प्रचण्ड र विप्लव:- को आतंककारी ? को राष्ट्रवादी ?
नेपालबहस संवाददाता
फागुन २९, २०७६ बिहिबार २०:५३:३९
मुलुकको राजनीतिमा विभिन्न प्रकारका घटना तथा परिघटनाहरु आईरहन्छन् । कहिले तिनै विचार र सिद्धान्तहरु राष्ट्रवादी हुन सक्छन् त कहिले राष्ट्रद्रोही । नेपालमा देखिएका राजनीतिक विचार र सिद्धान्तहरु कुनैबेला राजा महाराजाहरुले मात्रै उपयोग गरे भने कहिले नागरिकसम्म पनि आईपुग्यो ।
जब जनताका छोराछोरीहरुले आफ्ना विचार र सिद्धान्तहरुलाई आम नागरिकमा पुर्याउन थाले, स्वतन्त्रताका बिगुलहरु फुक्न थाले, ईनक्लाव जिन्दावाद भन्न थाले तब तत्कालिन शासकहरुलाई यी कुरा राष्ट्र बिरोधी लाग्यो । आफ्नाबिरुद्ध उठेका नागरिकका आवाजलाई सम्बोधन गर्नुको सट्टा नागरिकलाई देशद्रोहीको रुपमा कसैलाई झुण्ड्याईयो त कसैलाई गोली हानेर मारियो । त्यसबेलाका शासकलाई आफ्नाे बिरोध गर्ने जति सबै राज्यसत्ता बिरोधी झै लाग्यो ।
राज्यसत्तामा आसिन जति राष्ट्रवादी र राज्यसत्ताको काम कारवाहीको बिरोध गर्ने जति राष्ट्रद्रोहीको परिभाषामा पर्न गएको देखिन्छ । यसबाट यो देशमा को सच्चा राष्ट्रवादी र को राष्ट्रद्रोही हो भनेर छुट्याउन सक्ने भरपर्दो आधार देखिदैन ।
जब जनताहरुले राज्यसत्ता र निरंकुशतामाथि क्रमिक रुपमा प्रहार गरे त्यसप्रकारको स्वतन्त्रताको नागरिक आन्दोलनलाई शासकहरुले धान्न सकेनन् । मुलुकमा रहेको बिद्यमान व्यवस्था ढल्यो । हिजो त्यही राज्यसत्ताले देशद्रोहीको रुपमा आरोप लगाएकाहरु अब सच्चा राष्ट्रवादीका रुपमा मुलुकमा देखिए । अनि हिजोका राज्य सञ्चालकहरु बिद्यमान व्यवस्थाका बिरोधी । यसरी नै कहिले २००७ सालमा, कहिले २०१७ सालमा, कहिले २०४६ सालमा त कहिले २०६३ साल हुँदै यहाँसम्म आईपुगेको हो । यसले राज्यसत्तामा आसिन जति राष्ट्रवादी र राज्यसत्ताको काम कारवाहीको बिरोध गर्ने जति राष्ट्रद्रोहीको परिभाषामा पर्न गएको देखिन्छ । यसबाट यो देशमा को सच्चा राष्ट्रवादी र को राष्ट्रद्रोही हो भनेर छुट्याउन सक्ने भरपर्दो आधार देखिदैन ।
निर्दलीय व्यवस्थामा प्रतिपक्ष नहुने हुँदा सबै सरकार पक्ष भएर विकासका काममा सबैको समान सहभागिता देखियो र मुलुकले केही भएपनि विकासको अनुभूति गर्न पायो । केही व्यक्तिहरु जसले व्यवस्थाको बिरोध गरे उनीहरुलाई देशद्रोही या अर्राष्ट्रिय तत्व भन्दै विभिन्न यातना तथा कारागारको सजायसम्म दिईयो । तिनै देशद्रोही या अर्राष्ट्रिय तत्व भनिएका व्यक्तिहरु सरकारमा आउँदा उनीहरु कट्टर राष्ट्रवादी र अरु सबै व्यवस्था बिरोधी देखिए । दलीय व्यवस्थामा रहेको सरकार र प्रतिपक्षको व्यवस्थाले सरकारले जनताका काम गर्ने विपक्षीले सधैं बिरोध मात्रै गर्ने काम हो भन्ने अभ्यासमा देश गएकोले देश विकासमा सबैको समान सहभागिता रहेको पाईएन । यसको अर्थ दलीय व्यवस्था खराव भन्न खोजेको चाँही किमार्थ होईन तर सबैले मिलेर देश विकास गरौ भन्ने सोचको यसमा कमी देखिएको चाँही पक्कैै हो ।
त्यस अवस्थामा तत्कालिन सरकार राष्ट्रवादी भयो अनि बिद्रोहको नेतृत्व गर्ने दल आतङ्ककारी । समयको गतिशिलतासँगै तिनै सरकार सञ्चालन गर्ने दलहरुले आतङ्ककारी घोषणा गरेको दलसँग सहकार्य गर्ने संझौता गर्यो । सँगै जनआन्दोलन गर्यो । त्यसपछि हिजोका आतङ्ककारी भनिएका दलहरु एकाएक घोर राष्ट्रवादी दलमा परिणत भए । हिजोको हाम्रो अभ्यासलाई फर्केर हेर्ने हो भने हामीले भोलीको पनि अनुमान गर्नुपर्ने अवस्था चाहि जीवितै छ भनेर अनुमान लगाउन सकिन्छ ।
कुनै समय देशमा बिध्वं·सात्मक कार्य गर्ने राजनीतिक संगठनहरु आए । जसको नाम सुन्दै नागरिकको सातोपुत्लो जान्थ्यो । सरकार र सरकारका सुरक्षा निकायहरु पनि त्राहिमाम हुन्थे । राजनीतिक दलहरु पनि थर्कमान हुन्थे भने कर्मचारी, व्यापारीदेखि ज्याला–मजदुरी गरेर खानेसम्मको भालेसातो जान्थ्यो । आमनागरिक ढुक्कले नत निदाउन सक्थे नत खान नै । नत निर्धक्कसाथ हिडडुल गर्नसक्थे नत स्वतन्त्रतापूर्बक विचार व्यक्त गर्न सक्थे । एउटा राजनीतिक दलले तमाम राष्ट्रलाई विध्वंङ्गस मच्चाईरहेको थियो । जसलाई सरकारले प्रतिबन्ध समेत लगायो । त्यस अवस्थामा तत्कालिन सरकार राष्ट्रवादी भयो अनि बिद्रोहको नेतृत्व गर्ने दल आतङ्ककारी । समयको गतिशिलतासँगै तिनै सरकार सञ्चालन गर्ने दलहरुले आतङ्ककारी घोषणा गरेको दलसँग सहकार्य गर्ने संझौता गर्यो । सँगै जनआन्दोलन गर्यो । त्यसपछि हिजोका आतङ्ककारी भनिएका दलहरु एकाएक घोर राष्ट्रवादी दलमा परिणत भए । हिजोको हाम्रो अभ्यासलाई फर्केर हेर्ने हो भने हामीले भोलीको पनि अनुमान गर्नुपर्ने अवस्था चाहि जीवितै छ भनेर अनुमान लगाउन सकिन्छ ।
नागरिकको नजरमा गन्हाई सकेका र सरकारको नजरमा अझै पनि शालिग्राम कहलिएका ब्यक्तिको घरमा भएको यस्तो बिष्फोटनले नागरिकमा कठै भन्ने आवाज नआउनु र स्वयं हिजोको आफ्नै क्रान्तिकारी सहयोद्धाबाट सरकारको आधिकारिक धारणा भन्दा अगाडि नै आतंककारी गतिबिधि भएको भन्दै कडा प्रतिक्रिया आउनु के श्याल पनि कराउनु, घोर्ली पनि हराउनु जस्तै त हैन ?
प्रचण्डलाई र विप्लवलाई हामीले कुन अर्थमा फरक राजनीतिक विचार र सिद्धान्त भएको पार्टी या संगठन मान्ने ? एउटै उद्गमस्थलबाट उत्पत्ति भएका दुई भंगालोलाई एउटालाई पबित्र गंगा र अर्कोलाई दुर्गन्धित नदी त भन्न सुहाउँदैन । दुबै नदीले जनताका खेतबारीमा सिंचाई पुर्याउन नसकेको भने पक्का हो । सके त केवल दुबै किनाराका किसानका खेतलाई कटान गर्न र भत्काउन । सके त केवल किनारामा बितण्डा मच्चाउन । यी दुबै धारले जनतालाई बसोबास गराउन भन्दा नदी कटानका समस्या सिर्जना गर्दै घरखेत उठिबास गर्न मात्रै निरन्तर रुपमा बगिरहेको देखिन्छ । जसलाई कुनै तारजालीको छेकेबारले छेक्दैन, पक्की बाँध निर्माणले समेत रोक्दैन । यसैले यी दुबै दललाई जनताले बिस्तारै पाखा लगाउने तैयारी गरिरहेका त छैनन ?? यसैको खराव सपना त देखिरहेका त छैनन दुवै दलहरुले ? एउटै म्यानका दुई तरवारले आलोपालो एउटाले अर्कोलाई आतंककारीको बिल्ला भिराउने बक्तब्यबाजीले नागरिकमा कुनै दूरगामी प्रभाव पार्न नसक्ने चाँही पक्का छ ।
मुलुकमा बिद्यमान रहेको व्यवस्था भन्दा फरक धारको राजनीतिमा क्रियाशिल रहेको नेकपा माओवादी विप्लव समूहले नागरिकको व्यक्तिगत सम्पत्तिमा या सार्वजनिक सम्पत्तिमा प्रत्यक्ष वा परोक्ष रुपमा क्षति पुर्याउनु नहुने हो । यसले उसले सञ्चालन गरिरहेका आफ्ना राजनीतिक गतिबिधिहरुलाई समेत आम नागरिकमा नकारात्मक सन्देस जानसक्छ । तर नागरिकको नजरमा गन्हाई सकेका र सरकारको नजरमा अझै पनि शालिग्राम कहलिएका ब्यक्तिको घरमा भएको यस्तो बिष्फोटनले नागरिकमा कठै भन्ने आवाज नआउनु र स्वयं हिजोको आफ्नै क्रान्तिकारी सहयोद्धाबाट सरकारको आधिकारिक धारणा भन्दा अगाडि नै आतंककारी गतिबिधि भएको भन्दै कडा प्रतिक्रिया आउनु के श्याल पनि कराउनु, घोर्ली पनि हराउनु जस्तै त हैन ? या यसलाई जनताले पानीमन्त्रीको नाममा बजारमा आईरहेका अस्पष्ट समाचारलाई अन्यत्रै बिषयान्तर गराउन प्रहार गरिएको छेप्यास्त्र त हैन ? भनेर पनि नागरिक स्तरमा गाँईगुँई हुन थालेको छ ।
नेकपाको परिकल्पना जसरी गरिएता पनि प्रचण्डले यसलाई एमालेको ढाडमा टेकेर टाउकोमा प्रहार गर्ने रणनीति भने बनाएकै हुन । तराईमा बाबुराम र जंगलमा विप्लवको योजनामा बिस्तारै पूर्णबिराम लाग्न थालेको आभाष पाएपछि र प्रचण्ड नेकपाभित्र पनि संख्यात्मक रुपमा सवल तथा ब्यवस्थापनका पक्षमा दुर्बल देखिदै गएपछि र आफ्ना अभियानहरुमा बिस्तारै एकपछि अर्को असफलता प्राप्त हुदै गएपछि या भनौं सफल हुने सम्भावना नदेखिएपछि प्रचण्ड पानी बिनाको माछो झै हुनु कुनै अनौठो कुरा भने होईन । उनले प्रयोग गरिरहेका हतियारहरु बिस्तारै खिया लाग्न थालेका त हैनन ? या उनले जनयुद्धमा जस्तो अहिले कुन ठाँउमा कसरी हतियार प्रयोग गर्ने भन्ने कुरा नै जानेनन् ?
आम नागरिकले भने यसलाई सुक्ष्म रुपमा हेरिरहेका छन् । राजनीतिमा एकपटकको पराजयबाट कहिल्यै पनि नेतृत्वपंक्ती हार खाएर भने पछाडि हटदैन । यसैकारण सिंहले आँखा चिम्लियो भन्दैमा उ निदाएको नै भन्न चाँहि मिल्दैन । उसले आँखा चिम्लिएको नाटक गर पनि उसका आफ्ना कान र नाक भने सधैं खुल्ला नै राखेको हुन्छ । यसलाई राजनीतिक भाषामा अथवा क्रान्तिकारी भाषामा सायद शक्ति सञ्चय भनिन्छ होला ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपयस वर्ष पनि एनएमबी बैंकका शेयरधनीको हात खाली, वितरण योग्य मुनाफा ऋणात्मक
बैशाख ३०, २०८१ आइतबार
बाल मन्दिरपछि सीआईबीको नजरः टीकापुर, तारागाउँ र हरिसिद्धि तिर
बैशाख ३०, २०८१ आइतबार
सहकारी प्रकरण: रवि विरुद्ध के छ काग्रेससँग प्रमाण ?
बैशाख २९, २०८१ शनिबार
यस वर्ष पनि एनएमबी बैंकका शेयरधनीको हात खाली, वितरण योग्य मुनाफा ऋणात्मक
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ३०, २०८१ आइतबार
बजेट बनाउन अर्थमन्त्रीको टीम भन्दा गिरोह सक्रिय, करका दरमा खेल्ने प्रयास
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख २९, २०८१ शनिबार
उडिरहेको विमानमा एयर होस्टेसलाई यात्रुले दुर्व्यवहार गरेपछि...
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ३०, २०८१ आइतबार
उदघाटन गरेको ९ दिन नपुग्दै हावाले भत्कायो इलाका प्रहरी कार्यालय जयनगरको पर्खाल
बैशाख ३१, २०८१ सोमबार
सुँगुरको मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएका रिचर्डको निधन
बैशाख ३१, २०८१ सोमबार
उपप्रधान एवं स्वास्थ्यमन्त्री उपेन्द्र यादवले दिए राजीनामा
बैशाख ३१, २०८१ सोमबार
१ सय दुई वर्षीय वृद्धसहित एक सय ४३ जनाको शल्यक्रिया
जेठ १, २०८१ मंगलबार
नीति तथा कार्यक्रमलाई अवरोध नगर्न कांग्रेसलाई प्रधानमन्त्रीको आग्रह
जेठ १, २०८१ मंगलबार
आइपिएलमा आज दिल्ली र लखनउ खेल्दै
जेठ १, २०८१ मंगलबार
म्याग्दीलाई पूूर्णखोप सुनिश्चितता दिगोपना घोषणा
जेठ १, २०८१ मंगलबार
वर्षाले खेल रद्द भएसँगै गुजरात प्लेअफबाट बाहिरियो
जेठ १, २०८१ मंगलबार
'कान्स फिल्म फेस्टिभल'मा सहभागी हुन बालेन फ्रान्स प्रस्थान
जेठ १, २०८१ मंगलबार