उद्धारमा लापरबाही गर्ने सिडिओ र प्रहरी प्रमुख रेडजोनमा, धादिङ र काभ्रेका सिडिओ मन्त्रालय तानिए

१४ असोज, काठमाडौं । गृह मन्त्रालयले काभ्रे, ललितपुर र धादिङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सिडिओ) ले समन्वय नगरेको भन्दै दुई सिडिओको सरुवा गरेको छ । तर ललितपुरका सिडिओको भने सरुवा भइसकेको छैन । धादिङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी राजेन्द्रदेव पाण्डे र काभ्रेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी सूर्यप्रसाद सेडाईको सरुवा भएको गृह मन्त्रालयका सहसचिव तथा प्रवक्ता ऋषिराम तिवारीले बताए । 

मन्त्रालयले धादिङमा पाण्डेको ठाउँमा सुमन घिमिरे र काभ्रेमा सेढाईको ठाउँमा उमेश ढकाललाई पठाएको छ । प्रवक्ता तिवारीले दुवै प्रमुख जिल्ला अधिकारीको नियमित सरुवा भएको दावी गरे पनि हालै आएको बाढी पहिरोमा राम्रो काम नगरेको बताइएको छ ।

ललितपुरका सिडिओ तुलसीबहादुर श्रेष्ठले आफ्नै जिल्लामा भएको घटनाक्रमबारे जानकारी नलिनु र धादिङका सिडिओ राजेन्द्र देव पाण्डे सम्पर्कमै नआउनुलाई गम्भीर रुपमा लिएको हो तर काभ्रेका सिडिओ भने क्यान्सर रोगबाट पीडित भएपछि उपचारमा सहजीकरण गर्न सरुवामा परेका हुन । 

नख्खु खोलामा आएको बाढीका कारण उद्धार गर्नबाट वञ्चित भएका चार जनाको विषयमा गृहमन्त्रालय मात्र होइन ललितपुर जिल्ला प्रशासन कार्यालय समेत बेखबर बनेपछि उनको कार्यक्षमतामाथि प्रश्न उठेको थियो । दुई दिनदेखि लगातार भएको वर्षाले काठमाडौँ उपत्यकासहित देशभर ठुलो क्षति पु¥याएको छ । ठुलो वर्षा हुने मौसम विज्ञान विभागको पूर्वानुमानका बाबजुद उद्धारमा सरकारको असफलतालाई पनि छोप्ने ठाउँ भने छैन । गृहमन्त्रीले बाढीपीडितको उद्धारमा सरकारी संयन्त्र बीच नै समन्वय हुन नसकेको स्वीकार गरिसकेका छन् । 

उद्धार र विपद्को तयारीमा सरकारको कमजोरीलाई काठमाडौँकै एक घटनाले उजागर गरिदिएको भन्दै आलोचना भएपछि मन्त्रालयले गम्भीर समीक्षा गरी सिडिओ श्रेष्ठको कमजोरी औंल्याएको छ । सबै सुविधा तत्काल उपलब्ध हुन सक्ने ललितपुर महानगरपालिका भित्र पर्ने नख्खु खोलाको बाढीमा फसेका चार जनाको उद्धार समयमै हुन सकेन ।

शनिबार बिहानैदेखि ललितपुरको नख्खु खोला किनारा एउटा टहरोको छतमा बाढीले घेरिएर चार जना बसेको भिडिओ सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको छ । उद्धारको पर्खाइमा घण्टौँसम्म बस्दा पनि त्यहाँ राज्यसंयन्त्रले समयमै ध्यान दिन सकेन ।

कम्तीमा तीन घण्टासम्म टिनको छानामा उद्धारको पर्खाइमा उनीहरू बस्दा सरकारले समयमै चासो दिन नसकेको भन्दै चौतर्फी आलोचना भएपछि गृह मन्त्रालयमा आइतबार महाशाखा प्रमुखको बैठक बसेको थियो । बालबालिकासहित रहेका उनीहरूलाई डोरीको सहायताले उद्धार गर्ने कोसिस स्थानीयवासी र केही सुरक्षाकर्मीले  गरेका थिए । तर तीव्र बहावका कारण त्यो सम्भव भएन । खोला बढ्यो अनि उनीहरूलाई टहरासहित बगाएको थियो ।

नख्खुखोलामा बाढी आएपछि शुक्रबार बेलुका नै प्रहरीले खोला आसपासमा नबस्न चेतावनी दिएको थियो । अधिकांशले उक्त क्षेत्र छाडे पनि एक परिवार सोही टहरोमा बसिरहेका थिए । बिहान वर्षा झन् बढ्यो । ६ बजेपछि बाढी बढ्न थालेपछि खोला नजिकको टहरो बाढीले घेरिएको थियो । दुईतिर खोलाको बाढी आएपछि चार जना आत्तिएर छतमा चढेर गुहार मागेका थिए । प्रहरीका अनुसार यसरी बग्ने सबै ग्रील कारखानामा काम गर्ने मजदुरको परिवार थियो ।  खोलाले केहीबेर बगाएपछि उनीहरू मध्ये दुई जनाको उद्धार पेन्टर काम गर्ने काभ्रे तिमालका चणिकलाल तामाङले गरेका थिए भने अर्का एक जना आफै पौडेर निस्किएका थिए । बाँकी एक जना हालसम्म बेपत्ता छन् । उद्धार गरिएकामध्ये राजु साह, राज साह र मेघना साहको पाटन अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । सेतु साह बेपत्ता रहेको प्रहरीले जनाएको छ ।

देशभरिका विपद्सम्बन्धी घटनामा राज्यका जिम्मेवार निकायहरूले उद्धारमा तदारुकता नदेखाउँदा कतिपयको ज्यान गएको भन्दै सरकारको आलोचना भइरहेको छ । ललितपुरकै घटनालाई हेरेर पनि विपद् व्यवस्थापन तथा उद्धार कार्यमा नेपालका सरकारी निकायहरू गैरजिम्मेदार बनेका थिए ।

यसैगरी धादिङ र काठमाडौंको सीमानामा पर्ने धादिङको धुनीबेंसी नगरपालिका–९ झ्याप्ले खोलामा आइतबार दिउँसो ३ बजेसम्म ३५ शव फेला परेका छन् । अहिलेसम्म तीन वटा फरक गाडीबाट ३५ जनाको शव सुरक्षाकर्मीहरूले निकालेका हुन् । शनिबार साँझ झ्याप्ले खोलामा पहिरोले गाडी पुरिएको देखिएपछि उत्खनन् सुरु भएको थियो । सो क्रममा शनिबार राति १४ वटा शव सुरक्षाकर्मीले निकालेका थिए ।

शनिबार राति एक बालक, पाँच महिला र आठ पुरुषको शव निकालेको उद्धार टोलीले आइतबार बिहान थप दुई वटा गाडीबाट २१ जनाको शव निकालिएको हो । जसमा १७ पुरुष र ४ महला रहेको छन् । पुरिएका सवारीसाधन धुजाधुजा अवस्थामा रहेको र शव पनि छुट्टाछट्टै भेटिएकाले कुन सवारीसाधनको शव कुन हो भन्ने यकिन गर्न कठिन छ । यस्तो अवस्थामा धादिङका सिडिओ फेला नपर्दा गृहमन्त्रालयले सरुवा गरेको हो। काठमाडौं नजिकैको झ्याप्ले खोलाका बारेमा थानकोट वृत्त र नागढुंगा प्रहरी प्रभागका प्रमुखहरु पनि लापरवाह बनेका थिए । उनीहरू पनि गृहको नोटिसमा परेका छन् ।