गृहमन्त्री र प्रधानमन्त्रीका गुप्तचरी फरक, देशभरका सूचना गलत !

११ मंसिर, काठमाडौं । सरकारका कुनैपनि कार्य सफल र असफल बनाउने भूमिकामा गुप्तचरी संयन्त्रको ठूलो हात रहन्छ । यद्यपि देशमा भएको यति ठूलो आम निर्वाचनमा प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीले पाएका सूचना एकाधबाहेक सबै गलत देखिए । प्रधानमन्त्री मातहतमा रहेको गुप्तचरी संयन्त्र देशभर परिचालित छन् । तर, प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीले आफ्नै क्षेत्रमा भइरहेका गतिविधिहरु थाहा पाउँदैनन् ।

सिंहदरवारभित्र रहेको राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग विषेश गरी प्रधानमन्त्रीको प्रत्यक्ष सम्पर्कमा रहन्छ । उसले दिने सूचनालाई आधार मानेर प्रधानमन्त्रीको कोर टीमले कार्यक्रम बनाउँछ । यसरी आउने सूचना गलत हुँदा पूर्व तयारीका काम गर्न नसकिने पुर्वसुरक्षा अधिकारीहरु बताउँछन् । उनीहरुको भनाइमा आम निर्वाचनमा नेपालको गुप्तचरी संयन्त्र पूर्ण असफल भएको देखाउँछ । यतिबेला गुप्तचर विभागबाट जाने गलत सूचनाको प्रभाव सबैभन्दा बढी कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनलाई परेको छ ।

गृहमन्त्री आफसँगै नेपाल प्रहरीका सबै संयन्त्रहरु परिचालित छन् । उनीसँग भएको संयन्त्र नामले फरक भएपनि गुप्तचरी विभागभन्दा बलियो छ । तर, उनले प्राप्त गरेको सूचनाहरु सही नभएका कारण कतिपय ठाउँमा नहार्नुपर्ने उम्मेदवारहरु पनि हारेका छन् । एक उच्च पूर्वसुरक्षा अधिकारीले भने, ‘अहिले गृहमन्त्री पराजित भएर मात्र भनिएको हैन् । २०४८ सालदेखि नै गुप्तचरी संयन्त्र सरकार वा गृहमन्त्रीको विपक्षमा देखिँदै आएको छ ।’

उनले २०४८ यताका सबैजसो निर्वाचनमा प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्रीजस्ता शक्तिशाली र साधन स्रोतसम्पन्न व्यक्तिहरुबिरुद्ध यस्ता संयन्त्र जाँदाासमेत कसैले पत्तो पाउँदैन् । नेपाल प्रहरीभित्रको संयन्त्र र प्रधानमन्त्री मातहतबाट गुप्तचरी विभागले दिएको सूचना गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणले कात्तिक २६ मा सार्वजनिक गरेका थिए । जुन सूचना अहिले विपरित देखिएको छ ।

उनले पाएको सूचना थियो, ‘गोप्य अध्ययनले १ सय ३१ क्षेत्रमा गठबन्धन विजयको माला पहिराउने गरी अगाडि देखिएको छ । थप २३ क्षेत्रमा पनि प्रतिस्पर्धीका रूपमा गठबन्धन देखापरेको छ । एमाले २१ क्षेत्रमा मात्रै अगाडि रहेको सूचना हाम्रो विश्वासिलो संयन्त्रबाट आएको छ ।’ तर, यही सूचना जानकारी गराउने गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँण रुपन्देही क्षेत्र नम्बर ३ बाट राप्रपाका उम्मेदवार दीपक बाहोरासँग पराजित भएका छन् ।

खाँणको गुप्तचरी संयन्त्रले कांग्रेससहित माओवादी, एकीकृत समाजवादी, लोसपा र राष्ट्रिय जनमोर्चा देशभर एमालेविरुद्ध गठबन्धन भएको निष्कर्ष दिएको थियो । उनले यस्तो सूचना दिइरहँदा एमालेले केही सीटमा राप्रपा र जसपासँग तालमेल गरेको थियो । त्यही मेसोमा चुनावी कार्यक्रममै खाँणले गोप्य रिपोर्टको हवाला दिँदै गठबन्धन एक्लैले प्रत्यक्षमा बहुमतनजिक सीट जित्ने दाबी गरेका थिए । उक्त अभिव्यक्तिपछि सुरक्षा संयन्त्र दुरुपयोग गरेर रिपोर्ट तयार पारेको भन्दै खाँणको सुरक्षा संयन्त्रभित्रै आलोचना भएको थियो ।

उच्च सुरक्षा स्रोतका अनुसार गलत सूचनाका कारण वर्तमान सरकारका प्रधानमन्त्रीसहित १४ जना मन्त्रीहरु चुनावी मैदानमा रहेपनि छ जनालाई चुनावमा प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको छ । प्रधानमन्त्री देउवासहित अर्थमन्त्री जनार्दन शर्मा, शिक्षामन्त्री देवेन्द्र पौडेल, परराष्ट्रमन्त्री नारायण खड्का, उद्योगमन्त्री दिलेन्द्रप्रसाद बडू, शहरी विकासमन्त्री मेटमणि चौधरी र श्रममन्त्री शेरबहादुर कुँवरले मात्रै चुनाव जितेका छन् ।

सन्चारमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की उम्मेदवार रहेको सुनसरी–४ को अन्तिम परिणाममा उल्टै किचलो आइरहेको छ । चुनावमा भाग लिएका उर्जामन्त्री पम्फा भुसाल, खानेपानी मन्त्री उमाकान्त चौधरी, खेलकुद मन्त्री महेश्वरजंग गहतराज, पर्यटनमन्त्री जीवनराज श्रेष्ठ र प्रधानमन्त्री कार्यालयका राज्यमन्त्री उमेश श्रेष्ठ पराजित भए । उनीहरुलाई स्थानीय बस्तुस्थितिबारे जानकारी दिने र चुनावी रणनीति परिवर्तन गर्ने काम संयन्त्रबाट हुन सकेन् ।

गलत सूचनाको प्रभाव बहालवाला मन्त्रीहरुलाई मात्र हैन, अन्य धेरै उम्मेदवारहरुलाई परेको छ । नेपाली कांग्रेस लुम्बिनीका सभापति अमरसिंह पुनले २० दिन अगाडी नै आफु बिरुद्ध षडयन्त्र भइरहेको जानकारी पाएका थिए । उनले उक्त सूचना अनुसार निर्वाचनको रणनीति प्रयोग गरेको भए हारको सम्भावना थिएन । पूनले सूचना जानकारी गराउँदा पनि पछि गठबन्धनलाई असर पर्ने भन्दै उनलाई रणनीति बदल्न रोकिएको थियो ।