मुक्तिनाथ विकास बैंकको चुक्ता पुँजी ४ अर्ब ३२ करोड पुग्दा किन घट्यो प्रतिशेयर आम्दानी ?

३ पुष, काठमाडाैं । मुक्तिनाथ विकास बैंक लिमिटेडले यही मंसिर ३० गते पाेखरामा वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न गरेको छ। साधारण सभामा कम्पनीले १७ दशमलव ६० प्रतिशत बोनस शेयर र कर प्रयोजनाका लागि शुन्य दशमलव ९३ प्रतिशत नगद लाभांश गरी जम्मा १८ दशमलव ५३ प्रतिशत लाभांश पारित गरेको छ।

साथै पाँच जनाकाे सर्वसम्मत सञ्चालक समितिकाे चयन गरि बैंकका संस्थापक सीईओ नै यसपटक अध्यक्षका रूपमा उदाएका छन् । बजारमा ८ अर्ब पुँजी पुर्याएर वाणिज्य बैंकको रुपमा स्थापना हुने लक्ष्य पनि बैंकले राखेको कुराको चर्चा बजारमा चल्दै आएको छ ।

कम्पनीको लाभांशको इतिहास:
मुक्तिनाथ विकास बैंकले आर्थिक वर्ष ०७५/७६को मुनाफाबाट १८ दशमलव ५३ प्रतिशत लाभांश दिएकोमा आर्थिक वर्ष ०७४/७५ मा कम्पनीले १९ दशमलव २१ प्रतिशत नगद लाभांश प्रदान गरेको थियो । प्रत्येक वर्ष बोनस शेयरलाई मात्र प्राथमिकता दिएको कम्पनीले बीचबीचमा बिक्री गरेको हकप्रद शेयर निश्काशनका कारणले कम्पनीलाई लाभांशको दर वृद्धि गर्न चाँही केही अप्ठेरो परेको देखिन्छ ।

हेरौ कम्पनीको ५ वर्षको लाभांशको ईतिहास:

प्रथम त्रैमास कस्तो आयो ?
चुक्ता पुँजी ४ अर्ब माथि
कम्पनीको प्रकाशित प्रथम त्रैमासको रिपोर्टमा कम्पनीले ३ अर्ब ६ करोड पुँजी देखाए पनि कम्पनीले बिक्री गरेको २० प्रतिशत हकप्रद शेयर र १७ दशमलव ६ प्रतिशत बोनस शेयर प्रयोजनार्थ बुकक्लोज भएकाले कम्पनीको नयाँ चुक्ता पुँजी ४ अर्ब ३२ करोड हुन् आउँछ ।

मुक्तिनाथ विकास बैङ्कले आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को प्रथम त्रैमासको वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरेको छ । कम्पनीको खुद मुनाफा सामान्य ५ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको छ भने प्रतिशेयर आम्दानीमा २५ प्रतिशतको गिरावट आएको छ ।

कम्पनीको आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को प्रथम त्रैमास र आर्थिक वर्ष ०७५/७६ को प्रथम त्रैमासलाई दाँजेर हेर्दा :

खुद ब्याज आम्दानीमा वृद्धि :
बैंकको प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा रहेको खुद ब्याज आम्दानीमा १२ प्रतिशतको वृद्धि देखिएको छ । बैंकले गत आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ४६ करोड ६७ लाख खुद व्याज आम्दानी गरेकोमा चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा कम्पनीले ५२ करोड ३६ लाख खुद व्याज आम्दानी गरेको थियो ।

खुद मुनाफामा सामान्य वृद्धि :
गत आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासमा २१ करोड ७३ लाख खुद मुनाफा गरेको कम्पनीले अहिले भने २२ करोड ८७ लाख खुद मुनाफा गरेको छ। यसरी खुद मुनाफामा नगन्य ५ प्रतिशतको वृद्धि देखिएको छ ।

प्रतिशेयर आम्दानी घट्याे :
पुँजी ४१ प्रतिशतले वृद्धि भएको र खुद मुनाफामा ५ प्रतिशतको वृद्धि देखिएकाले कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी २५ प्रतिशतले घटेको छ । बोनस शेयर र हकप्रद समायोजन पछि कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी २१ रुपैंया १६ पैसा रहेको छ । गत वर्ष प्रथम त्रैमासमा कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी २८ रुपैंया ३७ पैसा थियो ।

जगेडा कोष संचित मुनाफामा वृद्धि :
कम्पनीको जगेडा कोष १३ प्रतिशतले वृद्धि हुँदै जगेडा कोषमा ७६ करोड ६६ लाख रकम पुगेको छ । संचित मुनाफा भने १६ प्रतिशतले वृद्धि भएर ८१ करोड ९९ लाख पुगेको छ । शेयर प्रिमियम शिर्षकमा भने कुनै रकम छैन ।

निक्षेप कर्जा कस्तो ?
बैंकले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमास र अघिल्लो आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासलाई आधार मान्दा बैंकको निक्षेप संकलन ७ प्रतिशतले वृद्धि गर्न सफल भएको छ भने कर्जा प्रवाह भने ८ प्रतिशतले बढेको छ । बैंकले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ४४ अर्ब ३५ करोड निक्षेप संकलन गरी ४१ अर्ब २६ करोड कर्जा प्रवाह गरेको छ ।

कम्पनी र दोश्रो बजार:

मूल्य आम्दानी अनुपात १३ गुणा:
कम्पनीको पुष ३ गतेको बजार मूल्य २७५ लाई आधार मान्दा कम्पनीको मूल्य आम्दानी अनुपात १३ गुणा आउँछ । लाभांश प्रस्ताव गरेर बुक क्लोज आउँन बाँकी केही विकास बैंकको मूल्य आम्दानी अनुपात १३ भन्दा कम रहेको छ । अन्य राष्ट्रियस्तरको विकास बैंकहरुको मूल्य आम्दानी अनुपात हेर्दा अलिकता मूल्य आम्दानी अनुपात धेरै नै रहेको देखिन्छ ।

वास्तविक मूल्य (Fair Value):
कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी २१ रुपैयाँ १६ पैसा र किताबी मूल्य १३६ रुपैयाँ ६९ पैसालाई आधार मान्दा कम्पनीको वास्तविक मूल्य २५५ रुपैयाँ हुन आउँछ । यसको आधारमा अहिलेको कम्पनीको बजार मूल्य २७५ लाई हेर्दा कम्पनीको बजार मूल्य वास्तविक मूल्य भन्दा धेरैमा कारोवार भएको छ । कम्पनीको पुष ३ गतेको बजार मूल्य उसको वास्तविक मूल्य भन्दा प्रतिकित्ता २० रुपैयाँ महँगो देखिन्छ ।

मूल्य र किताबी मूल्यको आधारमा:
कम्पनीको दोश्रो बजारको मूल्य र किताबी मूल्यको अनुपात निकाल्दा कम्पनीको अनुपात २ दशमलव ०१ गुणा आउँछ । बेन्जामिन ग्रामले सो अनुपात १ दशमलव ५ गुणा भन्दा धेरै भएका कम्पनीलाई “ओभर भ्यालूड” क्षेत्रमा राखेको देखिन्छ । यो शुत्र प्रयोग गर्दा कम्पनीको बजार मूल्यलाई कम्पनीको आधारभुत हिसाबसँग दाँजेर हेर्दा कम्पनी “ओभर भ्यालूड” क्षेत्रमा देखिन्छ।

निस्कर्ष:
त्यस्तै निरन्तर केही वर्षदेखि बोनस र हकप्रद शेयरलाई प्राथमिकतामा राख्दै पुँजी वृद्धि गरेको कारणले र आगामी दिनमा पनि बोनस मात्र दिने हो की भन्ने सम्भावनाले गर्दा कम्पनीको बजार मूल्य अलिकता ओभर भ्यालूड देखिएको छ । बोनस शेयर र हकप्रद शेयरले गर्दा कम्पनीलाई प्रतिशेयर आम्दानी सन्तुलनमा राख्न भने समस्या परेको छ ।

प्रकाशित स्प्रेड दर ५ प्रतिशत भन्दा माथि रहेको छ । स्प्रेड दरलाई घटाउनु बैंकलाई चुनौती थपिएको छ ।

उपलब्ध तथ्याङ्क आधारित विश्लेषण पूर्ण होइन, निर्णय लिँदा थप अनुसन्धान गर्नुपर्ने छ। – लेखक