स्वास्थ्य टिप्स: रोग नियन्त्रण गर्न उपवासको यो विधि उत्तम हुन्छ ?

१२ मंसिर, काठमाडौं । शताब्दीयौंदेखि आयुर्वेदिक विधिबाट रोगको उपचार हुँदै आएको छ। आयुर्वेदमा औषधिको रूपमा काम गर्ने धेरै जडीबुटीहरू छन्।  

आयुर्वेदमा शरीरमा हुने त्रिदोष अर्थात् वात, पित्त र कफलाई रोगको सबैभन्दा ठूलो कारण मानिएको छ । आयुर्वेदले कसरी काम गर्छ जान्नुहोस्।

आयुर्वेदले रोगको कारणहरूमा काम गर्दछ आयुर्वेदले व्यक्तिको शरीर, मन र आत्मालाई पूर्ण एकाइको रूपमा मान्दछ र यसै आधारमा काम गर्दछ। दिमाग र शरीरले एकअर्कालाई प्रभाव पार्छ र सँगै कुनै पनि रोग निको पार्न सक्छ।

आयुर्वेदका अनुसार मोटोपना, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, श्वासप्रश्वास, ज्वरो, रुघाखोकी, क्यान्सरलगायत चयापचयसम्बन्धी रोगहरू व्रत बसेर निको हुन्छ ।

उपवासलाई मेटाबोलिक रोगहरू निको पार्ने प्रभावकारी उपाय मानिन्छ। यसले कफलाई सन्तुलनमा राख्छ। कफले हाम्रो शरीरमा रोग बढाउने काम गर्छ । व्रत बस्दा कफ र मेटाबोलिज्मले हुने रोगहरू कम गर्न सकिन्छ।

क्यान्सरलाई मेटाबोलिक रोग पनि मानिन्छ। धेरै अध्ययनहरूमा, उपवासलाई क्यान्सरमा प्रभावकारी मानिएको छ। व्रत बस्दा यी रोगहरू कम हुन्छन्, हाम्रो शरीरमा बढेको दोष कम हुन थाल्छ। हाम्रो ऊर्जा पाचनमा होइन शरीरलाई स्वस्थ राख्नमा खर्च हुन्छ। यसले पाचन प्रणालीलाई राम्रोसँग काम गर्छ। शरीरमा हुने सूजन कम गर्न सकिन्छ। यसले तौल घटाउन मद्दत गर्छ। मस्तिष्कको काममा सुधार हुन्छ र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा, तपाईंको शरीर राम्रो महसुस गर्छ।

आयुर्वेदमा व्रत: आयुर्वेदमा धेरै प्रकारका उपवासहरू छन् जसमा तपाईं दिनभर व्रत गर्न सक्नुहुन्छ। यसको मतलब तपाईंले पानी मात्र पिउनुहुन्छ र दिनभर उपवास गर्नुहुन्छ। अर्को उपाय भनेको दिनभर फलफूल र तरकारीको जुस मात्र पिउने र खाएर शरीरलाई आराम दिने हो ।

तेस्रो तरिका हो कि तपाईंले अन्तरिम उपवास गर्नुहुनेछ। जसमा तपाईले आफ्नो सुविधा अनुसार समय निर्धारण गर्न सक्नुहुन्छ। तपाईंले दिनको 8 घण्टा मात्र खाना खानुहुनेछ। बाँकी समय पानी मात्र पिउने हो। यस प्रकारको व्रतले शरीरलाई स्वस्थ राख्न प्रभावकारी साबित हुन्छ।