जनताका दु:ख र समस्यामा गणतान्त्रिक सरकारको सपना

♦ यज्ञप्रसाद भट्टराई

मान्नुपर्छ राजा महेन्द्रले तराईमा बस्ती बसाए । अहिलेका नयाँ महाराजाहरुले हेलिप्याडमाथि सोफा राखेर जग हसाँए ।गाउँगाउँमा सलामीको युग आएको छ । राम्ररी कखरासम्म चिन्न नसक्नेले पनि सलामी खाएको छ । साईकलसम्म चढने नसक्ने अवस्थाका नेताले आफुलाई मात्र हैन ससुरालीलाईसम्म सरकारी यातायातको साधन पुर्याएका छन् । वास्तविक राजनीतिक नियुक्ति अहिले पाएका छन् सबैले । कसैले छोरीलाई कसैले सालासालीलाई मेयर बनाएका छन् । कसैले सासुससुरालाई राजदुतमा अड्याएका छन् । कसैले तिनकै आडभरोसामा राजधानीमा गगनचुम्बी भवन ठड्याएका छन् ।

मलाई त लाग्छ, उ बेलामा राजा महेन्द्रले पूर्वपश्चिम राजमार्ग नबनाई दिएको भए, कोदारी राजमार्ग, धरान–धनकुटा–हिले–बसन्तपुर, म्याङ्गलुङ्ग राजमार्ग, चारआली–ईलाम–पाँचथर–ताप्लेजुङ्ग राजमार्ग, अत्तरिया–डोटी– अछाम राजमार्ग, लगायतका अन्य तराई, पहाडी र हिमाली सडकबाटोहरु नबनाई दिएको भए अहिलेका छोटेराजा महाराजाहरुले राज्यको ढुकुटीको सत्यनाश गर्दै विश्वमै महंगा मानिएका पजेँरो, प्रार्डो, स्कारपियो कहाँ कुदाउँथे होलान ?

जताततै गुण्डागर्दी र अहिलेको जस्तो कालोबजारी के आम नागरिकको वशको बिषय हो ? या नेपाली जनतालाई विकाशको बाचा र सपना बाडेर, बालुवाटारमा र बालकोटमा आप्mना दुईनम्बरी कारिन्दा भित्र्याएर र जनमतलाई कुम्लयाउने अवसरको रुपमा उपयोग गरिरहेका ढाँटका खानीहरुले बिगारेको हो ? आफै मुल्यांकन गरौं ।

राजा महेन्द्रको पालामा देश विकास गर्ने सोच ठूलो थियो, राष्ट्रियता भन्ने बिषयमा आम नेपालीमा जुन अगाध आस्था र विश्वास थियो त्यसलाई अहिले पनि सबैले सलाम गरेकै कुरा हो । तर उ बेलामा पूँजीको कमी थियो । जति थियो त्यसलाई उपयोग गरेर राजा तथा जनताले मिलेर गर्नसक्ने भन्दा दोब्बर गरेर देखाए । अहिले देशमा प्रशस्त मात्रामा पूँजी छ तर देश विकास गर्ने सोचको कमी छ । अहिले देशमा भएको पूँजीलाई कसरी बाँडेर खाने भन्ने खन्चुवाहरुको मात्रै हालिमुहाली छ । सोच त छ तर कसरी देश लुटेर खाने भन्ने लुटेरा सोच छ । ठग्ने सोच छ । जसरी हुन्छ कुम्ल्याउने सोच छ । चोरै चोरहरुको जमात छ । असल मानिसहरु औषधि खोजे झैं खोज्नु पर्ने अवस्था छ । कलाकारहरु राष्ट्रियता र विकासका गीत गाउँदैनन् । कलाकारहरुमा समेत बितृष्णा पलाएको छ । त्यसैले त कलाकारहरुले लुटन सके लुट भन्ने गीत बनाएका छन् ।

अहिले सोच्छु । हे भगवान अहिले देशमा एउटा राजा महेन्द्र जस्तै देशभक्ति र विकासवादी ब्यक्ति जन्मिएको भए के हुन्थ्यो होला ? हामीले विकासमा कसरी फड्को माथ्र्यौ होला ? राजावादी भएर हैन राष्ट्रवादी भएर सोचौं त ? दले, मादले, अरिङ्गाले, चिले र बारुले भएर हैन सच्चा नेपाली भएर सोचौं त ? यो देश के हामी नागरिकले बिगारेको हो ? देशमा अपराधी र भ्रष्टाचारीको उत्पादन र संरक्षण के नेपाली जनताले गरेका हुन ? जताततै गुण्डागर्दी र अहिलेको जस्तो कालोबजारी के आम नागरिकको वशको बिषय हो ? या नेपाली जनतालाई विकाशको बाचा र सपना बाडेर, बालुवाटारमा र बालकोटमा आप्mना दुईनम्बरी कारिन्दा भित्र्याएर र जनमतलाई कुम्लयाउने अवसरको रुपमा उपयोग गरिरहेका ढाँटका खानीहरुले बिगारेको हो ? आफै मुल्यांकन गरौं ।

अब खोजौ, हिजो देशको हरिसिद्धि ईटा टायल कारखाना खोजौ । हेटौडा कपडा उद्योग खोजौं । खोजौं बाँसबारी छालाजुत्ता कारखाना र भृकुटी कागज कारखाना खोजौं । सुदुर पूर्वको राष्ट्रकै गहनाको रुपमा रहेको विराटनगरको रघुपति जुट मिल कारखाना खोजौं । मध्य तराईलाई सिंगो नेपालसँग जोडन खोलिएको जनकपुर चूरोट कारखाना खोजौं । सूदुर पश्चिमलाई सुदुर पूर्वसम्म जोडने वीरगञ्जको चिनी उद्योगको अवस्था खोजौं । नेपालमा रहेका तमाम उद्योगहरु के कति कारणले कस्ले कसरी धरासायी बनाए त्यसको हिसाब खोजौ । जनताको सार्वजनिक सम्पत्ति र आस्थाका केन्द्रहरुका नाममा राखिएका स्थिर सम्पत्तिहरुको एकएक हिसाब खोजौ ।

राजनैतिक दलका नेतृत्वहरुलाई नै सोधौं अब यसको जिम्मेवार को ? कानून निर्माणको तहमा बसेका कानूनका व्याख्याताहरुलाई नै यसको सजाय के गर्ने भनेर सोधौं । अनि त्यस्तालाई एकएक गरेर टुँडीखेलमा ल्याएर नांगो पारेर सिस्नोपानी लगाउँ ।

हिजो चौकीदारको जागिरसम्म नपाएका बेकम्माहरुको हातमा देश गएपछिको अब एकएक अवस्थाको अध्ययन गरौं । कहाँ कहाँ ? कहिले कहिले ? देशको राष्ट्रिय सम्पत्तिमाथि हस्तक्षेप भएको छ, त्यो हेरौं । ०४६ पूर्वको अवस्थाको अध्ययन गरौं । ०४६ सालदेखि ०६३ सालसम्मको हेरौं अनि त्यसपछिको अवस्थाको अध्ययन गरौं । यदि कोही नेपाल आमाका सच्चा सपूतहरु छौं भने अब यसलाई अभियानको रुपमा तमाम नेपालीका घरघरमा गएर, बस्ती र गाँउगाँउमा गएर अनुसन्धान गरौं । जिल्ला, प्रदेश र केन्द्रमा रहेर छलफल गरौं । यो काम गर्दा पक्कै पनि अहिलेको सरकारले पूर्णसहयोग गर्नेछ । किनकी अहिलेको सरकार भ्रष्टाचारी, कालोबजारी व्यापारी, कामचोर कर्मचारीदेखि बाल तथा बृद्ध ब्रम्हचारीसम्म कसैलाई पनि छुट नदिने पक्षमा छ ।

ए नेपाल आमाका सच्चा सपूतहरु हो । २०४६ सालको अन्त्यसम्ममा आईपुग्दा रेडियो नेपालमा बज्ने गरेका उद्योग तथा कलकारखानाहरुको विज्ञापन र प्रचारप्रसारको रेकर्ड खोजौं । कुनकुन सालमा कुनकुन उद्योग तथा कलकारखाना ककस्ले कतिमा बेचेर खाए भन्ने विवरण खोजौ । कुनै आग्रह वा पुर्वाग्रह नराखी जसले मुलुक सिध्याएको हो त्यसको विवरण संकलन गरौं । २०५२ सालदेखि २०६३ सालसम्म आईपुग्दा देशमा रहेका सरकारी संयन्त्र र सरकारी सम्पत्तिको के कति क्षति भयो त्यसको विवरण संकलन गरौं । के कति व्यक्तिगत, सार्वजनिक र सरकारी सम्पत्ति ध्वस्त भए त्यसको विवरण संकलन गरौं । अनि सोधौं देशका विकासका संवाहकहरुलाई हामीले विकास गर्र्यौ वा विनाश ? राजनैतिक दलका नेतृत्वहरुलाई नै सोधौं अब यसको जिम्मेवार को ? कानून निर्माणको तहमा बसेका कानूनका व्याख्याताहरुलाई नै यसको सजाय के गर्ने भनेर सोधौं । अनि त्यस्तालाई एकएक गरेर टुँडीखेलमा ल्याएर नांगो पारेर सिस्नोपानी लगाउँ ।

राष्ट्र, राष्ट्रियता, राष्ट्रभक्ति र राष्ट्रप्रेम जन्मदिने आमा भन्दा पनि प्यारो हुन्छ । देशको अस्मिता संकटमा परिरहँदा पनि, विदेशीले नेपाली भूमिमा धावा बोली रहँदा पनि देशका सिमानाका पिल्लरहरु बाख्राको किलो सारे झैं सारी रहँदा पनि, दक्षिणतिर फर्केर बोल्नसम्म डराउने राष्ट्रवादी शक्तिको सरकार रहेको बेला राष्ट्र र राष्ट्रियतामा दखल पर्ला भन्ने, देशमा विदेशी हस्तक्षेप होला भन्ने के दरकार ?

राजा महेन्द्रले देशमा अरु दश बर्षमात्रै बाँचेर देशको विकास गर्न पाएका हुन्थे भनेपनि तमाम नेपाली नागरिक रोजगारको खोजीमा खाडी, कतार र मलेसिया जानुपर्ने थिएन । तर विचार गर्नुहोला नेपाली आमा बुबा दाजुभाई, दिदिबहिनीहरु यी दल भन्नुस या दलाल भन्नुस यिनीहरुको हातमा यो मुलुक अझै पाँच बर्ष मात्रै रहने हो भने नेपाल देश भन्ने सीमाना नै रहदैन ।

हे नेपाल आमाका वीर सन्तति हो, अब भाले बासी सक्यो । उठने बेला भो । जाग्ने बेला भो । बिहानीको झुल्के घाँमसँगै तराईका फाँटहरु हराभरा बनाउनु छ । हरेक नेपालीले काम पाउने, कामको उचित दाम पाउने, खाना नाना र छानाको प्रबन्ध मिलाउनु छ । तीस बर्षको कालरात्रीलाई चिर्दै बिहानीको आगमनको संकेत भैसकेको छ । कौशीमा भाले बासिसकेको छ । युवाले देश बनाउने योजना दिमागमा टाँसीसकेको छ । अब यो देश समृद्ध नबनाई बिश्राम लिने छैन भनी मनमा दृढअठोट लिईसकेको छ ।

तिम्रै पर्खाईमा कोशी मेचीमा मिसिन आतुर छ । तराईका बाँझा खेतका गह्रागह्रामा सिंचाई गर्छु भन्दै कोशी, गण्डकी, नारायणी, महाकाली र कर्णालीको भंगालो तिम्रै आगमन पर्खिरहेको छ । पहाडले चाँडै फर्क नौ जवान युवाहरु हो म तिमीलाई अलैची, अम्लीसो, अदुवा, ओलन दिएर सम्पन्न बनाउछु भनिरहेछ ।

तर यत्ति कुरा चाँहि पक्का हो राष्ट्रनिर्माता बडामहाराजाधिराज पृथ्बीनारायण शाह यो देशमा अरु दश बर्ष मात्रै बाँचेका भए पृथ्वीको मानचित्रमा हिन्दुस्थान भन्ने देश नै रहने थिएन होला ? पुरै नेपाल बनाई सकेका हुन्थे होलान । धेरै पर पनि नजाउ, राजा महेन्द्रले देशमा अरु दश बर्षमात्रै बाँचेर देशको विकास गर्न पाएका हुन्थे भनेपनि तमाम नेपाली नागरिक रोजगारको खोजीमा खाडी, कतार र मलेसिया जानुपर्ने थिएन । तर विचार गर्नुहोला नेपाली आमा बुबा दाजुभाई, दिदिबहिनीहरु यी दल भन्नुस या दलाल भन्नुस यिनीहरुको हातमा यो मुलुक अझै पाँच बर्ष मात्रै रहने हो भने नेपाल देश भन्ने सीमाना नै रहदैन ।

हेर्यौं हामी तमाम नेपाली जनताले, सुकुम्बासीलाई जग्गाको मालिक बनाउछौ भन्नेहरुको पावर पनि हेर्यौं । गरिब जनताका पक्षमा भएका कामहरुको पनि विश्लेषण गर्यौं । पम्फादेवी ठकुरीको पैसा ल्याएर गरिब जनतालाई बाड्छौं भन्नेको दम पनि देख्यौं । गरिबलाई चार बिगाहा जग्गा र घर दिनेहरुको जग्गा र घर पनि देख्यौं । गरिब जनता हाँसेको र डाँफे, मयुर नाचेको हेर्ने सपना अहिलेको नेतृत्वले दिन सक्दैन भन्ने बुभ्mन अब बाँकी रहेन ।

सुकुम्बासीलाई जग्गा बाडछौ भनेर सिंहदरबार र बालुवाटार पुगेकाहरुले नै आफैले सरकारी जमिन हडपेर वास्तविक सुकुम्बासीलाई रुवाबासी गराए । जंगली जनावरको त बासस्थान भत्काउन पाईदैन तर मान्छे बस्ने घरटहरा समेत डोजर लगाएर भत्काए अपराधीहरुले । तिनै घरमा तिम्रै जस्ता बृद्ध आमा र बा बस्थे, तिम्रै जस्ती दिदी र बहिनी बस्थिन । अपांग, अबोल बालबालिकाहरु बस्थे । देशका अभिभावक हुँ भन्नेहरुलाई जनताको दुःख र दर्दको बारेमा यत्ति पनि हेक्का रहेन ।

गरिब जनताले त्यहि झुपडीमा सपनाका महल ठड्याउँथे । हाम्रो सरकार छ । जनताको सरकार छ । सर्वहारा वर्गको गरिब असहायको सरकार छ । हामी पनि सरकारकै नागरिक हौ । सुकुम्बासी हौ तर गैर नागरिक त हैनौ नि ? सरकारले हाम्रो पनि उचित बसोबासको ब्यवस्थापन गर्ला भन्ने सोचमा रहेका असहाय निमुखा नागरिकका घर भत्काउने सरकारको कहिल्यै भलो नहोस् । सरकारको यस्तो ना·ो नाँच अझै कति हेर्ने हो कि अब प्रतिकारमा उत्रने हो नेपाली जनताकै भरमा रहेको छ ।