ओली अझै बलियो हुने संकेत

समाचार टिप्पणी

♦ सञ्चिता पौड्याल

२६ फाल्गुण, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली संभवतः यसै साता अस्पतालबाट डिस्चार्ज हुँदैछन् । ओली मृगौलाको दोस्रोपटक प्रत्यारोपण गर्न अस्पताल बसेका हुन् । उनको प्रत्यारोपण आशातीत सफल भएको छ । अब विस्तारै उनी पूर्ववत आफ्नो राजकीय कामकाजमा फर्कने छन् । काममा फर्कने बित्तिकै उनको धपेडी अझै बढ्ने छ । साथै उनको तनाव पनि बढ्ने निश्चित छ । केही थाँती बसेका महत्वपूर्ण निर्णयबाट उनको नयाँ परीक्षा शुरु हुने छ ।

पार्टीको नवौ महाधिवेशनपछि कहिल्यै पछाडि फर्केर हेर्नुनपर्ने अवस्थामा पुगेका आली अहिले भने अप्रत्यासित रुपमा रक्षात्मक बनेका छन् । खासगरी गत पुस महिनामा नेता बामदेव गौतमको भैंसेपाटीस्थित निवासमा सचिवालयका ६ जना नेताको बैठकपछि ओलीको शक्ति स्खलित हुन थालेको हो । भर्खरै मात्र उपाध्यक्ष बनाइएका बामदेव निवास भैंसेपाटीमा भएको उक्त भेला वस्तुत ओलीविरुद्धकै मोर्चाबन्दी थियो ।

पार्टी एकीकरण गरी अध्यक्ष बनाइएका पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को दाउपेचले ओलीलाई चेपुवामा पारेको हो । ओलीले पार्टी र सरकारमा एकछत्र राज गरेकोमा प्रचण्ड मात्र नभई पूर्व एमालेकै कतिपय नेता कार्यकर्ता आक्रोशित थिए ।माधवकुमार नेपाल, झलनाथ खनाल जस्ता नेतालाई तह लगाउन ओलीले प्रचण्ड र गौतमको राम्रै प्रयोग गरेका हुन् । उक्त प्रयोग एक किसिमले सफल नै भएको हो । तर जब प्रचण्डको भित्री चाहना र बिगतको सहमति विपरित ओली हिंड्न थाले, त्यसपछि परिस्थितिले कोल्टे फेरेको हो ।

त्यो गुण लगाएवापत उनले बामदेव गौतमलाई नयाँ प्रधानमन्त्रीको रुपमा चर्चामा ल्याईदिए । मूर्ख र एकोहोरो स्वभावका गौतमलाई प्रभावित पार्न त्यति धेरै मुश्किल थिएन । केवल उनलाई पत्याउने आधार तयार गरे पुग्ने अवस्था चाहिएको हो ।

नेपाली राजनीतिका चतुर खेलाडी प्रचण्डले लामो समय पार्टीको दोस्रो दर्जाको अध्यक्षको हैसियतमा आफूलाई खुम्च्याइएको अनुभूति गरे । त्यसपछि उनले पार्टी एकीकरण गर्ने बेला ओलीसँग भएको जेन्टलम्यान सहमति बमोजिम आधा आधा प्रधानमन्त्री पदको बाँडफाँडको मुद्धा सतहमा ल्याए । त्यसपछि बाध्य भएर ओलीले प्रचण्डसँग अर्काे सहमति गरी पार्टीको कार्यकारी अध्यक्ष सुम्पिए । त्यसबापत पाँच वर्षे प्रधानमन्त्रीको ल्याप्चे लिए प्रचण्डसँग ।

त्यसपछि प्रचण्डको सक्रियता यति बिघ्न बढ्यो कि ओली नै छायाँमा पर्ने अवस्था आयो । त्यसपछि ओलीले आफू कमजोर हुन लागेको चाल पाए । त्यसलाई काउन्टर गर्न उनले सभामुख पदमा आफ्नो दावेदारी प्रस्तुत गरे । तर प्रचण्डले यो खेलमा ओलीलाई एक्लो बनाएर आफ्नो चाहना लादिदिए । अर्थात, ओलीको इच्छा विपरित अग्निप्रसाद सापकोटा सभामुख बने । त्यो गुण लगाएवापत उनले बामदेव गौतमलाई नयाँ प्रधानमन्त्रीको रुपमा चर्चामा ल्याईदिए । मूर्ख र एकोहोरो स्वभावका गौतमलाई प्रभावित पार्न त्यति धेरै मुश्किल थिएन । केवल उनलाई पत्याउने आधार तयार गरे पुग्ने अवस्था चाहिएको हो ।

बामदेव पनि नेपालको इतिहासमा प्रधानमन्त्री बन्ने हैसियत बनाईसकेका नेकपा नेता जो परे । नेकपाले अहिले प्राप्त गरेको हैसियत नेपालको राजनीतिक इतिहासमै आश्चर्यजनक हो भन्ने बुझाई उनको छ । नेकपामा उनको हैसियतमा रहेका नेतामध्ये उनी मात्र संसद बाहिर छन् । अहिले जति प्रधानमन्त्री बन्न सहज मौका र अवसर फेरि पाउने नपाउनेमा उनलाई आशंका रहनु स्वभाविक हो । यो कुराको राम्रो भेउ पाएका प्रचण्डले ओली विरुद्धको बलियो हतियारका रुपमा गौतमको महत्वाकांक्षालाई मलजल गरे ।

त्यसपछि विकसित राजनीतिक घटनाक्रम बामदेवका लागि त्यति प्रिय बन्न सकेको छैन । किनभने ओलीले बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा मनोनित गर्न ठाडै अस्वीकार गरेका छन् । ओलीको प्रतिक्रियाले बामदेवको मात्र नभई प्रचण्डको राजनीतिक भविष्य समेत दाउमा लागेको छ ।

हुनपनि अहिले प्रधानमन्त्री बन्न जति सजिलो भोलि नहुुन सक्छ भन्ने बुझाई गौतममा पनि देखियो । त्यसैले उनी प्रधानमन्त्री बन्न जसरी भएपनि संसद प्रवेशमा जोडबल गर्न लागे । प्रतिनिधिसभामा प्रवेश नगरी प्रधानमन्त्री बन्न संविधान बाधक रहेको जानकारी उनलाई नहुने कुरै भएन । त्यो गाँठो फुकाउन प्रचण्डले लबिङ गरे । ओलीलाई कमजोर बनाउने शर्तमा माधव नेपालदेखि झलनाथ खनालसम्म एकै कित्तामा उभिए । बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा ल्याउने अनि संविधान संशोधन गरेर उनलाई प्रधानमन्त्री बन्ने बाटो खोल्ने । यो प्रक्रिया बामदेवलाई आकर्षक लाग्यो । त्यसैले उनी जान राजी भए ।

सचिवालय बैठकमा प्रचण्डले ओलीको कुरै नसुनी एकतर्फी रुपमा बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा लैजाने निर्णय सुनाएपछि मात्र झल्याँस्स भए । त्यसपछि विकसित राजनीतिक घटनाक्रम बामदेवका लागि त्यति प्रिय बन्न सकेको छैन । किनभने ओलीले बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा मनोनित गर्न ठाडै अस्वीकार गरेका छन् । ओलीको प्रतिक्रियाले बामदेवको मात्र नभई प्रचण्डको राजनीतिक भविष्य समेत दाउमा लागेको छ ।

त्यसका लागि उनले धेरै मेहनत गर्नै पर्दैन, संविधानको धारा देखाई दिए पुग्छ । अर्थात, प्रतिनिधिसभामा पराजित उम्मेदवार अर्काे चुनाव नभएसम्म मन्त्री बन्न नपाउने भन्ने संबैधानिक व्यवस्था लागू गर्न सहमत गराउन सक्छन् । यसले ओली आगामी दिन अझै बलियो हुने अवस्था रहने छ ।

अर्काे साताबाट ओलीले राजकीय काममा ध्यान दिन थालेपछि पहिलो चुनौती नै बामदेव प्रकरणबाट शुरु हुने छ ।बामदेवलगायत प्रचण्ड जसरी भएपनि सचिवालयको निर्णय कार्यान्वयन गर्न दवाव बढाउँदै गर्दा ओलीले पनि नयाँ रणनीति अपनाउने पक्का छ । बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा लैजान शुरुमा सकारात्मक ओली जब प्रचण्डको घेराबन्दीमा पारेर यो निर्णय गर्न आतुर भएको बुझे, त्यसपछि भने नकारात्मक बनेका हुन । त्यसैले सचिवालयको निर्णय सहजै लागू हुनेमा विश्वास गर्ने आधार विस्तारै कमजोर बन्दै छ ।

ओलीलाई बाध्य पार्न लागियो भने उनले यो प्रकरणलाई संबोधन गर्न प्याकेज सहमति गर्न सक्छन् । अर्थात विगतमा कमजोर बनाइएका ओलीले सचिवालयको निर्णय कार्यान्वयन गरेवापत प्रचण्डलाई कमजोर बनाउने कुनै न कुनै हतियार प्रयोग गरी छाड्छन् । अर्थात बामदेवलाई राष्ट्रियसभामा ल्याएपनि प्रधानमन्त्री त के मन्त्री समेत नबनाउने वातावरण बनाउन सक्छन् । त्यसका लागि उनले धेरै मेहनत गर्नै पर्दैन, संविधानको धारा देखाई दिए पुग्छ । अर्थात, प्रतिनिधिसभामा पराजित उम्मेदवार अर्काे चुनाव नभएसम्म मन्त्री बन्न नपाउने भन्ने संबैधानिक व्यवस्था लागू गर्न सहमत गराउन सक्छन् । यसले ओली आगामी दिन अझै बलियो हुने अवस्था रहने छ ।

यो प्रकरणलाई प्रचण्ड, माधव र झलनाथले सहज रुपमा मिलाउनतिर लागेनन् भने ओलीले त्यस्ता धेरै बखेडा झिक्ने छन् । जसले गर्दा या त पार्टी नै विभाजन हुने अवस्था आउने छ , या ओली अझै बलियो भएर आउने छन् । आगामी केही दिनमै यो स्पष्ट हुने छ ।