ओली, प्रचण्ड र नेपालको चेपुवामा बामदेव गौतम, गृहमन्त्री बनाइँदै

१४ फाल्गुण, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री समेत रहेका नेकपा अध्यक्ष खड्गप्रसाद ओलीको खड्ग आफ्नै नेताविरुद्ध उठ्न थालेपछि प्रतिकारका लागि मोर्चाबन्दी भएको छ । पार्टी र सरकार दुबै मोर्चामा ओलीको एकलौटी बढ्न थालेपछि ओली इतरका नेताहरु एकगढ भएका छन् ।

नौ सदस्यीय सचिवालयमा ओली विरुद्ध ६ जना उभिने स्थिति निर्माण भएपछि भने समीकरण नै बदलिएको छ ।सचिवालयको समीकरण फेरिएको झनक पाएका ओलीले आफ्नो रणनीति समेत बदलेका छन् । आक्रमक शैलीका साथ अघि बढिरहेका ओली विस्तारै रक्षात्मक अवस्थामा आईपुगेका छन् ।

ओलीलाई कमजोर बनाउन माधवकुमार नेपाल, झलनाथ खनालहरु पहिल्यैदेखि सक्रिय थिए । पार्टीका अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको साथ समर्थन नपाएसम्म ओलीलाई कमजोर बनाउने कल्पनासमेत गर्न नसकिने अवस्थालाई राम्रैसँग नियालिरहेका नेताहरुले उपयुक्त अवसर पाए सभामुख निर्वाचन प्रकरणमा । कृष्णबहादुर महरा संसद सचिवालयकी एक महिला कर्मचारीसँगको यौन प्रकरणमा मुछिएपछि राजीनामा गर्न बाध्य पारिएका थिए ।

यस्तो अवस्थामा पनि बामदेवको महत्वाकांक्षालाई मलजल गर्न सकिन्छ भन्ने बुझाई सबैको रह्यो । त्यसपछि शुरु भयो ओली विरुद्धको मोर्चाबन्दी । ओलीबाट पीडित भएका ६ भाई बामदेवको भैंसेपाटी निवासमा भेला भए ।

त्यसपछि रिक्त सभामुख पदमा ओलीले आफ्ना विश्वासपात्र सुभाषचन्द्र नेम्बाङलाई ल्याउन खोजे । यो घटनाले पूर्वमाओवादी पक्षलाई झस्कायो । अनि प्रचण्डमाथि सभामुख पद कुनैपनि हालतमा नछाड्न दवाव प¥यो । ठीक समयको पर्खाइमा थिए – माधव नेपाल । अध्यक्ष भएपनि दोस्रो दर्जाको हैसियतमा खुम्च्याइएका प्रचण्डलाई उकास्न यो मसला सहयोगी भयो नेपालका लागि ।

उता, अर्का पात्र थिए वामदेव गौतम, जो शक्ति र सत्ताका लागि जस्तोसुकै सम्झौता गर्न तयार । गएको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा बर्दियाबाट ओली पक्षले योजनाबद्ध रुपमा आफूलाई हराएको बुझाई गौतमको छ। त्यसैले तत्काल प्रतिनिधिसभामा जाने बाटो छेकियो । बर्दियाबाट पराजित भएपनि उनले जस्केलाबाट भएपनि प्रतिनिधिसभामा पस्न जोरजुलुम गरेका हुन् । कहिले डोल्पाका सांसद्लाई राजीनामा गराएर आउन खोजे त कहिले काठमाडौं ७ का सांसद रामबीर मानन्धरलाई बाटो खोल्न तयार गरे ।

ओलीकाे विकल्पमा बामदेवलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सकिने र सबैका लागि मान्य हुने पनि भेलाको ठम्याई थियो ।  त्यसका लागि राष्ट्रियसभामा रिक्त सदस्यमा बामदेवलाई लगेर प्रधानमन्त्री बनाउने लालच दिने सल्लाह भयो । संविधान संशोधन गरी राष्ट्रियसभा सदस्यले पनि प्रधानमन्त्री बन्न मिल्ने व्यवस्था गर्ने सहमति बन्यो ।

तर ओलीले यो बाटोलाई सधैं अबरुद्ध गरिदिए । किनभने पाँच वर्ष त प्रधानमन्त्री पद खानका लागि उनले प्रचण्डलाई कार्यकारी अध्यक्ष नै सुम्पिएका छन् । यस्तो अवस्थामा पनि बामदेवको महत्वाकांक्षालाई मलजल गर्न सकिन्छ भन्ने बुझाई सबैको रह्यो । त्यसपछि शुरु भयो ओली विरुद्धको मोर्चाबन्दी । ओलीबाट पीडित भएका ६ भाई बामदेवको भैंसेपाटी निवासमा भेला भए । सभामुखमा पूर्वमाओवादी पक्षले नै उमेदवारी दिनुपर्ने ठहर पनि त्यही भेलाले ग¥यो ।

बामदेवलाई प्रधानमन्त्रीको ललिपप दिंदा ओली विरुद्धको मोर्चाबन्दी अझै बलियो हुने ठम्याई सबैको रह्यो । त्यसपछि लगातार ६ भाईको बैठक बस्न थाल्यो । ओलीकाे विकल्पमा बामदेवलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सकिने र सबैका लागि मान्य हुने पनि भेलाको ठम्याई थियो ।  त्यसका लागि राष्ट्रियसभामा रिक्त सदस्यमा बामदेवलाई लगेर प्रधानमन्त्री बनाउने लालच दिने सल्लाह भयो । संविधान संशोधन गरी राष्ट्रियसभा सदस्यले पनि प्रधानमन्त्री बन्न मिल्ने व्यवस्था गर्ने सहमति बन्यो ।

प्रधानमन्त्री पदको लालच दिएर राष्ट्रियसभामा छिराएपछि विवादित बनाउने र अन्त्यमा बामदेवलाई वरिष्ठ उपप्रधानमन्त्रीसहित गृह मन्त्रालय जिम्मा लगाउने ।  सबैको स्वार्थको गोटी बनेका बामदेवलाई आज बसेको सचिवालय बैठकले राष्ट्रियसभामा ल्याउने निर्णय गरेको छ ।

यो प्रस्तावमा ओलीलाई कसरी सहमत गराउने भन्ने विषय फेरि अर्काे समस्याको रुपमा देखियो । लामो छलफल र संवादपछि उनलाई सहमत गराउन प्रधानमन्त्रीको केही कार्यकारी अधिकार राष्ट्रपतिलाई दिने गरी प्रस्ताव गर्दा उपयुक्त हुने सबैको ठम्याई थियो । किनभने ओली राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीमार्फत आफ्नो राजपाठ सुरक्षित राख्न चाहन्छन् भन्ने सबैलाई ज्ञात थियो ।

यो प्रस्ताव ओलीसमक्ष प्रचण्डले लगे । ओलीलाई पनि यही मौका चाहिएको थियो । उनको चाहना भनेको बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा ल्याउन पाए आफू विरुद्धको एउटा बुख्याँचा सधैंका लागि खडा गर्न पाइने । प्रधानमन्त्री पदको लालच दिएर राष्ट्रियसभामा छिराएपछि विवादित बनाउने र अन्त्यमा बामदेवलाई वरिष्ठ उपप्रधानमन्त्रीसहित गृह मन्त्रालय जिम्मा लगाउने ।  सबैको स्वार्थको गोटी बनेका बामदेवलाई आज बसेको सचिवालय बैठकले राष्ट्रियसभामा ल्याउने निर्णय गरेको छ ।

यो निर्णयसँगै संविधान संशोधन प्रकरण कसरी अघि बढ्छ, त्यसैमा सबै कुराको निर्धारण हुने अवस्था छ । संविधान संशोधन गरी बामदेवलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सके माधव प्रचण्ड सफल हुने अवस्था छ । कदाचित त्यो संभव भएन भने बामदेव ओली सरकारको शक्तिशाली सदस्यमा सीमित हुनेछन् । यति गर्न पाए सचिवालय सदस्यहरुको मोर्चाबन्दी पनि अन्त्य हुने र सरकार पनि सुरक्षित रहने बुझाई ओली छ ।

दुबै पक्षको स्वार्थ मिलेकाले नै बामदेवलाई विवादमा ल्याउन सम्भव भएको हो – नेकपाका एक प्रभावशाली नेताले भने । आ आफ्ना स्वार्थले गिजोलिएको यो मुद्धाले गत शनिबार मूर्तता पायो । सो दिन सम्पन्न सचिवालय बैठकले संविधान संशोधनका लागि भन्दै माधव नेपालको संयोजकत्वमा नेम्बाङ र खिमलाल देवकोटा रहने कार्यदल बनायो । तर यो गोप्य राख्ने सहमति भोलिपल्टै सञ्चारमाध्यममा चुहियो ।

पार्टीभित्रको रजगज कमजोर हुने देखेपछि उनले मन्त्रिमण्डलमा फेरबदल गरी माधवलाई खुशी पार्ने प्रस्ताव समेत गरेका छन् । तर माधव भने यसबारे प्रष्ट भइसकेका छैनन् । आजको सचिवालय बैठकले बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा ल्याउने निर्णय गरेकाले संविधान संशोधन प्रकरण नै भावी राजनीतिको मुख्य कडी बनेको देखिन्छ ।

ओलीको सचिवालयले यो सूचना चुहाएको बुझाई अध्यक्ष प्रचण्ड र नेता नेपालको रह्यो । ओली चाहन्थे पनि त्यही, विवाद होस् तर काम नहोस् । अहिले बामदेवको हालत यस्तै भएको छ । कार्यदलका सदस्य भनिएका नेम्बाङ र देवकोटाले व्यक्तिलाई केन्द्रमा राखेर संविधान संशोधन गर्न लागिएको भन्दै असहमति जनाएका छन् । माधव नेपालले लगत्तै बोलाएको अनौपचारिक बैठकमा सदस्य नेम्बाङले आफ्नो असहमति प्रकट गरेपछि ओलीको चाहना प्रष्ट भएको हो ।

उता, माधव प्रचण्ड पनि बामदेवलाई प्रधानमन्त्रीको कार्ड फालेर ओलीको सात्तो लिने दाउमा थिए । प्रचण्ड र माधवलाई पनि थाहा छ – बामदेवलाई प्रधानमन्त्री बनाउ सजिलो छैन । तर यसले ओलीलाई लगाम लगाउन भने पक्कै सहयोग हुने छ । यति गर्दा पनि ओलीले टेरेनन् भने के गर्ने भन्ने तहसम्मको छलफल प्रचण्ड र माधवबीच भइसकेको स्रोत बताउँछ ।

बामदेव कार्डले काम गरेन भने अन्तमा ओलीलाई पद त्याग्न दवाव दिने सहमति समेत दुबै नेताले गरेका छन् । नेपालसँग मिलेर प्रचण्डले चाल चलेको जानकारी पाएलगत्तै ओली पनि सक्रिय भएका छन् । बामदेव प्रकरणले माधव र प्रचण्डलाई नै क्षति पुग्ने बुझाई ओली पक्षको छ । तर प्रचण्डसँगको साँठगाँठ कमजोर पार्न ओलीले वान टु वान टक रणनीति अन्तर्गत हिजै मात्र माधवसँग दुई घण्टा छलफल गरेका छन् ।

तर ओलीले चाहे अनुसारको परिणाम भने फेला पारिसकेका छैनन् । पार्टीभित्रको रजगज कमजोर हुने देखेपछि उनले मन्त्रिमण्डलमा फेरबदल गरी माधवलाई खुशी पार्ने प्रस्ताव समेत गरेका छन् । तर माधव भने यसबारे प्रष्ट भइसकेका छैनन् । आजको सचिवालय बैठकले बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा ल्याउने निर्णय गरेकाले संविधान संशोधन प्रकरण नै भावी राजनीतिको मुख्य कडी बनेको देखिन्छ ।