किन देउवा गर्छन् मरिहत्ते ?
नेपालबहस संवाददाता
असोज २२, २०७७ बिहिबार २२:१६:१२
२२ असाेज, काठमाडौं । नेतृत्वमा पुग्नु मात्र सफलता हो भने नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताले फेरि पनि शेरबहादुर देउवालाई पार्टी सभापति बनाए हुन्छ । किनभने देउवा फेरि सभापति बन्न जस्तोसुकै कदम चाल्न तयार छन् । पदमा पुग्नु र पदको मर्यादा राख्नु दुई भिन्न पक्ष हुन् ।
चारपटक देउवा यो देशको प्रधानमन्त्री बने भने नेपाली कांग्रेसको सभापति एक कार्यकाल पूरा गरिसके । निष्पक्ष भएर मूल्याङ्कन गर्दा उनले पाएको दुुबै पदप्रति न्याय गर्न सकेनन् । साँच्चै भन्ने हो भने यो देशमा धेरै अवसर पाउने नेतामा देउवा पनि हुन् । तर हरेकपटक उनी असफल बने । कुनैपनि जिम्मेवारी उनले कुशलतापूर्वक वहन गर्न सकेनन् ।
पार्टीको चौधौं महाधिवेशनमा फेरि अर्काे कार्यकालका लागि उनी सभापतिको उम्मेदवार बन्दैछन् । किन उनी फेरि पनि उम्मेदवार ? यो प्रश्नको उत्तर आम कार्यकर्तालाई कसले दिने ? हरेक पटक कमजोर र भुत्ते नेतृत्वको पगरी गुथिसकेका देउवा फेरि सभापति बनेभने पार्टीले मात्र नभई मुलुकले समेत ठूलो मूल्य चुकाउनुपर्ने हुन्छ । पार्टीलाई रसातालमा पु¥याउने अभियानको मूल नेतृत्व उनैले गर्ने हो ।
कम्युनिष्टको बढ्दो अहंकार र अराजक शैलीप्रति आजित नेपालीले विकल्पमा कांग्रेसको भूमिका खोजिरहेको छ । तर देउवा प्रवृत्तिप्रति जनताको विश्वास र भरोशा छैन । त्यसैले गर्दा जनता र देशप्रतिको दायित्व निर्वाह गर्ने जिम्मेवारीबाट कांग्रेसका आम कार्यकर्ता र नेताले भाग्न मिल्दैन । यसको अर्थ अब देउवा नेतृत्वबाट मुक्त कांग्रेस आम जनताको चाहना र आकांक्षा हो ।
कांग्रेसमा देउवा प्रवृत्ति भनेको जसरी भएपनि नेतृत्व हत्याउने नै हो । नेतृत्वमा पुग्नुलाई मात्रै देउवाहरुले सफलता ठानेका छन् । जबकी लोकतन्त्रमा पारदर्शिता र जवाफदेहिताले मात्रै नेतृत्वको सही मूल्याङ्कन गर्न सकिन्छ । दुखको कुरा यी दुबै पक्षमा देउवा कमजोर साबित भएका छन् । उनी के गर्दैछन् भन्ने कुरा आम कार्यकर्तालाई थाहा हुँदैन ।
अपारदर्शी ढंगमा उनी बालुवाटारसँग साँठगाँठ गरेर सासुको राजदूत पद जोगाउने काम गर्छन् । साथै, जनताले विपक्षमा बस भनेको छ, तर उनी बालुवाटारसँग सत्तामा भागशान्ति खोज्न हौसिएका छन् । जवाफदेहिता नेतृत्व पारख गर्ने अर्काे महत्वपूर्ण इकाइ हो । देउवामा जवाफदेहिताको सर्वथा अभाव छ ।
गत निर्वाचनमा उनी प्रधानमन्त्री थिए । पार्टीको नेतृत्वसमेत उनैले गरेका हुन् । तर चुनावमा ऐतिहासिक पराजय प्राप्त भयो । त्यसको जिम्मेवारी उनले लिन मानेनन् । बरु कम्युनिष्ट एकताले कांग्रेस पराजय भएको भने । उनले गरेका गलत काम जनताले अस्वीकृत गरेको यथार्थ उनले स्मरण गर्न चाहेनन् । त्यसैले देउवामा जवाफदेहिता छैन ।
सत्ताका लागि मात्रै कांग्रेस स्थापना भएको गलत सन्देश संप्रेषण गर्न देउवा प्रवृत्ति कारक बनेको छ । तर इतिहास साक्षी छ– राजा महेन्द्रले धेरै कांग्रेस नेतालाई प्रधानमन्त्री पद अफर गरेका थिए । तर कसैले स्वीकारेनन् । बीपी कोइराला, कृष्णप्रसाद भट्टराई, गणेशमान सिंह त्याग र तपस्याका प्रतिमूर्ति थिए । उनीहरुलाई महेन्द्र र बीरेन्द्रबाट धेरैखाले अफर भएका थिए । तर कांग्रेसको एकमात्र लक्ष्य भनेको प्रजातान्त्रिक बहुदलीय संसदीय व्यवस्था स्थापना थियो । कसैले सत्तासँग विचार साटेन । अहिलेका सभापति देउवामा भने उल्टो स्वभाव र प्रवृत्तिले घर गरेको छ ।
जसरी भएपनि पद हत्याउनुपर्छ भन्ने मान्यता देउवामा व्याप्त छ । आसन्न महाधिवेशनको परिणाम अनुकुल बनाउन उनी शक्ति सञ्चय गर्ने होडबाजीमा छन् । यसका लागि देउवाले पद बाँड्ने नीति अख्तियार गरेका छन् । महाधिवेशको परिणाम आफ्नाे अनुकुल बनाउन साम, दाम, दण्डभेद नीति सुरु गरेका देउवाले कृष्णप्रसाद सिटौला प्रवृत्तिलाई खरिद गरेको अवस्था छ । देउवाविरुद्ध मोर्चाबन्दी गरिरहेको संस्थापन इतर पक्षलाई भन्दा सिटौलाले संस्थापन भितर पक्षलाई साथ दिने अवस्था निर्माण भएको छ ।
बार्गेनिङ गरेर पद र सत्ता हत्याउने सिटौलाको रणनीतिमा देउवा मिसिएको अवस्था छ । दुबैको स्वार्थ मिलेकाले “काले काले मिलेर खाउँ भाले ” जस्तो अवस्था बनाइएको छ । गत तेह्रो महाधिवेशनका बेलासमेत सिटौलाले अन्तिम आवरमा देउवालाई समर्थन गरेका थिए । त्यसवापत सिटौलाले राम्रै पारितोषिक पाए । यतिबेला पनि सिटौलाको ध्याउन्न उस्तै देखिएको छ ।
तर देउवाका लागि सबैभन्दा ठूलो घाँडो बनेको छ– उपसभापति बिमलेन्द्र निधिको अभियान । निधि स्वयं आउने महाधिवेशनमा सभापतिको उम्मेदवार बन्ने दाउमा छन् । यसको औपचारिक घोषणा हुन बाँकी छ, तर मनस्थिति बनाइसकेका छन् । छलफल र संवादसमेत निधिको बाक्लो भएको छ । यो अभियानलाई रोक्ने देउवाको प्रयास जारी छ ।
महाधिवेशनको अन्तिम तयारी नभएसम्म यो अभियानले कुन गति र स्वरुप लिन्छ, त्यसमा धेरै कुरा निर्भर हुन्छ । निधिलाई नजिकबाट चिन्नेहरु भन्छन्– उनी एकपटक अगाडि बढेपछि पछि फर्कने स्वभावका मानिस हैनन् । त्यसो हुँदा चाहिं देउवा प्रवृत्तिमा ब्रेक लगाउन बल पुग्न सक्छ ।
निधिको अभियान मात्र होइन, अरुपनि केही अफ्ठेरा छन् देउवालाई । विगतमा उनीसँग रहेका केही प्रभावशाली नेताले साथ छाडेका छन् । गत १३ औं महाधिवेशनमा देउवाका सारथी रहेका अर्जुननरसिंह केसी अहिले विरोधी क्याम्पमा छन् । वयोबृद्ध नेता केबी गुरुङसमेत अहिले देउवालाई बोक्ने पक्षमा देखिएका छैनन् । खुमबहादुुर खड्का देउवाका भरपर्दाे सारथी थिए । तर दुई वर्ष अगाडि नै खड्काको निधन भइसक्यो । खड्का निकट नेता शंकर भण्डारीसमेत देउवाले कजाउन सकेका छैनन् । युवा नेता चन्द्र भण्डारीसमेत देउवाबाट फुत्किएका छन् ।
यति हुँदापनि देउवा पक्ष हच्किएको छैन् । उनलाई नवप्रवेशीबाट सबै क्षतिपूर्ति हुने विश्वास छ । फोरम लोकतान्त्रिक र राप्रपाका नेता सुनील थापा पक्षको साथ र समर्थनले फेरिपनि पार लाग्ने देउवाको विश्वास देखिन्छ । यसैगरी नवप्रवेशीका रुपमा रहेका जंगीलाल यादव, मोहनसिंह राठौर, शम्भुलाल श्रेष्ठ, अभिषेकप्रताप साह, जनकलाल कलौनी पनि देउवाका भरपर्दा हस्ती हुन् ।
उनीहरुका साथै सिटौलाको धेरै भर गरेका छन् देउवाले । तर अहिले देउवाले आफ्ना ठानेकाहरु महाधिवेशसम्म आइपुग्दा को कता पुग्ने हो भन्न कठिन छ । पाइला पाइलामा क्याम्प परिवर्तन गर्नेहरु भेट हुने अवस्था छ । त्यस्तै अहिले असन्तुष्ट पक्षमा देखिएका नेताहरुसमेत कुन बेला कहाँ पुग्ने हुन् अनुमान लगाउन सहज छैन् ।
तर कांग्रेसलाई नयाँ शिराबाट अगाडि बढाउन चाहिं एकपटक नयाँ सोच र अवधारणासहितको नेतृत्व आवश्यक रहेको धेरैले औंल्याएका छन् । अरु पार्टी भनेको खहरे जस्तो देखिएकाले लोकतन्त्रप्रतिको विश्वास भरिलो नभएको तर कांग्रेसले लोकतन्त्रसँग सम्झौता नगर्ने विश्वास धेरैमा रहेको छ । त्यसैले पनि कांग्रेसले अब काँचुली फेर्नै पर्ने बाध्यत्मक अवस्था छ । त्यसका लागि सबै गर्ने भनेको कांग्रेसकै नेता कार्यकर्ताले हो । कसको नेतृत्वमा कांग्रेसले नयाँ जीवन पाउन सक्ला त्यसको निर्क्याेल गर्ने काम पनि कार्यकर्ताकै थाप्लोमा जान्छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपकम्युनिष्ट नेताहरू समाजवादका सम्भावना जति सबै नष्ट गरिदिने बाटोमा लागेका हुन् ?
असार १, २०८१ शनिबार
अझै घट्न सकेन उच्च मातृ मृत्युदर
जेठ ३१, २०८१ बिहिबार
शैलजा दिदीको सम्झनामा
जेठ २८, २०८१ सोमबार
त्रिपाठीको कुलपूजामा प्राज्ञ डा. जगमान गुरुङ प्रमुख अतिथि
विनोद त्रिपाठी
असार २, २०८१ आइतबार
नेपालले टी- २० विश्वकप अन्तर्गत भोलि बिहान दक्षिण अफ्रिकासँग खेल्दै
नेपालबहस संवाददाता
जेठ ३२, २०८१ शुक्रबार
सुतिरहेको अवस्थामा चट्याङ लागेर एक जनाको मृत्यु
असार ३, २०८१ सोमबार
म प्रहरी चलाउने पक्षमा छैन, आईजी फेरिन्नः प्रधानमन्त्री
असार ३, २०८१ सोमबार
शहरको सडकमाथि बनाइएको 'ओभरब्रिज'
असार ३, २०८१ सोमबार
ताप्लेजुङका २५ घर परिवार बाढी पहिरोबाट विस्थापित
असार ३, २०८१ सोमबार
जारी टी-२० विश्वकपको सुपर आठको समीकरण पुरा
असार ३, २०८१ सोमबार
भिर मौरीको मह सिकारबाट मनग्य आम्दानी
असार ३, २०८१ सोमबार