राउटे युवतीमाथि यौन दुर्व्यवहार: भिडियो प्रसारण गर्ने साइट बन्द गर्न आदेश

२९ जेठ, काठमाडौं । कर्णाली प्रदेशमा बसोबास गरिरहेको राउटे, एक फिरन्ते समुदाय, हो । उनीहरूको जीवनशैली गैर–राउटे समुदायकोभन्दा अलग छ । सामाजिक तथा सांस्कृतिक रूपमा पनि धेरै भिन्नताहरू छन् । आदिमकालीन मानव इतिहासको झल्को दिने यो समुदाय अहिले कर्णालीमा बसोबास गरिरहेको छ ।

यी नै राउटे समुदायकी एक युवतीमाथि केही दिन अगाडि यौन दुर्व्यवहार भएपछि सुर्खेत अदातलले पीडितको भिडियो प्रसारण गर्ने साइट बन्द गर्न आदेश दिएको छ ।

शुक्तबार सुर्खेत अदालतले करणीजन्य अपराधका सामग्री गोप्य हुनुपर्नेमा केही युट्युबमा पीडितको पहिचान खुलाएर भिडियो सार्वजनिक भएपछि परेको मुद्धामा यस्तो आदेश दिएको न्यायाधीश डा राजेन्द्रकुमार आचार्यले नेपालबहस डटकमलाई जानकारी दिए । हिजो नै आचार्यले यौन दुर्व्यवहारको भिडियो युट्युबबाट हटाउन आदेश दिएको पनि बताए ।

‘संवेदनशील विषयमा जथाभावी सामग्री प्रसारण गर्नेविरुद्ध कारबाही गर्न तथा त्यस्ता साइटहरु आवश्यकता अनुसार बन्द गराउन गृह मन्त्रालयमार्फत सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालयलाई समेत अनुरोध गर्नेबारे लेखी पठाउनू,’ आदेशमा भनिएको छ । आदेशमा भिडियो नहटाउने साइट तत्काल बन्द गर्न समेत भनिएको छ ।

अदालतले यसबारे पत्रकार महासंघ केन्द्रीय कार्यालयलाई पनि पत्र पठाउन पनि भनेको छ । जिल्लास्थित पत्रकारहरुको संगठनमार्फत यस्ता सामग्री प्रचारप्रसार नगर्न नगराउनसमेत अदालतले ध्यानाकर्षण गराएको हो ।

जेठ २३ गते यौन दुर्व्यवहार गरेको भिडियो बाहिरिएपछि सुर्खेत प्रहरीले आरोपित गुर्भाकोट नगरपालिका–९, बोटेचौर सुर्खेतस्थित होटल सञ्चालक २९ वर्षीय विनोद पुन, सोही ठाउँका ३५ वर्षीय दोमनबहादुर घर्ती र २४ वर्षीय भूपेन्द्र बुढालाई पक्राउ गरेको छ ।

अदालतले दोषीहरुमाथि अनुसन्धान गर्न १० दिनको म्याद थप गरेको छ । शुक्रबार मात्रै पीडित युवतीहरुको स्वास्थ्य परीक्षण गराएका छन् । अब अनुसन्धानमा थप सहज हुने प्रहरीले जनाएको छ सुर्खतबाट पत्रकार मुना हमालले नेपालबहस डटकमलाई जानकारी दिइन ।

यता राउटेको बसोबास मुख्यगरी कर्णाली मै केन्द्रित छ । कर्णाली प्रदेशका दैलेख, सुर्खेत, जाजरकोट, सल्यान, रुकुम र कालिकोट लगायतका क्षेत्रमा ठाउँ फेरेर बस्छन्  राउटे ।

केही बर्ष पहिले कहिले काही आफूहरुले बनाएका काठमा सामान बेच्न अछाम, दाङ र बर्दियासम्म पनि पुग्ने राउटे समुदाय पछिल्लो समय दैलेख र सुर्खेत नै उनीहरूको मुख्य रोजाइँका ठाउँ बनेकाे छ ।

ठकुरी वंशीय राउटे पनि तीन थरी छन्, कलेल, रास्कोटी र शाहवंशी । उनीहरूबीचको सामाजिक सद्भाव र एकता भने उदाहरणीय छ । मिलेर बस्छन् । एक–अर्कालाई सहयोग गर्छन् । सबैले आफूलाई जंगलको राजा भनेर चिनाउन रुचाउँछन् ।

ठकुरी वंशीय राउटे पनि तीन थरी छन्, कलेल, रास्कोटी र शाहवंशी । उनीहरूबीचको सामाजिक सद्भाव र एकता भने उदाहरणीय छ । मिलेर बस्छन् । एक–अर्कालाई सहयोग गर्छन् । सबैले आफूलाई जंगलको राजा भनेर चिनाउन रुचाउँछन् ।

अन्तमा राज्यले सबै नेपाली नागरिकको आधारभूत आवश्यकता परिपूर्ति गर्नुपर्ने भए पनि राउटे समुदायले अझै पनि राज्य भएको अनुभूति गर्न पाएका छैनन् ।

राउटे जंगलमा बसोबास गर्ने फिरन्ते समुदाय भए पनि मानव जाती नै हो । उनीहरूको मानवअधिकारको रक्षा राज्यको दायित्व हो । उनीहरूको सामाजिक र सांस्कृतिक पक्षमा खलल नपुग्ने गरी सरकारले दिनसक्ने सेवा र सुविधा दिनेतर्फ ध्यान दिन आवश्यक छ ।

यसैबीच, राउटे समुदायका युवाले आफ्नो समुदायमा खाद्यान्न चामलको उचित व्यवस्था गरिदिन कर्णाली प्रदेश सरकारसँग माग गरेका छन् । प्रदेशका मुख्यमन्त्री महेन्द्रबहादुर शाहीसँग आज भेट गरी उनीहरुले चामल सहित संरक्षणको व्यवस्था गरिदिन माग गरेका हुन् ।

सो अवसरमा मुख्यमन्त्री शाहीले राउटे समुदायलाई प्रदेश सरकारले आवश्यक सहयोग गर्दै आएको र आगामी दिनमा दिनमा पनि सहयोग निरन्तर जारी रहने जानकारी दिए । उनले सो अवसरमा सामाजिक विकासमन्त्री यज्ञबहादुर बिसीलाई घुमन्ते राउटे समुदायको तत्कालको समस्या समाधानका लागि आवश्यक सहयोग गर्न निर्देशन दिए ।

सामाजिक विकासमन्त्री बिसीले राउटे समुदायका समस्या तत्काल सम्बोधन गरिने जानकारी दिए। सँधै मुखिया नेतृत्वको टोलीले सरकारसँग आफ्ना समस्या राख्दै आएपनि यसपटक भने ती समुदायका युवक र युवती भेटमा सहभागी भएका थिए । सो समुदायले हालै कोरोना परीक्षण समेत गराएका थिए ।