को हो अमृतपाल सिंह? भारतीय प्रहरी नेपाली सीमामा किन खोज्दैछन् उसलाई?

१६ चैत, काठमाडाैं ।  भारतको पञ्जाबबाट फरार अमृतपाल सिंह नामक व्यक्तिको खोजीमा भारतीय क्षेत्रीय गुप्तचर निकायसँगै खुफिया ब्युरो (आईबी) सक्रिय भएको भारतीय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन्। पहिले पञ्जाबमा फैलिएको आतङ्कवादको क्रममा शंकास्पद देखिएका मानिसहरूलाई गोप्य रुपमा निगरानी गरिएको रिपोर्टमा जनाएको छ। यसै प्रयोजनका लागि भारतीय अधिकारीहरूले नेपाल-भारत सीमामा अलर्ट जारी गर्दै आउनेजाने मानिसहरूबाट परिचयपत्र जाँच गरेर मात्र नेपाल जान दिने गरेको समाचार स्रोतले जनाएको छ।

नब्बेको दशकमा पञ्जाबमा फैलिएको आतङ्कवादको समयमा धेरै डरलाग्दा आतङ्कवादीहरूले यस क्षेत्रमा शरण लिएका थिए। प्रहरीको नजरमा त्यसबेला यहाँका केही किसानहरू पनि शंकास्पद थिए। उनीहरूको सूची पनि तयार भएको थियो तर पञ्जाबमा आतंकवाद समाप्त भएपछि त्यो सूचीको उपयोगिता पनि समाप्त भएको ठानियो तर अमृतपाल सिंह फरार भएर लखिमपुर हुँदै नेपाल पस्ने सम्भावना बढेपछि जालन्धर प्रहरीले लखिमपुरमा अमृतपालको लोकेसन ट्राक गरेपछि प्रादेशिक गुप्तचर निकायसँगै खुफिया ब्युरो (आईबी) समेत सक्रिय बनेको समाचार स्रोतले जनाएको छ।

आईबीसँगै अन्य केन्द्रीय एजेन्सीहरू पनि आतङ्कवादको सम्भाव्यताबारे अनुसन्धानमा संलग्न रहेको बताइन्छ। यसका लागि ९० को दशकमा शंकास्पद मानिएका व्यक्तिलाई गुप्तचर निकायले निगरानी गरिरहेको हुँदा त्यसबेला आतंकवादीहरूप्रति नरम दृष्टिकोण राख्ने मानिसहरूले अमृतपाललाई पनि शरण दिएर लुकाउन मद्दत गरेको हुन सक्ने अनुसन्धान एजेन्सीहरू विश्वास गर्छन्। त्यसैले उनीहरूलाई शंकास्पद मानेर गुप्तचर निकायले निगरानी गरिरहेको छ।

अर्कोतर्फ नेपालको सिमाना गौरीफन्टा मा अलर्ट जारी गर्दै सीमामा तैनाथ एसएसबी र उत्तर प्रदेशका प्रहरीसँगै पञ्जाब प्रहरी पनि सक्रिय रहेको बताइएको छ। समाचार स्रोतका अनुसार सीमामा तैनाथ भारतीय अधिकारीहरूले नेपालबाट आउनेजाने व्यक्तिहरूको व्यापक तलासी लिदैँ परिचयपत्र हेरेर मात्रै यताउता जान दिइरहेका छन्।

सीमा क्षेत्र जाने बाटोमा पिकेट लगाएर चेकजाँच भइरहेको छ। चार पाङ्ग्रे सवारीसाधनमा आउने मानिसलाई अमृतपालको पोस्टरसँग अनुहार मिलाएर मात्रै अगाडि जान दिइन्छ, स्रोतले जनाएको छ। यस सम्बन्धमा सरकारको निर्देशन अनुसार काम भइरहेको खोजीमा संलग्न भारतीय अधिकारीहरूले सञ्चार माध्यमलाई बताएका छन्।

को हुन् अमृतपाल सिंह ?

‘वारिस पञ्जाब दे’ (पञ्जाबका सन्तति समूह) का प्रमुख अमृतपाल सिंहको जन्म सन् १९९३ मा अमृतसर जिल्लाको जल्लुपुर खेडा गाउँमा भएको थियो। उनी तरसेम सिंहका छोरा हुन्। दीप सिधुले सन् २०२१ मा बनाएको उक्त समूहलाई पञ्जाबको अधिकारका लागि केन्द्रविरूद्ध लड्ने र पञ्जाबको संस्कृति, भाषा र सामाजिक सद्भावविरूद्ध भइरहेको आक्रमणको प्रतिरोध गर्ने भनिएको थियो।

अमृतपाल सन् २०१२ मा १९ वर्षको उमेरमा पन्जाबबाट काम गर्न दुबई गएका थिए। उनी १० वर्ष अर्थात २०२२ सम्म दुबईमा बसे। यस क्रममा न उनको टाउकोमा कपाल थियो न अनुहारमा दाह्री।

अमृतपाल सिंहका काकाको दुबईमा यातायात व्यवसाय थियो। किसान आन्दोलनका क्रममा अमृतपाल दीप सिद्धुसँग दिल्ली सीमामा आएका थिए, उनी अगस्ट २०२२ मा दुबईबाट भारत आएका थिए। उनले सेप्टेम्बर २०२२ मा फेरि कपाल राखेर दस्तारबन्दी (टाउकोमा पगड़ी ) बाधे र मोगाको रोडे गाउँमा ठूलो कार्यक्रम गरे र दीप सिद्धुको संस्था वारिस पञ्जाब देको प्रमुख बने। यति मात्र होइन अमृतपालले पञ्जाबमा धार्मिक यात्रा सुरु गरेका थिए। उनले सन् २०२२ को विधान सभा चुनावका बेला ग्रामीण युवाहरूलाई खालिस्तानको नाममा जोड्न थाले।

गिरफ्तारीको पृष्ठभूमि

१५ फेब्रुअरी २०२३ मा अमृतपाल सिंहको फेसबुक पोस्टलाई लिएर वरिन्दर सिंहसँग झगडा भएको थियो भने १६ फेब्रुअरी २०२३ मा अजनालामा उनी बिरुद्व एफआईआर दर्ता भएको थियो। अमृतपाल र उनका सहयोगीहरूमाथि वरिन्दर सिंहलाई अपहरण गरी यातना दिएको आरोप लागेको थियो। फेब्रुअरी १६ मा अमृतपालले अजनाला प्रहरी चौकी घेराउ गर्ने अल्टिमेटम दिएका थिए।

यसपछि अमृतपाल १९ फेब्रुअरीमा मोगामा दीप सिद्धुको पुण्यतिथि कार्यक्रममा पुगे र मञ्चबाट खालिस्तानको वकालत गरे। देशका प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीलाई गाली गर्दै कुटपिटको घटनामा गत फागुन ११ गते अजनाला प्रहरी चौकी घेराउ गर्न आह्वान गरिएको थियो।

के भयो अजनालामा

२३ फेब्रुअरी दिउँसो अमृतपाल जुलुस सहित अजनाला प्रहरी चौकी बाहिर पुगे। अमृतपालसँगै आएको भीड प्रहरी ब्यारिकेड नजिक गएपछि आक्रोशित बनेको र प्रहरीसँग झडपपछि भीडले प्रहरी चौकी कब्जा गरेको थियो। जसमा एक एसपी दर्जाका अधिकृतसहित ६ प्रहरी गम्भीर घाइते भएका थिए। अमृतपालसँग श्रीगुरु ग्रन्थ साहिबको पालकी भएकोले प्रहरीले कडा कारबाही नगरेको बताइन्छ। अमृतपाल र उनका समर्थक पाँच घण्टासम्म प्रहरी चौकीमै बसेका थिए। प्रहरीले अमृतपालका सहयोगी लवप्रीत तुफानलाई २४ घण्टाभित्र रिहा गर्ने वाचा गरेपछि साँझ अबेर अमृतपाल र भीडले प्रहरी चौकी खाली गरेका थिए। २४ फेब्रुअरीमा प्रहरीले लवप्रित तुफानलाई अमृतसर जेलबाट रिहा गरेको थियो भने लवप्रीतसँगै अमृतपालले स्वर्ण मन्दिरसम्म जुलुस निकालेका थिए।

अमृतपाल सिंह विरुद्ध हालसम्म ४ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन्, जसमा उनीमाथि अजनालामा वरिन्दर सिंहलाई अपहरण र आक्रमण गरेको, १५ फेब्रुअरीमा अमृतसरमा प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र मुख्यमन्त्री विरुद्ध घृणापूर्ण भाषण, मोगामा प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्री विरुद्ध गत फेब्रुअरी १५ मा अभद्र भाषण गरेको आरोप लगाइएको छ। फेब्रुअरी १९ मा घृणापूर्ण भाषण, अजनालामा हिंसा र प्रहरी चौकी कब्जा गरेको भन्दै प्रहरीलाई घाइते बनाएकोमा मुद्दा परेको छ।

पञ्जाब पुलिसले अमृतपाल विरुद्ध दर्ता गरिएका यी मुद्दाहरू अजनाला हिंसापछि आजसम्म सार्वजनिक हुन दिएन। यसको मूख्य कारण अमृतपालले २३ फेब्रुअरीमा डीजीपीलाई खुल्ला चुनौती दिदै अब फेरि कसैले मुद्दा दर्ता गरेमा आफु फेरि विरोध गर्न आउने र यसको नतिजाको लागि पुलिस जिम्मेवार हुने भनेका थिए । यस्ता घटनालाई दबाएर प्रहरीले अमृतपाललाई नियन्त्रणमा लिन अनेकौ प्रयास गरिरहेको बताइन्छ।

अमृतपालको चुनौती

खालिस्तानी समर्थक र ‘वारिस पञ्जाब दे’ का प्रमुख अमृतपाल सिंहले पञ्जाब पुलिसलाई एक भिडियोमार्फत खुल्लमखुल्ला चुनौती दिदै भनेका छन् कि ‘उनी रमाइलोले आराम गरि रहेका छन् र कसैले पनि आफ्नो रौ हल्लाउन सकेको छैन’। अमृतपालले भने कि आफ़्नो गिरफ्तारीको साँचो भगवानको हातमा छ।भिडियोमा उनले सरबत खालसा सिख संगठनहरूको धार्मिक सम्मेलन अमृतको समयमा बोलाउनुपर्ने बताएका छन्।उनले भनेका छन् -” स्वदेश तथा विदेशमा जहाँ जहाँ सिख समुदाय बसेका छन्, सबैले वैशाखीको दिन हुने यस सरबत खालसामा सहभागी भई समुदायका समस्याबारे छलफल गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु, किनभने हाम्रो समुदाय हाम्रो हो।” उनले अगाडि भने -” हामीले हाम्रा समस्याहरू समाधान गर्नुपर्छ। सरकारले हामीमाथि अन्याय गरेको छ।”

‘वाहेगुरुको हातमा मेरो गिरफ्तारी’

सञ्चार माध्यमको अनुमान अनुसार अमृतपाल सिंहले बुधबार आत्मसमर्पण गर्न सक्ने भन्ने छ। यसलाई ध्यानमा राख्दै पञ्जाबका विभिन्न स्थानमा सुरक्षा व्यवस्था अलर्ट मोडमा छ। भिडियोमा अमृतपाल सिंह पञ्जाबी भाषामा बोलिरहेका छन्। उनले भनेका छन्- जहाँसम्म मेरो गिरफ्तारीको सवाल छ, यो वाहेगुरुको हातमा छ। अरूले मेरो एउटा रौं पनि हल्लाउन सक्दैन। रेकर्ड गरिएको भिडियोमा अमृतपाल सिंहले उत्तेजक कुरा भनेका छन्। भिडियोमा अमृतपालले मार्च १८ पछि पहिलो पटक आमनेसामने भेटेको बताएका छन्।

अमृतपाल पञ्जाबमै

अमृतपाल सिंह पञ्जाबमै लुकेर बसेको हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ। उनले अमृतसरको गोल्डेन टेम्पलमा रहेको श्री अकाल तख्त साहिब वा भटिंडाको तलवंडी साहिबस्थित तख्त श्री दमदमा साहिबमा आएर आत्मसमर्पण गर्न सक्नेछन्, प्रहरी स्रोतलाइ उदृत गर्दै भारतीय मिडियाले बताएका छन्। सूचना पाएलगत्तै प्रहरीले दुवै स्थानमा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारेको छ। दुवै सहरमा नाकाबन्दी गरेर सवारी साधनको खोजी भइरहेको छ।

आत्मसमर्पणका लागि ३ सर्त

प्रहरी स्रोतका अनुसार अमृतपालले आत्मसमर्पणका लागि ३ सर्त राखेका छन्। उनलाई पहिलो प्रहरी हिरासतमा कुटपिट गर्नु हुँदैन। दोस्रो, उनलाई पञ्जाबको जेलमा मात्रै राख्नुपर्छ। तेस्रो, उसको आत्मसमर्पणलाई गिरफ्तारी भन्नु हुँदैन। स्रोतका अनुसार केही धार्मिक नेताहरूले उनको आत्मसमर्पणका लागि मध्यस्थता गरिरहेका छन्।

(जिएनबीबाट)

श्रोत: आइएनएस-स्वतन्त्र समाचार