प्रहरी संगठनमा पावरको प्रभाव:- काबिल अफिसरमा छायो निराशा

१७ मंसिर, काठमाडौं । कुनैपनि संगठनमा काम गर्दा सबैले चाहने हो– संगठनको नेतृत्व गर्न पाउँ । अझ प्रहरी जस्तो जनसरोकार र जनसम्पर्क हुने ठाउँमा काम गर्ने हरेकको चाहना त्यस्तो हुुनु स्वभाविक हो । संगठनको सर्वोच्च पद प्रहरी महानिरीक्षक त्यसैपनि आकर्षक पद हो । त्यसका लागि आकांक्षी धेरै हुन सक्छन् । प्रतिस्पर्धामा अब्बल ठहरिने व्यक्तिले त्यो तिलश्मी पद पाउने हो ।

नेपाल प्रहरी मात्र होइन, हरेक संगठनमा काम गर्नेले यस्तै आकांक्षा र अपेक्षा राखेको हुुन्छ । एउटै व्याचमा धेरै प्रवेश गर्छन्, तर ती मध्ये उत्कृष्ठ ठहरिएका एकजनाले संगठनको नेतृत्व गर्न पाउने हो । उक्त पद प्राप्तिका लागि आकांक्षीहरुले अन्तिम समयसम्म मेहनत र प्रतिस्पर्धा गर्छन् । जसका बलमा संगठन मजबूत हुने गर्छ । तर नेपाल प्रहरीको इतिहासमा पहिलोपटक पुरानो परम्परालाई तिलाञ्जली दिइएको छ ।

अबको डेढ वर्षपछि को संगठनको नेतृत्वमा पुग्दैछ भनेर वर्तमान सरकारले मान्छे तयार गरिदिएको छ । वर्तमान प्रहरी महानिरीक्षक शैलेश थापा क्षेत्री आगामी २०७९ वैशाख १९ मा सेवा निवृत्त हुँदैछन् । उनको ठाउँमा अहिल्यै उम्मेदवार तयार पारिएको छ । ती पात्र हुन्– विश्वराज पोखरेल ।

नातामा उपप्रधानमन्त्री ईश्वर पोखरेलका भतिजा विश्वराज कार्यक्षमतामा अब्बल होइनन् । उनले अहिलेसम्म कुनै उत्कृष्ट काम गरेको नेपाल प्रहरीले रेकर्ड दिन सक्दैन । महानिरीक्षक क्षेत्रीसँगै प्रतिस्पर्धा गरेपनि उनी पहिलो लटमा परेनन् । वैकल्पिक उम्मेदवारका रुपमा उनले २०४९ चैतमा प्रहरी सेवामा प्रवेश पाए ।

एसपीसम्म उनी पुछारमै थिए । किनभने उनको कार्यक्षमता औसत मात्रै थियो । तर एसपीबाट एसएसपीमा बढुवा हुँदा १६ औं नम्बरबाट अप्रत्यासित रुपमा एक नम्बरमा परे । त्यतिबेला पनि उनले काका ईश्वरकै पावर लगाएका थिए । अहिलेपनि उनी एक मात्र उम्मेदवारका रुपमा एआईजीको बढुवाको सिफारिशमा परेका छन् । गृहमन्त्री रामबहादुुर थापा र महानिरीक्षक क्षेत्रीलाई थाहै नदिई ईश्वर पोखरेलले एउटा एआईजी पद सिर्जना गरे । लगत्तै उनलाई सिफारिश गरिएको छ ।

अब क्षेत्रीपछिको महानिरीक्षक पोखरेल नै हुने वातावरण तयार भएको छ । जसले गर्दा प्रहरी संगठनमा उनी अहिलेबाटै सर्वेसर्वा भएका छन् । जबकी पोखरेल भन्दा सिनियरहरु अहिलेपनि एसएसपीमै अल्झिएका छन् । सरकारले यस्तो निर्णय गरेपछि धेरै सिनियर अफिसरको मनोबल खस्किएको छ । क्षेत्रीकै व्याचीहरु अहिलेपनि डीआईजीमा पुुग्न सकिरहेका छैनन् ।

नेपाल प्रहरीको इतिहासमै यस्तो गाईजात्रा कहिल्यै भएको थिएन भन्दै एक प्रहरी अधिकृतले भने–आफूभन्दा जुनियर अहिलेबाटै आईजीपीको लागि पक्का भएको छ । कुन उत्साहले काम गर्ने ? हामीले पनि उक्त पदको आकांक्षा राखेका थियौं, अब केका लागि मेहनत गर्ने ? उनको प्रश्न छ ।

पोखरेलको सिफारिशपछि नेपाल प्रहरीमा अब चारजना एआईजी हुनेछन् । यसअघि नै क्षेत्रीकै व्याचीहरु हरिबहादुर पाल, निरजबहादुर शाही र प्रद्युम्नकुमार कार्की एआईजी रहेका छन् । तीनै जना एआईजी महानिरीक्षक क्षेत्रीसँगै ०७९ वैशाख १९ मा अनिवार्य अवकाश भएपछि पोखरेल एक्ला प्रतिस्पर्धी हुनेछन् । चेन अफ कमाण्डमा चल्ने प्रहरी संगठनमा अब भाँडभैलो हुुनसक्छ भन्दै विज्ञहरुले पोखरेललाई महानिरीक्षक बनाउन यो हदसम्मको निर्लज्ज काम गरिएकाले अरु अफिसरको कार्यसम्पादनमा नकारात्मक असर पर्ने बताउँछन् ।

प्रहरी संगठनलाई राजनीतिको छायाँमा पार्न थालिएपछि जनआस्था र विश्वासमा कमी आएको छ । उपप्रधानमन्त्री पोखरेलले राजनीतिक आडमा सक्षम र काबिल अफिसरको मनोबल गिराउने काम गरेकाले त्यसको प्रभाव दीर्घकालसम्म पर्ने विज्ञहरुको भनाई छ ।
पोखरेलसँगै प्रहरी निरिक्षक पदमा प्रवेश गरेका धेरै काबिल अफिसरलाई प्रतिस्पर्धा गर्नबाटै बञ्चित गरिएको छ ।

उनीसँगै प्रहरी सेवामा प्रवेश गरेका सहकुलबहादुर थापा, धीरजप्रताप सिंह, वसन्त लामा, रबीन्द्र धानुक र उत्तमराज सुवेदी काबिल अफिसर मानिन्छन् । तर उनीहरु महानिरीक्षक पदका लागि प्रतिस्पर्धा नै गर्नबाट वञ्चित गरिएका छन् । त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव संगठनमा पर्ने विज्ञहरुको बुुझाईछ ।