भजन संस्कृति लोप हुँदै गएपछि ज्येष्ठ नागरिक चिन्तित !
नेपालबहस संवाददाता
चैत ४, २०७६ मंगलबार १९:२२:५८
सानेबहादुर नेपाली / रासस
४ चैत, तनहुँ । भजन संस्कृति र चुड्का लोप हुँदै गएपछि यहाँका ज्येष्ठ नागरिक चिन्तित हुन थालेका छन् । पश्चिमा संस्कृतिको प्रभावले नेपाली संस्कृति ओझेलमा पर्दै गएपछि यसको संरक्षणका लागि ज्येष्ठ नागरिक चिन्तित भएका हुन् ।
मौलिक संस्कृति संरक्षणमा युवा पुस्ता सजग नहुँदा पुरानो पुस्ता चिन्तितसमेत बन्न थालेको व्यास नगरपालिका–५ की ७८ वर्षीय कृष्णमाया वाग्लेले बताइन् । “धेरै भो मध्यरातमा शङ्ख फुकेको सुनिन छाडिएको, धेरै भो घरआँगनमा बालन गीत गाउन छोडिएको र धेरै भो भजन चुट्काको आवाज गुञ्जिन छोडेको”, उनले भनिज् । यसको संरक्षणको लागि युवापुस्ताले तदारुकता देखाउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
नेपाली समाज आफ्नै संस्कार र शैलीका कारण धनी छ तर अब समाजसँग जोडिएका यस्ता सम्पत्ति विलिन हुन थालेको उनको अनुभव छ । “बूढापाका सुस्ताउने चौतारा, साँझ बिहान भजन गुञ्जिने पाटीपौवा भेटिन छाडिसके”, उनले भनिन् । पूजापाठ तथा धार्मिक कार्यक्रममा भजन, चुड्का, बालन गाउने र विभिन्न किसिमका नृत्य प्रदर्शन गर्ने चलन धेरै पहिलेदेखि चल्दै आइरहेको पाइन्छ तर पछिल्लो समय तनहुँका गाउँघरमा यो संस्कृति ओझेलमा पर्नुका साथै विस्तारै लोप हुने स्थितिमा पुगेको देखिन्छ ।
यस्तै संस्कृति र परम्पराको संरक्षण गर्ने उद्देश्यले तनहुँका ज्येष्ठ नागरिक मिलेर भजन गाउने र पौराणिक पात्रको कथा सुन्ने अवसरको व्यवस्था गरिएको छ । भजनकीर्तनको संरक्षण गर्नका लागि भजनकीर्तन व्यास समितिसमेत गठन गरिएको छ । समाजबाट मूल्यमान्यता हराउन नदिन उनीहरुले चालेको कदम अनुकरणीय रहेको छ ।
शिवरात्रि, बालाचतुर्दशी, हरिबोधनी एकादशी, सत्यनारायण पूजालगायत धार्मिक उत्सवमा आयोजना गरिने भजनकीर्तनबाट पुण्य मिल्ने वाग्लेको विश्वास छ । भजनकीर्तनमा पौराणिक कथाका पात्रको महिमा तथा चरित्र वर्णन गरी भजनको माध्यमबाट व्यक्त गरिन्छ । उनले भनिन्, “भजनकीर्तन भनिने कुरा हराएर, अहिलेको समयमा आधुनिक गीतका दोहोरी मात्र गाउने गरेको भेटिन्छ ।”
अहिलेका युवापुस्तालाई खासै भजनकीर्तनमा चासो नदेखाउँदा लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । देवीदेवताको गुणगानमा केन्द्रित यस्ता भजनकीर्तनको रौनकले मनमा शान्ति मिल्ने र दिन कटाउनसमेत सजिलो हुने गरेको ज्येष्ठ नागरिकको अनुभव छ । पछिल्लो पुस्ता यसप्रति उदासीन हुँदा भजन संस्कृति नै लोप हुने हो कि भन्ने चिन्ता रहेको भजनकीर्तन संरक्षण समितिका अध्यक्ष हर्कमान श्रेष्ठले बताए । वरपर छरछिमेकका मानिस जम्मा भएर धार्मिक भाव झल्किने भजन गाउँदै एकअर्कामा सुखदुःखसमेत साटासाट गर्दा बैग्लै आनन्द महसुस हुने उनले बताए ।
पछिल्लो समयमा उत्सव, महोत्सव तथा विशेष समारोहमा पनि भजन संस्कृतिका झलक देखाउने गरिएको छ । भजनकीर्तनमा शिव महिमा, बालन, महाभारतजस्ता धार्मिक कथालाई गीतका रूपमा गाइन्छ । सृष्टिदेखिका भगवान्का लीला र अवतारको वर्णन भजनमा प्रस्तुत गर्ने गरिन्छन् ।
देवीदेवताको गुणगानमा केन्द्रित भजनकीर्तनको रौनकले थकाइबिना रात र दिन सजिलै बिताउने गरेको ज्येष्ठ नागरिकको अनुभव छ । जनसंस्कृतिलाई लोकसाहित्यको एउटा महत्वपूर्ण पक्ष मानिने भएकाले यसको संरक्षण गर्न समिति गठन गरिएको समितिका अध्यक्ष श्रेष्ठले बताए । बाबुबाजेको पालादेखि चल्दै आएको भजन संस्कृति धर्मशास्त्रमा आधारित भएको र धार्मिक महत्व रहेकाले यसको संरक्षणका लागि विशेष चासो दिनुपर्ने सरोकारपक्ष बताउँछन् ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपमनमैजुमा आजदेखि अजिमा जात्रा सुरु
बैशाख १०, २०८१ सोमबार
साल्पा सिलिचुङमा ‘सुम्निमा-पारुहाङ र नछुङ’को प्रतिमा स्थापना
बैशाख ९, २०८१ आइतबार
कुम्भमेलामा १० दिनमा दुई लाखभन्दा बढी दर्शनार्थी सहभागी
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
इलाम उपनिर्वाचनमा कांग्रेस
यज्ञप्रसाद भट्टराई
बैशाख १२, २०८१ बुधबार
आफूलाई चोख्याउने गरी गृहमन्त्री रविको ठाडो प्रस्तावमा प्रधानमन्त्री र मुख्यसचिव किन भए चुप ?
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
तीनदिने अनुसन्धनात्मक लेखन कार्यशाला तथा तालिम सुरु
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
न्युरोडबाट १ किलो ८ सय ग्राम सुन र १ करोड ४३ लाख रकमसहित ७ पक्राउ
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
पहिलो पटक हुम्ला पुगे दुई टिपर, स्थानीयले गरे फूलमालाले स्वागत !
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
जनताको उन्नति र प्रगति नै कांग्रेसको चाहना हो : सभापति देउवा
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
बागमती प्रदेशका सरकारी कार्यालयको बोर्ड तीन भाषामा
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
टियुमा अभ्यास गर्दै वेस्ट इन्डिज 'ए' टिम
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
रेशम चौधरीको मुद्दामा मिसिल झिकाउन सर्वाेच्च अदालतको आदेश
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
भोलिदेखि नेपाल र वेस्ट इन्डिज ‘ए’बीच क्रिकेट प्रतियोगिता हुने
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार