लकडाउनको मौकामा सर्लाहीबाट व्यापक तस्करी: व्यापारी र प्रहरीको साठगाँठ

♦ मर्तुजा मियाँ तेली

१२ असार, सर्लाही । कोरोना महामारीले निम्त्याएको लकडाउनको मौका छोपी सीमानाकाबाट तस्करी मौलाएको छ । सर्लाहीका व्यापारी र जिल्लाका घुमुवा प्रहरीको साठगाँठमा तस्करी मौलाएको बताइएको छ ।

सर्लाहीको मधुवनी, झिलमिलिया, मलंगवा, त्रिभुवन नगर, सिमरा–फेनारा लगायतका नाकाबाट रातारात अवैध ओसारपसार अन्तर्गत समाना ल्याउने र पठाउने काम धमाधम चलिरहेको छ । सीमामा खटिएको नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको मिलेमताेमा तस्करी भइरहेपनि जिल्ला प्रहरी कार्यालय सर्लाही भने बेखबर जस्तै छ । खासमा जिल्ला प्रहरी र सीमा सुरक्षाा बलकाे जिल्ला तहबाटै तस्करी लाइन दिने काम भएकाे बताइएकाे छ ।

तस्करीमा सघाउने चार प्रहरी निलम्बनमा 

अवैध तस्करी मौलाइरहेका बेला खुलेआम व्यापारी र तस्करीलाई सहयोग गर्ने चारजना प्रहरी निलम्बनमा परेका छन ।यसबाट सीमाको तस्करीको पोल बाहिर आएको हो । प्रदेश २ प्रहरी प्रमुख डीआईजी धीरजप्रताप सिंहले मधुवनी नाकाबाट तस्करीमा सघाउने चारजना प्रहरीलाई निलम्बन गरेका हुन । उनीहरुले अवैध तस्करीमा सघाएको विषयमा थप अनुसन्धान भइरहेको प्रदेश प्रहरीले जनाएको छ ।

यस्तो बेला खुलेआम तस्करीमा सघाइरहेका धेरै प्रहरी भएपनि माथिल्लो तहका हाकिमबाट सहयोग नपाएकाहरु मात्रै तस्करीमा सलंग्न भएको आरोपमा निलम्बनमा परेका हुन । व्यापारीसँग साठगाँठ गरेर सशस्त्र प्रहरीदेखि नेपाल प्रहरीका उच्च तहका अधिकारी पनि तस्करीमा सलंग्न रहेको बताइएकाे छ ।

घुमुवाको रजगज, एसपीको हप्ता असुली !

जिल्ला प्रहरी कार्यालय सर्लाहीका एसपी छन, विश्वमणि पोखरेल । एसपी पोखरेलले असई मोहन राय यादवलाई घुमुवा प्रहरीको जिम्मेवारी दिएका छन । खासमा घुमुवा प्रहरीले सुक्ष्म अध्ययन गर्ने, सुचना संकलन गर्ने र माथिल्लो तहका प्रहरीलाई जानकारी दिने काम हाे । तर जिम्मेवारी र अधिकार विपरित घुमुवा प्रहरी रायको सर्लाहीका तस्करी, व्यापारी र सीमानाकाका प्रहरीसँग विशेष रजगज छ । एसपीको ‘पावर’ लगाएर व्यापारी, तस्करीसँग पनि रायले राम्रो ‘हप्ताअसुली’ गरिरहेका छन ।

सर्लाहीका पुरानादेखि नयाँ तस्कर, प्लाई उद्योग, समिल, रसायनिक मल बेच्ने डिपो र केही ‘होलसेलर’सँग पनि घुमुवा रायमार्फत हप्ताअसुली चलिरहेको स्रोतको दाबी छ । सर्लाहीको मलंगवा, गोरखाली चौकी, पुरानो अस्पताल, मधुवनी, झिलमिलिया नाकाबाट अहिले अवैध सामानको तस्करीमा केही नयाँ व्यापारी पनि सलंग्न छन ।

खासगरी ज्याला मजदुरी गर्ने युवा, युवती र महिलाहरुलाई ‘ठूलो रकम’को लोभ देखाएर तस्करीमा लगाउने व्यापारीको लामै सूची छ । जसमा नयाँ तस्करदेखि पूराना व्यापारी समेत छन । सामान्य ५०० ज्यालामा काम गरिरहेका युवा, युवती र महिलालाई २००० सम्मको प्रलोभन देखाएर रातीको समय अवैध सामान तस्करी गर्न लगाउने गरेको स्रोत बताउँछ ।

अवैध तस्करीमार्फत ल्याइएको कपडा, हार्डवेयरको सामान, रसायनिक मल, इलेक्ट्रोनिक सामान, मदिराबाट जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुखले हप्ताअसुली गर्ने गर्छन । त्यसबाहेक, पसल, उद्योग र खासगरी प्लाई उद्योगबाट मासिक १ लाखदेखि ५ लाखसम्म एसपीले घुमुवा प्रहरीमार्फत तस्करहरुबाट ‘घुस’ अर्थात ‘हप्ताअसुली’ गर्ने गरेको स्रोतको दाबी छ ।

यी हुन साना, ठूला र पुराना तस्कर !

भारतसँग सीमानाका जोडिएको मधुवनी नाकाबाट तस्करी गर्ने व्यापारी हुन, विजयराज र राजेशसिंह ठकुरी । दुबैले भन्सार छल्दै युवा, युवती र महिलाहरुलाई प्रयोग गरेर भारतबाट सामान भित्र्याउँछन ।

राती ११ बजेदेखि ३ बजेसम्म प्रहरीसँगकाे सेटिङमा अवैध तस्करी गर्ने उनीहरुको धन्दा हो । भारतबाट अनेकौ सामान भित्र्याउनुका साथै नेपालबाट मदिरा, छोकडा, मटर भारत पठाउने तस्करका रुपमा विजयराज र राजेशसिंह ठकुरी परिचित छन । उनीहरु विगतमा पनि तस्करी गर्थे । अहिले नामी तस्कर बन्ने होडमा छन ।

यस्तै सर्लाहीको सदरमुकाम मलंगवामा प्रकाश राय, इन्दल र वीरेन्द्र रायको जगजगी छ । तीनै जना सर्लाहीका नाम कहलिएका तस्कर हुन । पुराना र परिचित तस्करहरुको तस्करी शैली भने नौलो छ । लकडाउनमा सीमा नाकाबाट सिमित सामाना आयात भइरहेका बेला यी तस्कर भने भन्सार छलेर अवैध नाकाबाट लुकीछिपी सामान ल्याउँछन । अनि महंगो मूल्यमा बेच्छन । जसबाट नाफा मात्रै होइन, मुनाफा असुली पनि दोब्बर तेब्बरले गर्छन । उनीहरु सर्लाहीमै ठूला तस्करका नामले परिचित छन ।

यस्तै सिमरा–फेनरा नाकाको तस्करी सरोज राय र विजय शाहको कब्जामा छ । उनीहरुले पनि अवैध तरिकाबाट राती राती युवा र महिलाहरुको प्रयोग गरेर तस्करी गर्ने गरेका छन । केही समय पहिले मलंगवा र मधुवनीबाट मौलाएको तस्करी अहिले गोरखकाली (जहाँ प्रहरी चौकी समेत छ), पुरानो अस्पताल र त्रिभुवन नगर नाकाबाट पनि तस्करी फस्टाएको छ ।

तर तस्करी नियमन गर्ने प्रहरी, सीमा नाकामा रेखदेख गर्ने सशस्त्र प्रहरी महिनावारी बुझ्दै चुपचाप बसेका छन् ।

अवैध नाकाबाट मल तस्करी, दोब्बर तेब्बर नाफा असुली !

अहिले बर्षायाममा धमाधम रोपाई चलिरहेको छ । ठाउँ ठाउँमा रोपाई चलिरहेका बेला रसायनिक मलको भने आपूर्ति निकै कम, न्युन र केही ठाउँमा शुन्यप्राय छ ।

मलको आपूर्ति सहज नभइरहेका बेला अवैध नाकाबाट राती राती बोराका बोरा मल तस्करी गरेर ल्याइएको स्रोत बताउँछ ।
भारतमा ४०० भारुमा पाइने युरिया मल नेपालमा १३ सय रुपैयाँ हालेर बिक्री गरिन्छ । जसबाट व्यापारीले दोब्बर तेब्बर असुली गर्छन । तस्करले एकमुष्ट लाखौँ रुपैयाँ उठाउँछन ।

धान रोप्ने किसानका लागि प्रयोग गरिने डीएपी मल भारतमा ११ सय ८० भारु मूल्य पर्छ । त्यही मल अवैध नाकाबाट तस्करी गरेर नेपालमा २५ सयदेखि ३२ सय रुपैयाँसम्म बिक्री गरिन्छ । यसमा पनि व्यापारीले दोब्बरदेखि तेब्बर नाफा कमाउँछन भने तस्करहरु लाखौँ असुली गर्छन ।

युरिया र डीएपी मल किसानसँगै प्लाई उद्योगले पनि निकै प्रयोग गर्छन । प्लाई उद्योगमा प्रयोगमा आउने भएकाले उनीहरु भन्सार छलेर अवैध सिमा नाकाबाट रसायनिक मल भित्र्याउने गरेका छन । जसबाट व्यापारीले करोडौ असुल्छन, तस्कर र तस्करसँग मिलेका प्रहरीले लाखौँ असुली गर्ने गरेका छन ।

एसपीको लाखौँ हप्ताअसुली !

सर्लाहीमा अहिले १९ वटा प्लाई मेशिन सञ्चालनमा छन । प्लाई मेशिनले खपत गर्ने रसायनिक मल अवैध नाकाबाट तस्करी गरेर ल्याइन्छ । तस्करीमा तस्करदेखि, व्यापारी र प्रहरीको साँठगाँठ छ । यो तस्करी प्रक्रियामा सघाएका प्रहरीसँग सर्लाहीका एसपी विश्वमणि पोखरेलले मासिक लाखौँ असुली गर्ने गरेकाे स्राेतकाे दावी छ । घुमुवा असई माेहन यादवले एउटा प्लाई उद्योगबाट ४ देखि ५ हजार गरी मासिक एक लाखसम्म असुली गर्ने गरेको स्रोतको भनाई छ ।

मलंगवा, बरथहवा, हरकठवा लगायतका ठाउँमा रहेका उद्योगबाट मासिक असुली गर्न थालेपछि व्यापारी प्रहरीसँग तर्सिने गरेका छन । तर हप्ताअसुली पैसा नदिए उद्योगलाई सिल गर्ने धम्की दिने प्रहरीलाई घुस दिनु बाध्यता भएको व्यापारीको भनाई छ ।

घुमुवा प्रहरीबाटै एसपीले असुली गर्ने गरेका छन । बाहिर अरुलाई थाहा नहोस भनेर भित्रभित्रै ‘च्यानल’ मिलाएर तस्करी गर्ने र त्यसको एकमुष्ट पैसा एसपीलाई दिने गरिन्छ । तर केही टाठाबाठा मानिने घुमुवा प्रहरीले एसपीलाई समेत थाहै नदिई गुमराहमा राखेर आफै हप्ताअसुली गर्ने गरेको पनि स्रोतको दाबी छ ।

सर्लाहीका एसपी विश्वमणि पोखरेललाई पनि बेला बेला उनका घुमुवा प्रहरी मोहन राय यादवले ‘जिल्ल’ पार्दै व्यापारी र तस्करबाट लाखौँ असुल्ने गरेको स्रोत बताउँछ ।