भारतीय आमचुनाव :- पाकिस्तानी हेराई
इन्द्र रिजाल
जेठ ५, २०७६ आइतबार १७:७:३५
कसैले नरेन्द्र मोदीबारे उडन्ते विचार बनायो, यदि उनले स्वयंलाई फाँसी दिए भने पनि कांग्रेसलाई जति सिट मिल्नुपथ्र्यो त्योभन्दा ज्यादा मिल्ने थिएन । एक प्रधानमन्त्रीका लागि यसो भन्नु असभ्य कुरा होे, करिब त्यस्तै शब्दहरूका साथ जो मोदी आफैंले पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू र वर्तमान विरोधीहरू उपर हमला गर्नका लागि उपयोग गर्नुभएको छ ।
कतिपय मानिसहरूको भनाई के छ भने पूरा भइसकेका प्रत्येक चरणका मतदानबाट मोदी औडाहाग्रस्त भइरहनु भएको छ, त्यसैले ब्युहरचना व्यर्थ भएको जस्तो हुनुभएको छ । सीमापार हवाई हमलाको बारेमा एक अन्तरवार्तामा उहाँको टिप्पणी हतास मानसिकताको उदाहरणका रुपमा लिइन्छ ।
त्यसो त विपक्ष भाग्नेको समुह हो । कांग्रेसले केरलामा सम्भावित सहकर्मी बामपन्थीहरूलाई उपेक्षा गर्दैछ र बिहार, उत्तर प्रदेश र पश्चिम बंगालमा समेत निशाना बनाइरहेको छ । दिल्लीमा कांग्रेस र आम आद्मी पार्टीले एक अर्कालाई यति भित्रैसम्म लतारेका छन् कि यी दुवै मोदीबिरूद्ध सुरक्षित महसुस गर्दैनन् । केरलामा राहुल गान्धीले बामपन्थीहरू बिरुद्ध कार्यभार लिएका छन् ।
मोदीले स्पष्ट रुपमा आफ्ना हडबडाहटलाई नजरअन्दाज गर्न वायुसेनालाई भन्नुभयो कि उडानको दिन अचानक बादलले ढाक्ने परिस्थितिले आक्रमणलाई ब्यवधान पु¥याउँछ । हवाई आक्रमणको दिन परिवर्तनका लागि उहाँलाई अनुरोध गरिएको थियो । उहाँले भन्नुभयो, बादलले भारतीय विमानहरूलाई दुश्मनका राडार छल्न मद्दत हुनसक्छ । व्यंग्यचित्रकारको एउटा फिल्डको दिन थियो । एकजनाले देखाए, मोदी विमानस्थलमा एक वायुसेनाको विमानको ककपिटमा बस्नुभएको छ, भन्दै हुनुहुन्छ :- सडकबाटै जाऔं । उनीहरूले हामीलाई कुनै बस ठान्नेछन् ।
अर्कातिर विपक्षी खेमामा पनि हतासा हावी भइरहेको छ । उनीहरूले यो निर्वाचनमा जित्न सकेनन् भने सबै नभए पनि उनीहरूमध्ये धेरैको सर्वनाश हुनसक्छ । त्यसैले यस निर्वाचनमा उनीहरूले आफ्नो खटनद्वारा सम्पूर्ण साधन–स्रोत खन्याएर पनि मोदीलाई पराजित गर्नैपर्छ ।
त्यसो त विपक्ष भग्न समुह हो । कांग्रेसले केरलामा सम्भावित सहकर्मी बामपन्थीहरूलाई उपेक्षा गर्दैछ र बिहार, उत्तर प्रदेश र पश्चिम बंगालमा समेत निशाना बनाइरहेको छ । दिल्लीमा कांग्रेस र आम आद्मी पार्टीले एक अर्कालाई यति भित्रैसम्म लतारेका छन् कि यी दुवै मोदीबिरूद्ध सुरक्षित महसुस गर्दैनन् । केरलामा राहुल गान्धीले बामपन्थीहरू बिरुद्ध कार्यभार लिएका छन् ।
यदि निर्वाचनपछि धार्मिक फासीवाद यो वा त्यो कारणले उल्झनमा प¥यो भने के कम्युनिस्टहरू र अन्य व्यक्तिहरूलाई एउटा अर्को मौका मिल्ला त ? कि उनीहरू अझ उत्तम योजनाउपर काम गर्नका लागि भूमिगत होलान्, जसले उनीहरूलाई वर्तमान मार्गसम्म ल्यायो, अथवा उनीहरू पाकिस्तानमा अयुब र जियाका पालामा आफ्नै सहधर्मीहरूका बीच भएजस्तो पहिचान बदलेर छरपस्ट होलान् ?
राहुल गान्धीले आफूलाई प्रधानमन्त्री दावेदारका रुपमा खडा नगरी उत्तर प्रदेशको उपनिर्वाचनमा मायावतीले अखिलेश यादव (र आफैं) लाई सहयोग गर्न आफू पछाडि हटे जसरी शुरूदेखि नै यस खेलउपर नियन्त्रण राख्न सक्नुहुन्थ्यो । मायावती नै त्यस्तो व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो, जसले एकै झट्कामा कांग्रेसलाई मध्यप्रदेश र राजस्थानमा सरकार बनाउने अवसरका लागि मार्ग प्रशस्त गरिदिएर तथा विपक्ष र देशलाई नै ऊर्जा भर्ने काम गर्नुभयो ।
उहाँको समर्थनबिना अमेठीमा राहुललाई संघर्ष गरिरहनु पर्नेथियो । यो हो सौहार्दता । गान्धीले सँधैका महत्वाकांक्षी सहकर्मीहरूको इच्छालाई स्वीकार गर्नुको सट्टा पछाडि बसेर गठबन्धनको रखवालीको भूमिका निर्वाह गरेको भए अनेकौं वरदान हासिल गर्नुहुन्थ्यो । उहाँको घोषणापत्रमा विपक्षलाई एकजूट गराउने सबै कुरा थियो, उहाँको सम्पर्कमा आइरहेका क्षेत्रीय समुहहरूको एउटा गठबन्धन हुनेथियो, जस्तो कि उहाँ ती नेताहरूसँग गर्नुहुन्थ्यो, जसले उहाँभन्दा अघि मध्यस्थताको खोजी गरेका थिएनन् ।
टुटे फुटेका विपक्षीहरूलाई एउटा राम्रो समाचार के छ भने सन् २०१४ को चुनावका तथ्याङ्क उनीहरूका लागि उपयोगी सिद्ध हुनेछ । मोदीका लागि राम्रो समाचार के छ भने चुनाव आयोगले मतदान यन्त्रहरूलाई पारदर्शी नबनाउने आफ्नो वाचा राखेको छ, जस्तो कि विपक्ष त्यही चाहन्थ्यो । अर्को शब्दमा मोदीको समर्थनमा २०१४ को जस्तो लहर २०१९ मा हुनसक्दैन ।
उदाहरणका लागि उत्तर प्रदेशमा सन् २०१४ र २०१७ को विधानसभा निर्वाचनको मत विपक्षी दललाई गएको थियो र त्यसपछिका तीन उपचुनावमा भाजपा परास्त भएको थियो, विपक्षसँगै कायम रहने कुरामा सहमत हुन सकिन्छ त ? यदि त्यसै हो भने भाजपाले सबभन्दा धेरै जनसंख्या भएको यस राज्यमा धक्का ब्यहोर्नुपर्ने हुन्छ । पश्चिम बंगाल, जहाँ भाजपाले हिन्दीभाषी क्षेत्रमा भएको क्षतिको परिपूर्ति गर्ने आशा गरेको छ, कम्युनिस्ट नेतृत्वको बाममोर्चाको चञ्चल मतमा धेरै निर्भर रहन्छ ।
द टाइम्स् अफ इन्डिया भन्छ, भाजपाले कम्युनिस्ट कार्यकर्ताहरूबाट सहयोग पाइरहेको छ, जो ममता बनर्जी र कम्युनिस्ट शुभचिन्तकका लागि कठिनाई उत्पन्न गर्ने काम हुनेछ ।
भाजपा अध्यक्ष अमित शाह राज्यमा भएका चुनावी ¥यालीका क्रममा भन्ने गर्नुहुन्थ्यो, बनर्जीको तुलनामा कम्युनिस्ट बढी सहमतिउन्मुख छन् । के मृत्युको चुम्बनले मोदी पदहिन हुँदा विपक्षीहरूको अवसरलाई क्षति पुग्छ ? सन् २०१४ मा पश्चिम बंगालमा भाजपालाई १७ प्रतिशत मत प्राप्त थियो, जसमा २०१६ को विधानसभाको चुनावमा घटेर १० प्रतिशत पु¥याइदिए । मोदीलाई बनर्जीको ४६ प्रतिशत मत हत्याउन २५ देखि ३५ प्रतिशतको बृद्धिको आवश्यकता पर्दछ ।
समाचार रिपोर्टमा भनिएजस्तै के बामपन्थीले दक्षिणपन्थीलाई अनुगृहित बनाउला ? के एक धर्मनिरपेक्ष विरोधी भनी निन्दितको घृणा फाँसीवादको भयभन्दा गहिरो छ ? जोसुकैले अपेक्षा गर्छ, यस्ता समाचार रिपोर्टहरू झुटा सामग्रीमा आधारित छन् र बामपन्थीहरूले मोदीबिरुद्ध लड्नका लागि आफनो प्रतिबद्धता छोडेका छैनन् यद्यपि क्षेत्रीय तहमा उनीहरूले नरुचाउने पक्षसँगको मतान्तर यथावत होस् । भाजपालाई बामपन्थीहरूबाट कथित समर्थन झुटो खबरजस्तो लाग्छ ।
न मोदी न अमित शाह नै प्रहरी अधिकृत सञ्जीव भट्टलाई जेलबाट रिहा गर्न चाहनुहुन्छ । उहाँ गुजरातका धेरै छली चिजबारे जानकार हुनुहुन्छ । उहाँ न्यायाधीश लोयाको रहस्यमय मृत्यु र राफेल सौदामा भाजपालाई पछार्नका लागि एक नयाँ जाँच शुरू गर्न चाहनुहुन्छ । दुवै पक्ष घमासान लडाई लड्दै हुनुहुन्छ । एउटा बाघको सवारीमा छन् । अर्को पक्ष जनाबरको सामना गर्दै हुनुहुन्छ ।
भाजपाले उडिसाबाट पनि लाभको अपेक्षा गरिरहेको छ, जहाँ नवीन पटनायकको नेतृत्ववाला सत्तारुढ पार्टीले सन् २०१४ को चुनावमा २१ लोकसभा र ११७ विधानसभा सिटमध्ये २० सिट कब्जा गर्नुभएर आफ्नो मत वितरणमा ठूलो उछाल कायम गर्नुभयो । के उडिसा भाजपालाई पछारेर राष्ट्रिय प्रवृत्तिलाई घाटा जताउला, जसको मत शेयर पटनायकको पार्टीको आधा हिस्साको वरिपरि थियो ? अमित शाहको भनाई छ, उहाँ पश्चिम बंगालमा २३ र उडिसामा १२ देखि १५ सिटसम्म जित्नसक्नु हुन्छ । यस्तो दृढ दावीले गर्दा विपक्षी दलहरूलाई मतदान यन्त्रको बारेमा शंकाको बेचैनतिर धकेलेको छ ।
महाराष्ट्र, गुजरात, हरियाणा, राजस्थान र मध्यप्रदेशले २०१४ मा मोदीलाई प्रचूर समर्थन दिएका थिए । के उहाँले योभन्दा राम्रो अवस्था पाउनु होला ? मत बढ्ने कल्पना गर्न कठिन छ । के दक्षिणका राज्य मोदीलाई अँगाल्न तयार छन् ? जित्ने ब्यग्रता दुवैका लागि यसको कारण हो ।
न मोदी न अमित शाह नै प्रहरी अधिकृत सञ्जीव भट्टलाई जेलबाट रिहा गर्न चाहनुहुन्छ । उहाँ गुजरातका धेरै छली चिजबारे जानकार हुनुहुन्छ । उहाँ न्यायाधीश लोयाको रहस्यमय मृत्यु र राफेल सौदामा भाजपालाई पछार्नका लागि एक नयाँ जाँच शुरू गर्न चाहनुहुन्छ । दुवै पक्ष घमासान लडाई लड्दै हुनुहुन्छ । एउटा बाघको सवारीमा छन् । अर्को पक्ष जनाबरको सामना गर्दै हुनुहुन्छ ।
(लेखक पाकिस्तानबाट प्रकाशित हुने अँग्रेजी दैनिक ‘डन’ का लागि दिल्लीबाट लेख्नुहुन्छ । उहाँ नाम चलेका भारतीय पत्रपत्रिका र टीभीका लागि पनि लेख्नुहुन्छ । प्रस्तुत लेख The desperation on both sides प्रस्तुत लेख ‘डान ‘मा मई १४, २०१९ मा प्रकाशित भएको थियो ।)
इन्द्र रिजाल
इन्द्र रिजाल नेपालबहस डटकमका प्रधान सम्पादक हुन् । अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउने वरिष्ठ पत्रकार रिजालले आर्थिक, राजनीतिक तथा सामाजिक परिवेशका विषयवस्तुको यर्थाथमुखी चित्रण गर्छन् ।
लेखकबाट थपटेलिकमको इन्टरनेशनल ब्यान्डविथ खरिदमा मुद्दा चलाउने अख्तियारको तयारी
जेठ ३१, २०८१ बिहिबार
बालमन्दिर प्रकरणः विशाल ग्रुपसँगको सेटिङमा गृह मन्त्रालय अनुसन्धान तुहाउँदै
जेठ ३०, २०८१ बुधबार
टेलिकममा अख्तियारको आँखाः दुई प्रबन्ध निर्देशकलाई बयान
जेठ ३०, २०८१ बुधबार
त्रिपाठीको कुलपूजामा प्राज्ञ डा. जगमान गुरुङ प्रमुख अतिथि
विनोद त्रिपाठी
असार २, २०८१ आइतबार
नेपालले टी- २० विश्वकप अन्तर्गत भोलि बिहान दक्षिण अफ्रिकासँग खेल्दै
नेपालबहस संवाददाता
जेठ ३२, २०८१ शुक्रबार
म प्रहरी संगठन चलाउने पक्षमा छैन, आईजीपी फेरिन्नः प्रधानमन्त्री
असार ३, २०८१ सोमबार
शहरको सडकमाथि बनाइएको 'ओभरब्रिज'
असार ३, २०८१ सोमबार
ताप्लेजुङका २५ घर परिवार बाढी पहिरोबाट विस्थापित
असार ३, २०८१ सोमबार
जारी टी-२० विश्वकपको सुपर आठको समीकरण पुरा
असार ३, २०८१ सोमबार
भिर मौरीको मह सिकारबाट मनग्य आम्दानी
असार ३, २०८१ सोमबार
इन्धन ढुवानी चालक र सरकारबीच उद्योग मन्त्रालयमा वार्ता
असार ३, २०८१ सोमबार