कांग्रेस नेता शेखर कोइराला बन्लान् त प्रधानमन्त्री ?

५ असार, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका वरिष्ठ नेता डा.शेखर कोइराला प्रधानमन्त्री बन्ने हल्ला एकाएक बजारमा आएको छ । अहिले भइरहेको सत्ता समीकरण बदलिएर नयाँ समीकरण बन्ने र त्यसबाट नेता कोइरालाकाे नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन हुने चर्चा उच्च राजनीतिक तहमा गाइगुई चलिरहेको छ । यसैको तयारीका लागि नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा सिंगापुर गएको टिप्पणी सो तहमा हुने गरेको छ ।

नेपाल र छिमेकी मुलकमा समेत समय समयमा आउने राजनीति उतारचढावलाई नजिकबाट नियाल्ने र त्यसैको सेरोफेरोमा रहेर विश्लेषण गर्ने तहमै अहिले नेपालको राजनीतिक समीकरण बदलिने चर्चा चल्नुले पनि सिंगापुरमा यससम्बन्धि खिचडी तयार भइरहेको राजनीति वृतमा चर्चा छ । यसबारे कांग्रेस र एमालेबाट भने कुनै संकेत आएको छैन । 

उच्च राजनीतिक स्रोतले दिएकाे जानकारी अनुसार सिंगापुर पुगेको तीन दिनपछि कांग्रेस सभापति देउवा निरन्तर भेटघाटमा छन् । सिंगापुरमा उनले काे को सँग भेटघाट गरिरहेका छन भन्ने पनि खुलेको छैन । स्रोत भन्छ, देउवासँगको छलफलमा नेकपा एमालेका तीन जना प्रतिनिधि पनि सहभागी छन् । केही भारतीय प्रतिनिधिको पनि यति बेला सिंगापुरमै बास छ । 

कांग्रेस सभापति देउवा उपचारका लागि सिंगापुर जाने समयमै खास उपचारका लागि भने देउवा त्यहाँ नगएको बताइएको थियो । देउवाको सिंगापुर बसाइबारे कांग्रेसका उनी निकटका नेताहरूले पनि खास जानकारी पाएका थिएनन् । स्रोतको भनाइमा सोमबार राती सिंगापुरमा रहेका देउवासँग एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको फोन वार्ता भएको छ । यो फोन वार्ताबारे बालकोटबाट कुनै सूचना चुहिएको छैन ।      

१३ वर्ष अगाडि पेटमा समस्या भएपछि देउवाले सिंगापुरको एक अस्पतालमा उपचार गराएका थिए । त्यसपछि प्रत्येक दुई वर्षमा फलोअप गर्नुपर्ने भएका कारण देउवा सिंगापुर गएको भन्ने अहिले सबैमा जानकारी छ । तर देउवा नियमित फलोअपका लागि मात्रै सिंगापुर गएको नभइ त्यहाँ उनले राजनीतिक भेटघाटसमेत गरेको र त्यो भेटघाटले नेपालको सत्ता परिवर्तन गराउन भूमिका खेल्ने चर्चा भने सुरु भएको छ । 

सिंगापुरमा देउवाले भारतीय जासुसी संस्था ‘रअ’ का प्रतिनिधिसँग भेट गरेको कुरा भारतीय सञ्चारमा पनि आएका छन् । तर, यसैले मात्र नेपालको सरकार परिर्वतन हुन्छ भन्ने गतिलो जवाफ दिन सक्दैन ।  नेपालको पछिल्लाे राजनीतिक परिवेश हेर्ने हो भने पनि सत्ता गठबन्धनमा केही उतावचढाव देखिन थालेको छ । गठबन्धनको माहोल बिगार्ने कुरामा एमालेले विशेष जोड दिएको छ । एमालेले संसदीय गतिविधिमै पनि माओवादी नेतृत्वको सरकारलाई असफल बनाउन प्रयास गरिरहेको छ ।   

सभापति देउवा र ‘रअ’का प्रतिनिधिबीच भेटवार्ता भएपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड पनि सशंकित बनेका छन् । देउवा र भारतीय जासुुसी संस्थाका प्रतिनिधिबीच नयाँ सरकार गठन गरेर संविधान संशोधन गर्ने विषयमा समेत छलफल भएको बताइन्छ । एमालेको प्रस्तावलाई लिएर सिंगापुरमा रहेका देउवाले नेपाल फर्किएपछि ठोस कदम चाल्ने स्रोतको भनाइ छ । 

नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा सिंगापुरबाट फर्किने बित्तिकै एमालेसँग सहकार्य गर्ने तयारीमा छन् । उनी अहिले उपचारको क्रममा पत्नी डा. आरजु राणासहित सिंगापुरमा छन् । यो बीचमा एमाले नेतृत्वले माओवादीसँगको गठबन्धन तोडेर नयाँ रुपमा अघि बढ्न सभापति देउवालाई प्रस्ताव पठाएको उच्च स्रोतको दाबी छ ।

सोमबार मात्र बनेको समाजवादी मोर्चा देउवा फर्किएको केही समयमा नै सरकारबाट बाहिर पुग्ने दावी गरिएको छ । प्रधानमन्त्री एवं माओवादीका अध्यक्ष प्रचण्ड माधव नेपाल, उपेन्द्र यादव र नेत्रविक्रम चन्दसहितको समाजवादी मोर्चा नेपाल घोषणा भएपछि कांग्रेस पनि गठबन्धनप्रति सशंकित देखिन थालेको । एउटा गठबन्धन हुँदा हुँदै अर्को गठबन्धन गठन गरेर कांग्रेसलाई तर्साउन खोजिएको नेताहरूले बताउन थालेका छन् । 

पछिल्लो समय एमाले अध्यक्ष ओली पनि मुलुकलाई राजनीतिक अस्थिरताबाट बाहिर ल्याउनको लागि एमाले र कांग्रेस मिल्नुपर्ने पक्षमा छन् । उनले यो बीचमा आफ्ना विश्वासपात्रमार्फत सभापति देउवासँग सम्पर्क बढाएका छन् । देउवा र ओलीबीच तत्काल सत्ता सहकार्यको लागि शेखर कोइरालालाई प्रधानमन्त्री बनाएर जान सकिने बारे छलफल भएको स्रोतकाे दावी छ । 

एमाले नेतृत्व पंक्ति भित्र पनि देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउन भन्दा शेखरलाई प्रधानमन्त्री बनाएर जाँदा नयाँ सन्देश जाने पक्षमा सकारात्मक बनेका छन् । एमाले नेतृत्वले प्रचण्ड नेतृत्वको वर्तमान सरकार ढाल्नको लागि हरेक विकल्पमा छलफल खुला राखेको छ । अझ समाजवादी मोर्चा बनेपछि एमालेले जति सक्दो चाँडो कांग्रेस नेतृत्वमा सरकार भएको हेर्न चाहिरहेको छ । 

नेपाली कांग्रेसभित्र पनि एमालेले आगामी निर्वाचनसम्म कुनै गडबडी नगर्ने प्रतिबद्धता जनाउने हो भने अहिलेको गठबन्धनकै पछाडि लागेर कांग्रेसलाई हिँडिरहनु पर्ने बाध्यता नभएको मत बलियो बन्दै गएको छ । पछिल्ला चार दिन यता बालकोटमा पनि कांग्रेस नेतृत्वको सरकारबारे चर्चा हुन थालेको छ । देउवा स्वदेश फर्किएलगत्तै एमाले–कांग्रेस सहकार्यको लागि सम्भवतः पहल सुरु हुनेछ । 

सिंगापुरमा भइरहेको भनिएको संविधान संशोधन गराउने विषयमा पनि कांग्रेस एमाले सरकारलाई सहज हुने देखिएको छ । एमाले सरकारमा नगइ कांग्रेसलाई साथ दिने र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई कांग्रेस नेतृत्वको सरकारमा सहभागी गराउने आन्तरिक खेल भित्रभित्रै चलिरहेको छ । चर्चा भएजस्तै कांग्रेस नेता शेखर कोइराला नेतृत्वमा नयाँ सरकार बनेमा रास्वपाको सहयोगले संविधान संशोधन सहज हुनेछ । 
   
वर्तमान सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिएर कांग्रेसले आफ्नै नेतृत्वमा सरकार गठन गर्नको लागि पहल गर्ने कुरा देउवा आएपछि सुरु हुने दावी गरिएको छ । कांग्रेस नेतृत्वको सरकारलाई सहयोग गर्न एमाले र राष्टिय स्वतन्त्र पार्टीबीच  पनि मोटामोटी सहमत भइसकेको बताइन्छ । कांग्रेस, एमाले र रास्वपाको गठबन्धनमा सरकार बने त्यो सरकार दुई तिहाइ बहुमतको सरकार हुनेछ । जसको पहिलो प्राथमिकतामा संविधान संशोधनको एजेण्डा राखिएको छ ।

नेपालको संविधान २०७२ मा राखिएको प्रावधानअनुसार यो संविधान संशोधन गर्न संघीय संसदको दुई तिहाइ बहुमत चाहिन्छ । संविधानको भाग ३१ धारा २७४ मा संविधान संशोधन सम्बन्धी प्रावधान राखिएको छ । यो प्रावधानअनुसार संविधान संशोधन गर्न संघीय संसदको दुवै सदनको कूल सदस्य संख्याको दुई तिहाइ बहुमत चाहिन्छ । 

कांग्रेस, एमाले र रास्वपा मिल्दा प्रतिनिधिसभामा दुई तिहाइ बहुमत पुग्ने भए पनि राष्ट्रिय सभामा रास्वपा नभएको र कांग्रेस एमालेको सिट पनि केही कम भएकोले दुई तिहाइ बहुमतका लागि १० देखि १२ सिट अपुग हुन्छ । यो अपुग संख्या पूर्तिका लागि राप्रपा समर्थन दिन तयार भइसकेको छ । राप्रपाका सांसद थपिँदा संघीय संसदकै दुई तिहाइ बहुमत जुटाउन सहज हुने देखिएको छ ।