सभापति देउवाले वरिष्ठ नेताबारे निर्णय नगर्दा कांग्रेसमा सधैं वरीयता विवाद

२३ मंसिर, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसमा फेरी पार्टीका नेताको वरीयता विवाद उत्कर्षमा पुगेको छ । पार्टी विधानमा वरिष्ठ नेताबारे किटान गरेर मापदण्ड नबनाइएकाले सभापति शेरबहादुर देउवापछि कुन नेतालाई स्थान दिने भन्ने विवाद फेरी सुरु भएको छ । शनिवार सम्पन्न कांग्रेस कोशी प्रदेशको सम्मेलनमा पनि यो विवाद देखियो । नेता डा.शेखर कोइराला विराटनगरमा भएको सम्मेलनमा सहभागी भएनन् । उनी पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार चितवन गए पनि वरीयता नमिल्दा सहभागी नभएको चर्चा छ । 

शनिबार प्रदेश सम्मेलनका लागि पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा विराटनगर पुगेर कोइराला निवास गए । देउवा कोइराला निवास विराटनगरमा पूर्व महामन्त्री समेत रहेका बीपी कोइरालाका छोरा डा.शशांक कोइरालाका साथमा निवासमा पुगेका थिए । उनी पुग्दा शेखर कोइराला थिएनन् । सभापतिका प्रत्यासी डा.शेखर कोइराला र सभापति देउवालाई एक साथ नदेख्दा धेरै कार्यकर्ताहरू खिन्न पनि भए । वरीयता नमिलेका कारण नेता कोइरालाले आफ्नै प्रदेशको सम्मेलन बहिष्कार गर्दा कार्यक्रमसमेत खल्लो भयो । 

वरीयता विवाद भएपछि कोइरालाले विराटनगरमा हुने सम्मेलनमा सहभागिता नजनाएको उनी पक्षका नेताहरु बताउँछन् । शनिबार उनी नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य दिनेश कोइरालाको बुवा स्व. भीमकान्त कोइराला र चितवन कांग्रेसका पूर्व सदस्य उद्धव लोहनीको बुवा स्व. टेकबहादुर लोहनीको शोकसभामा सहभागी हुन चितवन गएका थिए । उनीसँगै कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य उमा रेग्मी, टेकप्रसाद गुरुङ र गोविन्दराज पोख्रेल, लुम्बिनी प्रदेश महामन्त्री विक्रम खनाल, चितवन कांग्रेसका सभापति राजेश्वर खनाल, पूर्वसभापति जीतनारायण श्रेष्ठ लगायतका नेता उपस्थित थिए । 

वरीयता विवाद कांग्रेसमा अहिले मात्र भएको होइन । यसअघि कांग्रेस एकीकरणपछि यो विवाद निकै बढेको थियो । रामचन्द्र पौडेललाई वरिष्ठ नेता मानेपनि त्यसपछिको वरियतामा ५ नेताबीच विवाद चलेको थियो । कांग्रेसको विधानमा वरिष्ठ पद छैन । सभापतिसँग चुनावी प्रतिस्पर्धा गरेको निकटतम व्यक्तिलाई वरिष्ठ नेता मान्ने यसअघि कै परम्परा हाे । महाधिवेशनमा सभापति देउवाका प्रत्यासी शेखर कोइराला हुन् । उनले ४० प्रतिशतभन्दा बढी मत ल्याएका थिए । रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति भएर गएपछि सभापति देउवाले घोषणा नगरे पनि आफूपछि नेता कोइरालालाई नै मान्दै आएका थिए । कतिपय कार्यक्रममा यसरी नै सभापति देउवाभन्दा पछिल्लो स्थानमा कोइरालालाई राख्ने गरिएको थियो । 

सभापति देउवाले यो वरिष्ठ नेता हो भनेर घोषणा गर्दा यो विवाद सकिने भएपनि उनले यसो गरेका छैनन् । यसअघि लुम्बिनी प्रदेशमा पनि पूर्णबहादुर खड्का र शेखर कोइरालाका बीचमा को अगाडि बन्ने विवाद चलेको थियो । अहिले कोशी प्रदेशमा पनि यसरी नै विवाद आएको हो । कोइरालालाई सहमहामन्त्री भन्दा पछाडि लगेर आसनग्रहण गराउने भएपछि उनले त्यो अस्विकार गरे । देख्दै पनि असहज देखियो भने कार्यकर्ताहरूले पनि यसमा प्रश्न उठाएका थिए । मञ्चमा सभापतिपछिको वरियतामा आफू हुनुपर्ने माग कोइरालाको हो । पार्टीको केन्द्रीय वरीयता निर्धारण अनुसार मर्यादाक्रम राखिने भएपछि कोइराला प्रदेश सम्मेलनमा सहभागी भएनन् । केन्द्रीय वरियतामा सभापति देउवापछि उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का दोस्रो स्थानमा छन् ।

पार्टीभित्रको वरीयता विवादले उपसभापति खड्का र संस्थापन इतर समूहको नेतृत्व गर्ने कोइराला एउटै कार्यक्रममा सँगै उपस्थित हुन छाडेको पनि लामो समय भइसकेको छ । देशका विभिन्न ठाउँमा भएका कांग्रेसको कार्यक्रममा सभापति देउवापछिको वरियतामा नेता कोइरालालाई राख्न थालिएको थियो । उपसभापति खड्काले यस्ता कार्यक्रममा आफ्नो मर्यादा दोस्रो नहुने भए उपस्थित नै नहुने गरेका छन् । गत वर्ष कांग्रेसको लुम्बिनी प्रदेश समितिले १६ र १७ मंसिरमा पहिलो सम्मेलन आयोजना गर्दा पनि यही समस्या देखिएको थियो । सो कार्यक्रममा सभापति देउवा, नेता शेखर कोइराला, महामन्त्रीहरू गगन थापा र  विश्वप्रकाश शर्मासहितका नेताहरु उपस्थित भए । तर उपसभापति खड्का गएका थिएनन् । 

नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समिति बैठकमा पनि वरियताक्रम विवाद उठ्ने गरेको छ । १३ औं महाधिवेशन सकिएपछि पनि वरीयता विवाद आएको थियो । १४ औँ महाधिवेशनपछि पनि यो विवाद कायमै छ । त्यतिबेला पाँच केन्द्रीय सदस्यले बैठकमा उपस्थित भए पनि निर्णय पुस्तिकामा हस्ताक्षर गरेका थिएनन् । पार्टीमा आफ्नो वरिताक्रम माथि हुनुपर्ने जनाउँदै हस्ताक्षर नगर्नेमा पूर्वउपसभापति गोपालमान श्रेष्ठ, पूर्व महामन्त्री कुलबहादुर गुरुङ, पूर्वसहमहामन्त्रीहरु रामशरण महत, अर्जुननरसिंह केसी थिए । सो समयमा श्रेष्ठले सभापति शेरबहादुर देउवा र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलपछि पार्टीमा आफू सबैभन्दा वरिष्ठ भएको दावी गरेका थिए । 
 
सभापति देउवाले वरिष्ठ नेताको मर्यादाक्रम विस्तारै निर्धारण गर्ने भनेका छन् । संस्थापन पक्षका केही नेताबाहेक प्राय ले अहिले शेखर कोइरालालाई नै वरिष्ठ नेता मानेर सम्बोधन पनि गर्न थालेका छन् । कांग्रेसमा सभापतिभन्दा दोस्रो मत उनीसँग भएकाले वरिष्ठ नेताको दावी स्वभाविक पनि देखिन्छ । कांग्रेसमा झण्डै ४० प्रतिशत नेताले उनलाई नेता मानेर अगाडि बढेको अवस्था पनि छ । उनी आगामी सभापतिका दावेदार नेता पनि हुन् । देउवाले उनलाई वरिष्ठ भनेर घोषणा गर्दा कतैबाट विरोध हुने अवस्था पनि देखिएको छन् । तर, देउवाले शेखरलाई वरिष्ठ घोषणा गर्न आनाकानी गरिरहेका छन् ।