वर्षाले सडकमा एक अर्ब पाँच करोडको क्षति, सुदूर र पूर्वमा बढी असर

◊ सञ्चिता घिमिरे

८ कार्तिक, काठमाडौं । कार्तिकको सुरुबाट भएको वर्षाका कारण अवरुद्ध सात सडक अझै खुल्न सकेका छैनन् । वर्षा सकिएकाले सडक विभागले मर्मतको काम अघि बढाइरहँदा आएको वर्षाले सडकमा रु एक अर्ब पाँच करोडको क्षति भएको छ । अझै पनि विवरण सङ्कलन भइरहकाले पूर्ण विवरण आउँदा बढ्न सक्ने बताइएको छ ।

वर्षाले गर्दा सुदूरपश्चिम र पूर्वमा सडकमा बढी असर गरेको छ । यस वर्ष वर्षा सुरु भएदेखि गत असोज मसान्तसम्ममा रु दुई अर्ब ३५ करोडको क्षति भएको विभागको तथ्याङ्क छ । यस वर्ष वर्षा सुरु भएयता मात्रै २४५ ठाउँमा सडक अवरुद्ध भएको विभागले जनाएको छ । कार्तिक १ गतेबाट १८ ठाउँमा सडक अवरुद्ध भएकामा मनाङ, बाजुरा र बझाङमा बढी असर पुगेको विभागका महानिर्देशक अर्जुनजङग थापाले बताए ।

उनका अनुसार मनाङमा अहिलेसम्म सडक अवरुद्ध भइरहे पनि खुलाउने गरी काम भइरहेको छ । उनले भने, “बझाङमा सडक खुलाउन बढी समय लाग्नसक्ने देखिएको छ ।” पछिल्लो वर्षाका कारण महाकाली राजमार्ग ठाउँठाउँमा अवरुद्ध छ । कैलालीदेखि दार्चुलासम्म पहिरो आएर सडक बन्द भएको विभागले जनाएको छ । डडेलधुराको स्याउलेदेखि डोटीसम्म ठाउँठाउँमा सडकमा क्षति पुगेको छ । महानिर्देशक थापाले भने, “सेती नदीले सडक नामै नराखेर बगाएको छ ।”

धनगढी–सहजपुर–वुडर–स्याउेले,सतबाँझ–थाकतोली–दार्चुला– तिङ्कर सडक वर्षाका कारण केही दिनसम्म अवरुद्ध भएको थियो । अहिले सो सडक एकातर्फबाट खुलाइएको छ । बझाङको जालीबगर खण्डमा सडक नै भाँसिएकाले यातायात अवरुद्ध छ । तीन सय मिटर राजमार्ग नै बगेकाले अहिले प्राविधिक उपकरणसहित सडक खुलाउन काम भइरहेको जनाइएको छ ।

मध्यपहाडी राजमार्गको सतबाँझदेखि झुलाघाट सडकमा क्षतविक्षत रहेको विभागले जनाएको छ । साँफे–मार्तडी सडकमै तीन मिटर सडक बूढीगण्डकी नदीले बगाएको महानिर्देशक थापाले बताए । सो सडकको पारिबाट आएको पहिरो नदीमा गएर नदी थुनिएपछि सडक कटान भएको थियो । उक्त खण्डमा सुख्खा नभइ खुलाउन नसकिने अवस्था रहेको उनले बताए ।

बाजुराको ओमकोटमा अहिले सडक खोस्रिएर यातायात चलाउन लागिएको छ । उनले भने, “अहिले खुलाइएको ठाउँमा पनि ठूलो पानी परेपछि पुनः अवरुद्ध गर्नसक्छ ।” बर्दियामा सतिघाटमा कर्णाली नदीको पुल रहेको थियो । सडकभन्दा दुई किमीमाथिबाट नै कणाली नदी गाउँतिर मोडिएको छ । माथिल्लो भागबाट नै कणार्लीलाई छेकेर पानी रोकिएपछि मात्रै सडक सञ्चालन हुनसक्ने बताइएको छ ।

यसवर्ष वर्षाका कारण सबैभन्दा बढी असर बेँसीशहर–चामे सडकमा पुगेको थियो । मनाङ पूरै सडक सञ्जालबाट अलग भएको थियो । भदौ महिनासम्म पनि सवारीसाधन मात्रै नभएर पैदलयात्रुलाई समेत आवतजावत् गर्न कठीन थियो । साढे दुई महिना लगाएर विभागले केही समय पहिले मात्रै सडक खुलाएको थियो । असारदेखि नै अवरुद्ध सडक दसैँअघि खोलिएको थियो । विभागले त्यहाँ रहेका पाँच काठे पुल बगाएकामा पुनः बनाएर यातायात चालू गरेको थियो । अहिले सडक र पुल पुनः क्षतिग्रस्त भएको महानिर्देशक थापाले बताए ।

उनले भने, “अहिले पनि सडक खुलाउने काम भइरहेको छ, केही दिनमै खुल्नेछ ।” सडक विभागले आफ्ना ३० डिभिजन कार्यालय, चार सङ्घीय सुपरिवेक्षण कार्यालय र आठ हेभी इक्युपमेन्ट कार्यालयमार्फत अवरुद्ध सडक खुलाइरहेको छ । विभागले वर्षा सुरु हुनु पहिले नै कुनकुन क्षेत्रमा बढी जोखिम अनुमान गरेर उपकरण राखेको उनले जानकारी दिए । विभागले बेवसाइटमा नै अवरुद्ध सडकका बारेमा नागरिकलाई जानकारी दिने गरेको उनले बताए।

उनले भने, “कुन राजमार्ग कुन ठाउँमा, कति बजेबाट अवरुद्ध भएको र कहिलेसम्म खुल्ने भनी विवरण राख्ने गरिएको छ ।” विभिन्न क्षेत्रबाट विभागले सडक बनाउँदा नै ध्यान नदिएका कारणले बर्सेनि वर्षाले सडकमा क्षति पुगेको बताउने गरेको छ । आइतबारको प्रतिनिधिसभा, विकास तथा प्रविधिसमितिको बैठकमा सांसदहरुले नदीको धेरै नजिकै र कम उचाइमा सडक बनाउदा क्षति भइरहेको बताएका थिए । माथिबाट आउने पहिराेको समाधन नभए पनि नदीबाट केही दूरीमा सडक बनाउँदा क्षति कम हुने उनीहरुको भनाइ थियो ।

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव रवीन्द्रनाथ श्रेष्ठले भने जथाभावी खोलिएका स्थानीय सडकका कारणले वर्षामा क्षति पुग्ने गरेको बताए । स्थानीय तह र कतिपय स्थानमा स्थानीयवासी आफैले प्राविधिक अध्ययन नगरी सडक खन्ने गरेको उनको भनाइ छ । उनले भने, “हामीले सडक नदीभन्दा उचाइमा बनाउँदा पनि लेदोले गर्दा नदीको सतह बढिरहेको छ ।” रासस