नीति अधिवेशन कि महासमिति बैठक भन्ने मै कांग्रेसको अलमल

१७ माघ, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको १४ औँ महाधिवेशन सकिएको १४ महिना वित्नै लाग्दा पार्टीका आगामी कार्यक्रम र रणनीति के हुन भन्ने अझै अन्योल छ । कस्ता नीति लिएर अगाडी जाने भन्ने विषयमा महाधिवेशन यता छलफलसमेत भएको छैन । केन्द्रीय कार्यसमितिले पुर्णता पाएको छैन् । विभागको भागबण्डा जस्ताको त्यस्तै छ । भातृ र शुभेच्छुक संस्थाहरु जिर्णको जिर्णमै छन् ।

भइरहेको सत्ता गठबन्धनलाई टिकाउन नसकेर सत्ताविमुख हुन पुगेका सभापति शेरबहादुर देउवा फेरी सत्ता प्राप्तिको प्रयासमा केन्द्रीय समितिको बैठकसमेत धकेलेको धकेलेकै छन् । निर्वाचनमा ठूलो दल बनेको कांग्रेस सत्तानिकट सबै पदबिहीन अवस्थामा पुगेपछि नेतृत्वको चर्को आलोचना भइरहेको छ । कांग्रेसमा विशेष महाधिवेशनदेखि नीति अधिवेशन बोलाउन माग भइरहेको छ । तर, देउवा केन्द्रीय समितिसमेत बोलाउन तयार छैनन् ।

महामन्त्रीद्वय विश्वप्रकाश शर्मा र गगन थापासहित संस्थान इतरसमूहका नेता डा. शेखर कोइरालाले पनि नीति अधिवेशनमा जोड दिएका छन् । महामन्त्रीले संयुक्त रुपमा विज्ञप्ती नै जारी गरेका थिए । नीति अधिवेशनबारे अन्योलता कायमै छ । विधानमा पनि नीति महाधिवेशनबारे स्पष्ट छैन् । कांग्रेसको विधानमा नीति र निर्णय लिने विषय पार्टीको सर्वोच्च निकाय महाधिवेशनले गर्ने उल्लेख छ । तर, १४ औँ महाधिवेशन नीति र कार्यक्रम पारित नगरी शेरबहादुर देउवा निर्वाचित भएका थिए ।

नीति महाधिवेशनले पार्टीको सिद्धान्त, आदर्श, मूल्य, मान्यता, नीति र अर्को महाधिवेशनसम्म पार्टीको राणनीति तय गर्ने हो । १४ औँ महाधिवेशनबाट नेतृत्व चयन गरेको १ वर्ष बितिसक्दा पनि नीति र कार्यक्रम पारित गर्न नीति महाधिवेशन आयोजना हुन सकेको छैन । एकथरी नेताहरुले आगामी बैशाखमा नीति अधिवेशन हुने बताइरहेका छन भने अर्काथरीको नीति अधिवेशन नभएर महासमिति बैठक बोलाउनुपर्ने माग गरेका छन् । विधानअनुसार महासमितिको बैठक बोलाउने समय पनि टरिसकेको छ ।

निर्वाचनबाट सबैभन्दा ठूलो दल भए पनि पार्टी प्रतिपक्षमा बस्नु पर्ने अवस्था सिर्जना भएसँगै कांग्रेसभित्र अनौपचारिक रुपमा नीति महाधिवेशनबारे कुरा उठ्न सुरु भएको हाे । राष्ट्रिय एकता तथा मेलमिलाप दिवसको अवसर पारेर महामन्त्रीद्वय विश्वप्रकाश शर्मा र गगनकुमार थापाले संयुक्त वक्तव्य जारी गरेर नीति महाधिवेशन गरेर पार्टीको नीति योजना र कार्यक्रम तय गर्ने काम अविलम्ब गर्नुपर्ने बताएसँगै यसको चर्चा बढेको थियो । डा. कोइरालाले पनि नीति अधिवेशन आवश्यक भएको बताउँदै आएका छन् ।

कांग्रेसले पुस २२ गतेबाट बोलाएको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा नीति महाधिवेशनका बारेमा छलफल हुने अपेक्षा गरिएको थियो तर, त्यो बैठक तीन पटक सरेर अनिश्चित कालसम्म स्थगित भएको छ । केन्द्रीय समितिको बैठक सारेर सभापति देउवाले बैशाखमा नीति र महासमितिको बैठक एकैपटक गर्ने भनेर नेताहरुलाई अलमल्याउने काम गरेका छन् । यता, कांग्रेसकै एकथरी नेताले भने नीति महाधिवेशन अहिले प्रासंगिक नभएको र आधिकारिक रुपमा विधानमा व्यवस्था भएको महासमितिको बैठक बोलाउनुपर्ने बताएका छन् । विधानमा हरेक वर्ष महासमिति बैठक डाकिने भनिएको छ ।

संस्थापन समूहका एक नेताले नेपालबहसलाई बताएअनुसार विधानले नै नचिन्ने नीति महाधिवेशन आवश्यक छैन् । नीति महाधिवेशनको सट्टा महासमिति बैठक बोलाएर नीति, विधान र संगठनका बारेमा छलफल गर्नु उपयुक्त हुनेछ । आधिकारिक हिसाबबाट छलफल गर्ने हो भने महासमितिको बैठक बोलाउनु पर्छ जे गर्नका लागि नीति अधिवेशन भनिएको छ त्यो काम महासमितिको बैठकले गर्न सक्छ । आधिकारिक रुपमा विधानमा व्यवस्था भएको समितिको बैठक नगरेर अन्य कुरा गर्नु उपयुक्त नहुने उनको भनाइ छ । पार्टीभित्र नीति र महासमिति बैठकबारे अन्योल भइरहँदा कांग्रेसको केन्द्रीय समितिको बैठक बस्न नसकेकै ६ महिना भइसकेको छ ।

पछिल्लो समय ५ भदौमा नेता प्रदीप गिरिको निधनमा शोक प्रस्ताव पारित गर्न केन्द्रीय समितिको आकस्मिक बैठक बसेको थियो । त्यसअघि २७ असारदेखि २ साउनसम्म कार्यसमितिको बैठक बसेको थियो । त्यसयता कांग्रेस पदाधिकारी र कार्यसम्पादन समिति बैठक बसेर आवश्यक निर्णय हुँदै आएको छ । कांग्रेस सरकारबाट बाहिरिएसँगै देउवाले २२ पुसका लागि केन्द्रीय समिति बोलाएका थिए । त्यसपछि २८ पुसलाई सारिएको बैठक फेर १५ माघका लागि सारेर त्यो पनि विशेष कारण देखाँउदै अनिश्चित समयसम्मका लागि स्थगित भएको छ ।

यससँगै कांग्रेसमा केन्द्रीय समिति बैठकका लागि दवाव बढ्दो छ । बैठक डाकेर पार्टीमा पर्याप्त छलफल गर्ने अवस्था नरहेको भन्दै नेताहरूले आक्रोश पोख्दै आएका छन् । इतर समूहका नेताहरुले सभापति, महामन्त्रीसहितका पदाधिकारी र पुराना नेताको महत्वाकांक्षाका कारण पार्टीमा पर्याप्त छलफल र निर्णयको संस्कार कम हुँदै गएको भन्दै देउवाको आलोचना गरिहेका छन् । नेतृत्व तहमा रहेकाहरूकै कमजोरीका कारण पार्टी कमजोर बन्दै गएको उनीहरुको तर्क छ ।

लगातार केन्द्रीय समिति बैठक छलेर निर्णय हुनु कांग्रेसका लागि दुर्भाग्यपूर्ण भएको टिप्पणी कतिपयको छ । सरकार गठनको असफलतापछि नेतृत्वले बैठकमा आफ्नो आलोचना हुने र त्यसको बचाउ गर्न कठिन हुने देखेर बैठक स्थगित गर्दै आएको नेताहरु बताउँछन् । नेतृत्वकै असफलताका कारण बैठकमा आफ्नो आलोचना हुने पनि देखिएको छ ।

यसलाई छल्न बैठक नै पर सार्दै सभापति देउवा राष्ट्रपति निर्वाचनपछि मात्रै बैठक राख्ने मनस्थितिमा देखिएका छन् । उनले यसअघि नै जाडो छलेर बैठक राख्ने भनिसकेका छन् । निर्वाचन परिणाम आइसकेपछि र सरकारबाट बाहिरिएपछिको राजनीतिक विषय र विकसित घटनाक्रमबारे कांग्रेसमा छलफल भएको छैन् ।