मजदुरको क्रन्दन र रोदन सुन्ने यहाँ कुनै ईश्वरको अवतार हुनेवाला छैन !

♦यज्ञप्रसाद भट्टराई

भोकै लडन सक्छन् मजदुरहरु
केवल एउटा पटुकी थप्नु पर्छ ।
सडकमै मागेर गुजारा चलाउने पनि
प्रशस्तै भेटिन्छन् यहाँ
केवल एउटा बटुकी थप्नुपर्छ ।

श्रमको सम्मान गर्नुपर्छ भनेर नथाक्ने
सर्वहारा वर्गका महान नाईकेहरु नै
भोकै महिनौं श्रमिकलाई दलाउनु पर्छ भनेर
अड्डि कस्नु हुन्छ ।

बजारमा राखिएका हरेक वस्तुहरुमा
ओरिजिनलको ट्याग झुण्ड्याईएको हुन्छ ।
किनकी त्यहाँ नै सबैभन्दा बढी
डुब्लिकेट वस्तुहरुको खरिदबिक्री हुन्छ ।

महिनौं भोकै प्यासै श्रम गर्न बाध्य मजदुर भने,
तिनकै अगाडि खाली थाल लिएर
भातको भिख मागिरहेको हुन्छ ।

समयले कहिले कसैलाई माथि पुर्याउँछ
कहिले कसैलाई तल झार्छ, थाहा हुँदैन
तर पनि वर्तमानमा आफुले आफैलाई
सधैं महान हुँ भन्ने चाहि ठान्नु पर्छ ।

मेरो नैतिकताले श्रमिकको
श्रमको अबमुल्यनको भारी नबोक भन्छ ।
श्रमिकका बालबच्चा पनि छन् तिनका
बालबच्चाको पेटमा लात हानेर
मजदुरको ज्याला नरोक भन्छ ।

नीतिले भोकमरी जन्माउने अवस्था
सृजना हुन थालेपछि
त्यही नीति पुरा गराउने
थोत्रो आडम्बरको झोला नबोक भन्छ ।

म एक श्रमजीवी मजदुर
मेरो आफ्नै कथा छ, ब्यथा छ ।
तर पनि पेटमा पटुकी कसेर बाँच्न बाध्य छु ।
मन र मुटु रुवाएर बाहिर हाँस्न बाध्य छु ।

बोल्ने र खाने एउटै मुख भएपछि
दुवै कुरा गुमाएर टेप टाँस्न बाध्य छु ।

उठ, मजदुर र श्रमिक जन
अब तिम्रा क्रन्दन र रोदन सुन्ने
यहाँ कुनै ईश्वरको अवतार हुनेवाला छैन ।
तिम्रा आर्तनादहरु यहाँका
भ्रष्मासुरहरुले सुन्नेवाला छैनन् ।

बर्तन सकिएपछि सलेदोको कुनै अर्थ नरहे झैं
पाखुरामा बल सकिएपछि तिम्रो प्रति
सदासयता देखाउन सक्ने
यन्त्रमानव पैदा हुनेवाला छैन ।