उच्चतम विकासले मानवलाई धार्मिक र परोपकारी बनाउँछ भन्ने कुराहरु समेत विभिन्न धार्मिक गुरुहरुका प्रवचनहरुबाट सुन्न र अनुभव गर्न सकिन्छ ।
धर्म संस्कार र परम्पराहरुको आडमा नेपाली समाज पनि अडेको छ । नेपालमा विभिन्न धर्म मान्ने मानिसहरुको बसोबास रहेको छ । उनीहरुका आ–आफ्ना परम्पराहरु छन् जसका आधारमा समाज अघि बढिरहेको छ । देश चलाउने संविधान र कानून जत्तिकै बलियो आधार हो समाजलाई अनुशासित राख्ने धार्मिक परम्परा र विश्वास । जो अलिखित भएर पनि लिखितभन्दा बढी विश्वासयोग्य छ, अनुकरणीय छ । यही बिधिका आधारमा हामी हाम्रा सबै कर्महरु गर्दै जान्छौं ।
बच्चा जन्मिएपछि न्वारान राज्यले गर्दैन धार्मिक विधि अनुसार बच्चाको न्वारान गरिन्छ, न्वारान गरिसकेपछि मात्रै उसको नामाकरणका आधारमा राज्यले बच्चाको जन्मदर्ता गरिदिन्छ । विवाह राज्यले गरिदिदैन, मानव जातिले आफ्नो विधि र परम्परा अनुसार विवाह गरिसकेपछि भने राज्यले विवाह भएको दर्ता प्रमाणपत्र दिन्छ । मृत्यू अबस्यमभावी छ तर मृत्यू पनि राज्यको बसमा हुँदैन, आफ्नो नागरिकको मृत्यू भैसकेपछि मात्रै राज्यले मृत्यूको प्रमाणपत्र दिन्छ । त्यसैले राज्यभन्दा माथि धर्म, संस्कार, विधि र पद्धति रहन्छ भन्ने गरिन्छ ।
संसारमा स्वार्थ बिनाको कुनै चिज हुँदैन । बिना स्वार्थ कसैले पनि कसैका लागि केही गर्दैन । स्वार्थबाट प्रेरित भएर गरिने कामहरुबाट कहिले सकारात्मक परिणाम निष्कन्छन् भने कहिले नकारात्मक परिणाम समेत निस्कन्छन् । तर संसारमा आमाबाबुहरुले भने आफ्ना संन्तानहरुबाट कुनै पनि प्रकारको स्वार्थ राखेका हुँदैनन भनिन्छ । आमाबाबुको सन्तान प्रति कुनै स्वार्थ हुँदैन भनिन्छ । तर नेपाली समाजमा आमाबाबुहरुले पनि छोराछोरीबाट एउटा स्वार्थ राखेको पाईन्छ त्यो हो मरिसकेपछि काजकिरिया गर्छ भन्ने । सन्तानबाट राखिने यही एउटा आशा र अपेक्षा समेत छोराछोरीबाट पुरा हुन नसक्दा भने आमाबाबुलाई अत्यन्तै बढी पीडा हुने गर्दछ ।
नेपाली राजनीतिका एक सिद्धहस्त समाजवादी चिन्तक डा. चन्द्र भण्डारीकी ममतामयी माताको हिजो दुर्घटनामा परि असामयिक निधन भयो । चन्द्र भण्डारी पनि अचेत अवस्थामा अहिले अस्पतालको बेडमा उपचार गराईरहेका छन् । उनले आफ्नी आमाको अन्त्येष्ठि समेत गर्न पाएनन । यहाँ आमाबाबुको छोराछोरी प्रतिको स्वार्थले काम गरेन । यसलाई नेपाली समाजमा दैव लागेको भन्ने चलन छ । किन पटकपटक असल र ईमान्दार मानिसलाई मात्र दैव लाग्ने गर्दछ ? किन असल र ईमान्दार मानिसले मात्रै दुःख र हण्डर खानु परिरहन्छ ? यो नियतिबाट छुटकारा पाउने कुनै उपाय वा औषधि बनेको छ कि छैन ? आज सिंगो मानव यसबाट प्रताडित भैरहेको छ ।
हाम्रो धर्मशास्त्रले अरु समय सन्तान जतासुकै गएपनि, जतासुकै रहेपनि आमाबाबुको मृत्यू हुँदा साथमै रहनु पर्छ भन्ने कल्पना गरेको देखिन्छ । आफ्ना आमाबाबु प्रति सन्तानले गर्नुपर्ने कर्महरु, काजकृयाहरु, दशदान कर्म ईत्यादिमा सन्तानको उपस्थिति खोजेको छ । तर विधिको बिडम्बना अहिले हाम्रा आशाका केन्द्र चन्द्रदाई अस्पतालको बेडमा हुनुहुन्छ । यसलाई नै वास्तवमा नियतिको खेल भनिएको होला । आफ्नै काखमा आमाको प्राण जाँदा पनि आफुले आमाका लागि अन्त्येष्ठि कार्य गर्न नपाउनु कस्तो नियतिको खेल हो ? यस्तो देख्दा लाग्छ यो दैव पनि अत्यन्तै क्रुर र निर्दयी छ ।
जे होस् आदरणीय चन्द्र भण्डारीज्यू कि आमा, हामी सबैकी आमा तपाईको आत्माले शान्ति पाओस् । मानिस मरेर गैसकेपछि प्राप्त हुने अति उन्नत र उच्च स्थान तपाईलाई प्राप्त होस् । तपाईको आत्माले चीरशान्ति प्राप्त गरोस भन्ने हामी सम्पूर्ण नेपाली छोराछोरीहरुको तर्फबाट कामना गर्दछौ साथै हाम्रा आशाका केन्द्र दाई डा. चन्द्र भण्डारीको शिघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दछौ । श्री पशुपतिनाथले चन्द्र दाईलाई छिट्टै निको हुने वरदान प्रदान गरुन ।
यज्ञप्रसाद भट्टराई
यज्ञप्रसाद भट्टराई पूर्वको झापामा रहेर राजनीतिक, सामाजिक अभियानमा क्रियाशील छन् । सहकारी आन्दोलनमा समेत सरिक रहेका भट्टराईले पछिल्लो समय नेपालबहस डटकममा आबद्ध रहेर लेखन तथा पत्रकारिता गरिरहेका छन् ।
लेखकबाट थपजब चिनी तीतो हुन्छ: डा. अरुणा उप्रेती
चैत १२, २०८० सोमबार
अर्थतन्त्र दलाल र कमिसनखोरको चंगुलमा, अर्थमन्त्री खर्च गर्ने क्षमताको खोजीमा
चैत ९, २०८० शनिबार
८ सय ७७ प्रहरी काजबाट फिर्ता
चैत १५, २०८० बिहिबार
देशमा अर्को उथलपुथल हुनेवाला छः प्रधानमन्त्री प्रचण्ड
चैत १५, २०८० बिहिबार
सादा पोशाकमा प्रहरी परिचालन नगर्न हेडक्वार्टरको पत्र
चैत १५, २०८० बिहिबार
जुगल हिमाल आरोहणको अन्तिम तयारीमा
चैत १६, २०८० शुक्रबार
ठेकेदारले कामको गुणस्तर र समयभन्दा बक्यौता भुक्तानीमा मात्र ध्यान दिएः प्रधानमन्त्री
चैत १६, २०८० शुक्रबार
एसएसपी अधिकारी सशस्त्रको डीआईजीमा सिफारिस
चैत १६, २०८० शुक्रबार
चैते झरीले बाटो हिलाम्य, ३० मिनेटको दूरीलाई चार घण्टा
चैत १६, २०८० शुक्रबार
हेलम्बुमा हाइअल्टिच्युड भलिबल प्रतियोगिता हुने
चैत १६, २०८० शुक्रबार
सिद्धि हाइड्रो कम्पनीको शेयर निष्कासन तथा बिक्री प्रबन्धकमा सिटिजन्स क्यापिटल
चैत १६, २०८० शुक्रबार