हराउँदै मगर भाषा, जीर्ण बन्दै प्रशिक्षण केन्द्र
सरला बैजु
मंसिर १९, २०७८ आइतबार १४:१०:५४
१९ मंसिर, सल्यान । आदिवासी जनजाति समुदायको बाक्लो बसोबास भएको जिल्लामा मगर भाषा लोप हुँदै गएको छ । मगर भाषाको संरक्षणको अभाव तथा अन्य जातजातिले बोल्ने भाषाको बाहुल्यता हुँदै गएपछि मगर समुदायमा समेत मगर भाषा हराउन थालेको हो ।
जिल्लामा मगर समुदायको बाक्लो बस्ती भए पनि सो समुदायलाई समेत आफ्नो संस्कृति र भाषाको कम जानकारी नभएपछि भाषा नै संकट पर्न गएको जनाइएको छ ।
विसं २०६८ को जनगणनानुसार जिल्लामा झण्डै ३५ हजार जनसंख्या मगर समुदायको छ । जिल्लाका अधिकांश बस्तीमा मिश्रित जातिको बसोबास भएकाले एकाधले मात्र आफ्नो भाषा बोल्ने गर्दछन् । नेपाल मगर संघ जिल्ला अध्यक्ष पूर्णबहादुर बुढामगरले समुदायमा विस्तारै आधुनिकताले प्रवेश गरेपछि परम्परगत संस्कृति र संस्कारसमेत हराउँदै जान थालेकोे जानकारी दिए ।
उनका अनुसार जिल्लाको कारागिठी, काभ्रा, रिम, सिन्वाङ, गर्पा, झिम्पे, लेखपोखरा, शिवरथलगायतका ठाउँमा मगर समुदायको संख्या धेरै छ । “पुरानो पुस्ताले मगर भाषा बोल्ने गरेको भए पनि नयाँ पुस्तालाई भने यसबारेमा जानकारी नै छैन, तर पछिल्लो समय हाम्रो मगर अठार खाम भाषाका बारेमा केही नयाँ पुस्ताले पनि चासो देखाउनुभएको छ”, उनले भने ।
भाषा सिक्न र संस्कृतिको संरक्षण गर्न भनेर विसं २०६३ देखि जिल्लाको लेखपोखराको बुद्धनगरमा मगर भाषा प्रशिक्षण केन्द्र भवनको निर्माण थालनी गरियो । विसं २०६५ मा भवन निर्माण भयो । सुरुका वर्षमा राम्रोसँग सञ्चालन भएको केन्द्र पछिल्लो केही वर्षयता बन्दजस्तै बनेको छ । मगर समुदायका गतिविधि सञ्चालन नहुँदा भाषा प्रशिक्षण केन्द्रको भवन परिसर राजनीतिक दलका कार्यक्रम गर्ने स्थलका रूपमा परिणत भएको छ ।
केही वर्ष पहिलेसम्म जिल्लाका विभिन्न स्थानमा गएर मगर भाषा र संस्कृतिका बारेमा प्रशिक्षण गरे पनि कोरोना संक्रमणका कारण हाल प्रशिक्षण कार्य बन्द गरिएको स्थानीय उमलाल घर्तीले जानकारी दिए । उनले मगर समुदायको भाषा र संस्कृतिका बारेमा सबै मगर समुदाय जानकार हुनुपर्ने बताए । “अधिकांश मगरलाई मगर भाषा नै आउँदैन, यसबारेमा सोच्न र सिक्न आवश्यक छ”, उनले भने ।
मगर भाषाको संरक्षण गर्न र नयाँ पुस्तालाई प्रशिक्षण प्रदान गर्नका लागि छत्रेश्वरी गाउँपालिका–५ ले चालु आर्थिक वर्षमा केही बजेटसमेत विनियोजन गरेको छ । वडाध्यक्ष लीलाधर घर्तीलेमगरले संस्कृतिको संरक्षण र भाषा प्रशिक्षण लागि यस वर्ष ५० हजार विनियोजन गरिएको जानकारी दिए । यसले मगर समुदायको संस्कृतिको संरक्षणमा टेवा पुग्ने उनको भनाइ छ ।
“यस वडामा मात्रै झण्डै आधाभन्दा बढी समुदाय मगरको छ, तर यहाँका अधिकांश मगर समुदायमा मगर संस्कृति छैन, भाषाका बारेमा ज्ञान छैन, सीमित केही व्यक्तिबाहेक अरु मगर भाषा बोल्न जान्दैनन्”, उनले भने, “मगर भाषा र संस्कृतिको संरक्षणका लागि वडाले विनियोजन गरेको बजेटले केही सहयोग गर्ने अपेक्षा गरेका छौँ ।” मगर भाषा र संस्कृतिको संरक्षणका लागि सबै मगर समुदाय जागरुक हुनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
सरला बैजु
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपवीरेन्द्रनगरभित्रका विद्यालय एक हप्ताका लागि बन्द हुने
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
पेट्रोलियम पदार्थ अन्वेषण : दर्जनौ कामदार उत्खननमा व्यस्त
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
कर्णाली प्रदेशको बेरुजु चार अर्ब पुग्यो
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
सशस्त्रमा आईजीपी अर्याल विरुद्ध मोर्चाबन्दी !
नेपालबहस संवाददाता
जेठ १६, २०८१ बुधबार
झापामा हुरीबतासले करोडौँको क्षति, विद्युत् आपूर्ति बन्द
नेपालबहस संवाददाता
जेठ १६, २०८१ बुधबार
सन्दीप लामिछानेलाई अमेरिकाले फेरि पनि दिएन भिसा
जेठ १७, २०८१ बिहिबार
बजेट सच्याउने निर्णय गराएर करका दरमाथि खेल्दै अर्थमन्त्री, 'टाइपिङ इरर' भएको बहाना
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
तपाईको आजको राशीफल कस्तो छ ?
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
बर्दियामा जुवातास खेलिरहेको अवस्थामा ६ जना पक्राउ
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
सुशासन कायम गर्न भ्रष्टाचार अन्त्य गर्नुपर्छ : अध्यक्ष नेपाल
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
झापामा सुपारी प्रशोधनका लागि ४० लाख अनुदान
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
अभिलेख संरक्षण पहिलो संशोधन विधेयक अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिबाट पारित
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
किम्फमा महिला चलचित्रकर्मीबारे छलफल, कसले के भने ?
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार
जिम्मेवारी पूरा गर्न प्रहरी कर्मचारी थप सिर्जनशील हुनुपर्छ : प्रहरी महानिरीक्षक कुँवर
जेठ १८, २०८१ शुक्रबार