चुनाव जित्नको लागि गठबन्धन होइन, लोकप्रिय नेता चाहिन्छः युवा नेता गिरी

नेपाल विद्यार्थी संघको राजनीतिबाट कांग्रेस राजनीतिमा उदीयमान स्थापित नेता हुन् शिव गिरी । स्याङ्जा चापाकोटका स्थायी बासिन्दा गिरी २०३३ सालदेखि नेपाल विद्यार्थी संघबाट कांग्रेस संगठनमा होमिएका हुन् । धेरैपटक कांगे्रसको महाधिवेशन र महासमिति सदस्य भैसकेका गिरी चापाकोट नगरपालिकाका निर्वतमान मेयर पनि हुन् ।

सधैं जनता, प्रजातन्त्र र बीपी कोइरालाको सिद्धान्तमा अडिग गिरी कर्मशील नेता तथा लडाकु भनेर चिनिन्छन् । गरीब, उत्पीडित र असाहय महिलाको पक्षमा खरो रुपमा उत्रने उनी जुझारु नेता मानिन्छन् । सधैं जनताका काममा दत्तचित्त गिरी बिशुद्ध समाजसेवी लडाकु नेताका रुपमा उनको पहिचान छ । उनै युवा नेता गिरीसँग आमनिर्वाचनमा केन्द्रित रहेर नेपालबहसका लागि कालिका महतले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

तपाईं चापाकोट नगरपालिकाको प्रमुख हुँदा के के काम गर्नुभयो ?

म चापाकोट नगर प्रमुख हुँदा त्यहाँका जनताको लागि धेरै काम गरेको जस्तो लाग्छ । त्यतिबेला मैले जस्तो काम सायदै अन्य मेयर/प्रमुखहरुले गरेनन् होला । ठाउँ, क्षेत्र र भूगोलको आवश्यकता हेरी त्यस नगरपालिकाको साधनस्रोतले भ्याएसम्म मैले काम गरेँ । त्यसमा शिक्षा, स्वास्थ्य र खानेपानीको क्षेत्रमा धेरै काम गरेको छु ।

टेस्टेड भन्दा नयाँ अनुहार दिन सकिएन भने कांग्रेसले चुनाव जित्न गाह्रो छ । जनता धेरै चलाख भइसकेका छन् । त्यसकारण पनि मैले स्थानीयमा साथीलाई छाडिदिएर प्रदेश ‘ख’तिर लागेको हुँ ।

त्यसैगरी पर्यटन विकासको लागि पनि मैले पाएको अधिकार, क्षमताले भ्याएसम्म काम गरेँ । सडक, बत्ती, खानेपानी जस्ता धेरै काम गरेको छु । गरीब, असहाय र विपन्नको लागि पनि स्थानीय स्रोधसाधनले भ्याएरसम्म दत्तचित्त भएर काम गरेको छु । यो कुरा मैले भन्दा पनि त्यस क्षेत्र र नगरका जनताले नै बताउने छन् । यदि उहाँहरुलाई शिव गिरी कस्तो मान्छे हो भनेर सोधियो भने थाहा हुन्छ । म नगरप्रमुख हुँदा क्षेत्र, ठाउँ र भूगोलको आवश्यकतालाई मध्यनजर गरी धेरै नै काम गरेको छु ।

फेरि नगर प्रमुखमा किन दोहोर्याएर लड्नुभएन त ?

राजनीतिमा एउटै व्यक्ति एउटै पदमा पटक–पटक दोहोरिनु हुँदैन । हिजो आफूलाई त्यो ठाउँमा पुर्याउन लागिपर्ने साथीलाई छोडिदिनुपर्छ । मैले पनि आफूलाई निर्वाचित गराउन मरिमेटेर लाग्ने साथीमध्येलाई छोडिदिएको छु । पद सधैं बास्ना चलेको बेलामा त्याग्नुपर्छ । जनताबाट दूर्गन्धित र आलोचित भएर बाहिरिनु हुँदैन । म चाहीं पटक–पटक एउटै ठाउँ र पदमा एउटै व्यक्ति दोहोरिनु हुँदैन भन्ने व्यक्ति हुँ ।

अब स्याङ्जा क्षेत्र नं. २ बाट गोपालमानजी ३/४ पटक सांसद र ३/४ पटकै मन्त्री भइसक्नु भएको छ । अब उहाँले छोडिदिनुपर्छ । एउटै व्यक्तिले पटक–पटक भाग खोज्नु पटक्कै राम्रो होइन । त्यसैले यसपाली गोपालमानजीले साथीहरुलाई ठाउँ छोडिदिनुपर्छ । एउटै व्यक्ति पटक–पटक दोहोरिनाले लोमा समयदेखि दुःख गरेर पार्टीमा लागेका नेता, कार्यकर्ता निराश हुन्छन् । त्यो गर्नु लोकतान्त्रिक विधि र प्रक्रियाभित्र पनि पर्दैन ।

पैसा, पद र पावरका भरमा आफन्त, आसेपासे, भ्रष्ट चरित्र भएका, अवैध रुपमा अकुत सम्पत्ति आर्जन गरेका समाजमा आलोचित र दूर्गन्धित व्यक्तिलाई पार्टीले टिकट दिएर पठायो भने त्यो कांग्रेसको लागि अत्यन्त दूर्भाग्यपूर्ण हुनेछ । गठबन्धनको आडमा साम, दाम, दण्ड, भेदका आधारमा टिकट दिइयो भने कांग्रेस सिधिन्छ ।

आसन्न संघ र प्रदेश निर्वाचनमा तपाईको उम्मेदवारी के मा रहन्छ त ?

आगामी मंसिर ४ मा हुने संघ र प्रदेश निर्वाचनमा स्याङ्जा २ प्रदेश ‘ख’ मा मेरो उम्मेदवारी रहने छ । म यसअघि चापाकोट नगरपालिका प्रमुख भए । त्यहाँको साधनस्रोत र क्षमताले भ्याएका काम गरेर आए । गत स्थानीय निर्वाचनमा पनि साथीहरुले मलाई नै प्रमुखमा उठ्न सुझाउनुभएको थियो । मैले त्यस्तो हुँदैन । अब म प्रदेशतिर जान्छु, यहाँ साथीहरुलाई छोडिदिन्छु भनेर साथीहरुलाई सहयोग गरेर आफू बाहिरिएको हुँ । ती साथीहरुलाई एकपटक नगर प्रमुखमा सघाउनुभयो । अब यसपटक जनतालाई प्रदेश ‘ख’मा शिव गिरीलाई सहयोग गर्नुहोस् भन्न चाहन्छु । टेस्टेड भन्दा नयाँ अनुहार दिन सकिएन भने कांग्रेसले चुनाव जित्न गाह्रो छ । जनता धेरै चलाख भइसकेका छन् । त्यसकारण पनि मैले स्थानीयमा साथीलाई छाडिदिएर प्रदेश ‘ख’तिर लागेको हुँ ।

त्यसोभए जति गठबन्धन गरेपनि एउटै व्यक्तिलाई दोहोर्याइरहने हो भने कांग्रेसले चुनाव जित्न सक्दैन, हो ?

अब यो पटक–पटक रिपिट, रिपिट, महारिपिट गरेर आउँदा जनताले पत्याउनेवाला छैनन् । म जस्ता पार्टीमा धेरै लामो योगदान पुर्याएर अवसर नपाएकाहरु धेरै हुनुहुन्छ । म पनि जीवनको उर्जाशील समय कांग्रेसमा खर्चेर यहाँसम्म आइपुगेँ । अरु पनि धेरै साथीहरु पार्टीमा त्याग, तपस्या र बलिदानी गरेर बस्नुभएको छ । उहाँहरुको पनि सम्मान हुनुपर्छ । त्यसको लागि गोपालमानजीहरु जस्ता २०४८ सालदेखि पटक–पटक सांसद, मन्त्री भइसक्नुभएका नेता, कार्यकर्ताले पार्टीमा त्याग देखाउनुपर्छ । त्यसको लागि बढीमा दुई पटकभन्दा बढी दोहोरिएर पदको अपेक्षा गर्नुहुँदैन । साथीहरुलाई छोडिदिनुपर्छ ।

कांग्रेसले तपाईंलाई नै टिकट दिनुपर्ने त्यस्तो के योगदान गर्नुभएको छ र पार्टीमा ?

म कांग्रेस र जनता भनेर जीवनभर लागिपरेको छु । आफ्नो उर्जाशील समय, जवानी र तागत कांग्रेसको लागि खर्चेको छु । माओवादी द्वन्द्वकालमा कांग्रेस भएकै कारण धेरै दुःख पाएको छु । पार्टीलाई अप्ठ्यारो परेका बेला पटक–पटक सहयोग गरेको छु । पार्टीले उठाएका आन्दोलनलाई सफल बनाउन सधैं लागि परेको छु । स्थानीय जनप्रतिनिधि हुँदा पनि कांग्रेसको शिर उचो राख्ने गरी काम गरेको छु । मैले राजनीतिसँगै समाजसेवाको माध्यमबाट पनि जनताका धेरै काम गरेको छु । दलित, उत्पीडित, अल्पसंख्यक, निमुखा र आवाजबिहीनहरुको आवाज बुलन्द गर्न सधैं दत्तचित्त भएर लागिपरेको छु ।

म जत्तिको कार्यकर्ता जसले पार्टी संगठनको लागि जीवनभर लाग्यो । मलाई टिकट दिनुहोस् म जसरी पनि जित्छु भनेको छु । उसलाई पार्टीले किन टिकट नदिने ? पक्कै दिन्छ । त्यसकारण पनि प्रदेश स्याङ्जा २ को ‘ख’मा मलाई पार्टीले टिकट दिन्छ भन्नेमा ढुक्क छु । मलाई टिकट नदिनुपर्ने खासै कारण छ जस्तो लाग्दैन । मलाई प्रदेश ‘ख’मा टिकट दिने हो भने पार्टीलाई संघमा पनि चुनाव जित्न सहयोग हुनेछ । कच्ची बाटाहरु कालोपत्रे बनाउने काम गरेको छु । बाटो नभएका ठाउँमा बाटोको व्यवस्था गरेको छु । खानेपानी, ढलनिकास र गुणस्तरीय शिक्षाको लागि पहल गरेको छु । कृषिजन्य उत्पादनको लागि पहलकदमी गरेको छु । बसोबासबिहीन महिला, दलित, उत्पीडित तथा असाहयहरुको लागि घर बनाइदिने काम गरेको छु । म जनप्रतिनिधि हुँदा मसँग जेजति समय थियो त्यो यहाँका जनताको लागि खर्चेको छु ।

त्योभन्दा बाहेक कसैको समर्थन पनि गर्दिन, चुपचाप बस्छु । तर, दबाब, प्रभाव र पैसाको आडमा टिकट ल्याउँदैमा चुनाव जित्छु भनेर कसैले आशा नगरे हुन्छ । त्यस्ता व्यक्तिका पछाडि लतारिएर हिड्नेवाला पनि छैन ।

नेपाली कांग्रेसभित्र त टिकट किनबेच हुन्छ भनिन्छ, अनि तपाईंले कसरी पाउनुहुन्छ ?

पछिल्लो समय पार्टीभित्र पैसा लिएर शीर्ष नेताहरुकोमा पुग्यो, त्यो बुझायो टिकट लिएर जिल्ला गयो भन्ने र गर्नेहरु पनि छन् । अहिले पैसा, पावर र पदको आडमा टिकट लिने, दिने चलन छ । त्यो विषय फेरि दोहोरियो । पैसा, पद र पावरका भरमा आफन्त, आसेपासे, भ्रष्ट चरित्र भएका, अवैध रुपमा अकुत सम्पत्ति आर्जन गरेका समाजमा आलोचित र दूर्गन्धित व्यक्तिलाई पार्टीले टिकट दिएर पठायो भने त्यो कांग्रेसको लागि अत्यन्त दूर्भाग्यपूर्ण हुनेछ । गठबन्धनको आडमा साम, दाम, दण्ड, भेदका आधारमा टिकट दिइयो भने कांग्रेस सिधिन्छ ।

तपाईंले त्यस क्षेत्रमा नेपाली कांग्रेसबाट चुनाव जित्ने आधार चाहीं के ?

मैले यस क्षेत्रमा चुनाव जित्ने धेरै आधारहरु छन् । जब म राजनीतिमा लागेँ त्यतिबेलादेखि मैले जनताको कामबाहेक केही गरेको छैन । यहाँका गरीब, उत्पीडित, अल्पसंख्यक, दलित, महिला, जनजाति, ओझेलमा परेका आवाजबिहीनहरुको आवाज बुलन्द गर्ने काम गरेको छु । कांग्रेसका नाम भँजाएर खाने धनाढ्य दलालहरु भन्दा म धेरै लोकप्रिय, जनताको काम गर्ने सामाजिक पृष्ठभूमि भएको व्यक्ति हुँ अनि मैले चुनाव नजितेर कसले जित्छ ?

म २०३३ सालदेखि नेविसंघको राजनीति गरेर आएको व्यक्ति हुँ । जतिबेला म कक्षा ७ मा अध्ययनरत थिएँ । त्यतिबेलादेखि आजसम्म नेपाली कांग्रेसको संगठनमा लागेर हिँडेको छु । यसअघि चापाकोट नगरपालिकाको प्रमुख हुँदा पनि मैले धेरै विकास निर्माणका काम गरेको छु । अहिले पनि स्याङ्जा २ प्रदेश ‘ख’बाट टिकट पाए भने सय प्रतिशत चुनाव जित्छु । मलाई यस क्षेत्रमा चुनाव जित्नको लागि कुनै गठबन्धनको आवश्यकता पर्दैन । त्यो धरातल मैले जनताको काम गरेर बनाएको छु ।

अब त्यस क्षेत्रमा खड्किएको के काम गर्न बाँकी छ ?

मैले टिकट पाएर प्रदेश सांसद हुने अवसर प्राप्त भयो भने पहिला मिर्दी क्षेत्रको बाटो अपुरो छ त्यो पुरा गर्छु । त्यसपछि अन्य वडाहरुमा खनिएका पुराना कच्ची बाटाहरु पिच गर्ने काम गर्छु । अन्य आवश्यक सानातिना बाटाहरुलाई फराकिला बनाउने, पिच गर्ने र जस्तोसुकै वर्षामा पनि गाडी आउनजान सहज बनाउँछु । त्यसैगरी खानेपानी अभाव भएका ठाउँहरुमा त्यसको परिपूर्ति गर्ने काम गर्छु ।

यदि तपाईंले टिकट पाउनुभएन अरुले नै लिएर गए भने यो चुनावमा तपाईंको भूमिका के रहन्छ ?

यदि मेरो कामको मूल्यांकन भएन, पार्टीले त्यो गर्न सकेन साम, दाम, दण्ड, भेदका आधारमा पैसा दिने र माफियाहरुलाई टिकट दिएर पठाए छ भनेपनि आफूलाई मान्ने ठाउँमा गएर कांग्रेसलाई भोट दिनको लागि आग्रह गर्छु । त्योभन्दा बाहेक कसैको समर्थन पनि गर्दिन, चुपचाप बस्छु । तर, दबाब, प्रभाव र पैसाको आडमा टिकट ल्याउँदैमा चुनाव जित्छु भनेर कसैले आशा नगरे हुन्छ । त्यस्ता व्यक्तिका पछाडि लतारिएर हिड्नेवाला पनि छैन ।

अहिले पार्टीभित्र गठबन्धन छ, त्यो कांग्रेसको भागमा परेन भने के गर्ने, कांग्रेसको संगठन त ध्वस्त हुने भयो नि ?

यदि त्यस्तो भयो भने हामी चुपचाप बस्ने । अब कांग्रेसको संगठन ध्वस्त हुन्छ भनेर एउटाले मात्रै चिन्ता गरेर हुँदैन । पार्टीका सबै नेता, कार्यकर्ताले त्यसमा सोचेर जाने हो भने मैले पनि त्यसको बारेमा सोच्ने हो । हिजो सदस्य बनेर आज टिकट लिएर जाने चलन कांग्रेसभित्र छ । यदि पार्टीबाट त्यस्तो भयो भने धेरै समय कांग्रेस पार्टीमा योगदान गरेर बसेका साथीहरु न्यूटल बस्नुपर्ने अवस्था हुन्छ । किनभने लामो समय कांग्रेस भएर बसेका साथीहरु अन्यत्र जान मिल्दैन । त्यसकारणले विरोध र समर्थन दुवै नगरी चुप लागेर त बस्न सकिन्छ नि ।

त्यसो भए कांग्रेसलाई भविष्यको लागि जीवन्त बनाउन के गर्नुपर्ला त ?

त्यसको लागि त पार्टीले लामो समय योगदान गरेका, पार्टी र जनतामाझ आफ्नो धरातल बनाएका, कुनै अनैतिक, अपराध र भ्रष्टाचारमा नफसेका, समाजमा स्वच्छ छवि भएका व्यक्तिहरुलाई छानेर टिकट दिनुपर्छ । पटक–पटक अवसर पाएर पनि देश र जनताको लागि केही गर्न नसक्ने, नातावाद, कृपावाद र भ्रष्ट छवि भएका, जनताका काम पटक्कै नगरेका व्यक्तिहरुलाई टिकट दिनुहुँदैन । यदि गठबन्धनका आडमा पटक–पटक खाइपाइ आएका, जनताका काम नगरेका र चुनावबाहेक जिल्ला नटेकेका, खाली शीर्ष नेताको घरदैलो चहारेर हिड्ने चाटुकारलाई फेरि पनि टिकट दिएर पठाउने हो भने कांग्रेसको लागि यो चुनाव फलामको चिउरा सावित हुनेछ । त्यसमा पार्टीका शीर्ष नेताहरुले ध्यान दिन जरुरी छ । अहिलेका जनता धेरै सोच, विचार गरेर भोट हाल्ने मुडमा पुगेका छन् । त्यसमा शीर्ष नेताहरुले हेक्का राख्न आवश्यक देखिन्छ ।

कांग्रेसभित्र राम्रालाई भन्दा हाम्रालाई काखी च्याप्ने चलन छ, यसलाई कसरी चिर्ने त ?

तपाईंले भनेजस्तै कांग्रेसभित्र वर्षौभरि विदेश मान्छे पठाएर, कमिशन खाएर पैसा कमाउने, त्यसरी कमाएको पैसा लगेर नेतालाई टक्र्याउने र पार्टीले पनि त्यस्तै मान्छेलाई टिकट दिने हो भने ती व्यक्तिलाई सहयोग गर्न जरुरी छैन । त्यसको लागि न्यूटल भएर बस्नुको विकल्प अर्को हुनै सक्दैन । मैले अगाडि पनि भनेको छु, यदि पार्टीले जनताप्रति उत्तदायी, समाजमा लोकप्रिय छवि भएको र जनताको पीरमर्का बुझेर आवश्यकता अनुसार काम गर्ने व्यक्तिलाई टिकट दिँदैन । खाली नेताको घरदैलो चहार्ने, पैसा, शक्ति र पावरलाई मुख्य मानेर टिकट दिइयो भने चुनाव जित्न गाह्रो छ । जति गठबन्धन गरेपनि अहिलेको परिप्रेक्षमा जनताको रोजाइमा नपरेको मान्छेलाई चुनाव जित्दैन ।

रोजगारी र अध्ययनको सिलसिलामा विदेसिने युवा वर्गलाई स्वदेशमै रोक्न के गर्नुपर्ला ?

अहिलेको नयाँ पुस्ता रहरले होइन बाध्यताले विदेशिएको हो । आफ्नो योग्यता, क्षमता र सीप अनुसार नेपालमै रोजगारी र अध्ययन गर्ने अवसर पाउने हो भने उनीहरु विदेशिने थिएनन् । त्यसको लागि राजनीतिक पार्टी र सरकारले सोच्नुपर्ने हो । ती विदेशिने युवायुवतीका लागि रोजगारयुक्त प्राविधिक शिक्षाको आवश्यकता छ । यदि विदेशै जानु परेपनि सीपमुलक प्राविधिक ज्ञान भएको खण्डमा उचित पारिश्रमिक पाउने थिए । अहिलेसम्म जतिपनि युवा शक्ति विदेशिएका छन् । उनीहरुले उचित पारिश्रमिक त्यहाँ पनि पाएका छैनन् ।

कतिपय वैदेशिक रोजगारका कर्मचारी र विचौलियाको फन्दामा परेर विदेशमा अलपत्र पर्नुपरेको छ । कतिपय काम पाएर पनि उचित सीप र क्षमता अभावका कारण भनेजस्तो पारिश्रमिक पाउनबाट बञ्चित हुनुपरेको छ । त्यसमा पार्टीका नेता र सरकारले सोच्नुपर्ने हो । यदि मैले स्याङ्जाको क्षेत्र नं. प्रदेश ‘ख’ को प्रदेश सांसदमा टिकट पाए र यहाँका जनताले जिताउनुभयो भने युवामैत्री स्वरोजगारमुखी कार्यक्रम ल्याउने छु । व्यवसायिक तथा प्राविधिक शिक्षालाई जोड दिनेछु । जसको कारणले यहाँका युवाहरु आफ्नै देशमा व्यवसायिक र स्वरोजगार बन्नेछन् । त्यसको लागि स्याङ्जा जस्तो सचेत नागरिक भएको जिल्लामा सम्भव पनि छ । मेरो पहल त्यसैमा केन्द्रित रहने छ ।