कोशी प्रदेशमा ६ सिटे राप्रपाको मुख्यमन्त्रीमा वार्गेनिङ, गठबन्धनका दलैपिच्छे नेतृत्वको चाहना

२३ असोज, काठमाडौं । कोशी प्रदेशमा गठबन्धन सरकारका लागि सत्ताको साँचो बोकेर बसेको राप्रपाले एमालेको साथ छोडेर मूख्यमन्त्रीमा आफै अघि बढ्ने संकेत गरेको छ ।  कुनै पनि दलको बहुमत नपुग्ने भएपछि व्यक्तिले मूख्यमन्त्री बनाउने संभावना भएपछि राप्रपा अघि बढ्ने संकेत गरेको हो ।  

कसैको पनि बहुमत नहुँदा १० महिनाको अन्तरालमा कोशी प्रदेशले पाँचौं सरकार पाउने अवस्थामा माओवादी, कांग्रेस र नेकपा एसले मूख्यमन्त्री दावी गर्दै जाँदा राप्रपा पनि कम देखिएको छैन । कोशीका मुख्यमन्त्री रहेका एमालेका हिक्मत कार्कीले  विश्वासको मतको सामना नगरी सिधै पदवाट राजीनामा दिएपछि अब पाचौं सरकार बन्ने निश्चत छ । १० महिनाको बीचमा एमालेका हिक्मत कार्की र कांग्रेसका उद्दव थापाले दुई दुई पटक मुख्यमन्त्रीको पद सम्हालिसकेका छन् ।

अब को मुख्यमन्त्री बन्छन् ? भन्ने चासो कोशी प्रदेशमा बढ्दै जाँदा सबैको ध्यान राप्रपामा तानिएको छ । ‘राप्रपाले एमालेको साथ लिएर अन्य दलसँग पनि सहकार्य गर्ने सोच बनाएको छ’, राप्रपाका एक नेताले भने । कोशीमा रहेका राप्रपा संसदीय दलका नेता भक्ती सिटौलाले यो विषयमा आफूहरुले केही नसोचेको बताए । तर राप्रपाले उनलाई नै अघि बढाउन लविङ शुरु गरेको छ र दलहरुसँग कुराकानी अघि बढाएको छ ।

कोशी प्रदेशमा संविधानको धारा १६८ (५) अनुसारको सरकार बन्ने छ । यो धारा अनुसार सरकार बनाउन प्रदेशसभाका कुनै सदस्यको नेतृत्वमा सरकार गठनको बाटो खुलेको छ । कुनै पनि दलको बहुमत संख्या नहुनु, राष्ट्रपति चुनावसँगै गठबन्धनमा आएको फेरबदल अनि त्यो बद्लावले पनि सरकार बनाउन पुग्दो संख्या नहुँदा कोशीमा १० महिनाभित्र चार पटक सरकार परिवर्तन भइसकेको र अब मुख्यमन्त्री हिक्मत कार्कीले गत शनिबार दिएको राजीनामाले पाचौं सरकार बन्ने बाटो खुलेको हो । 

मुख्यमन्त्री कार्कीले प्रदेश सभामा बुहमत ल्याउन नसक्ने र पदमुक्त हुँदा संविधानको धारा १६८ (५) अनुसार फेरि सरकारको दावी गर्न नमिल्ने कानुनब्यवसायीले सुझाव दिएपछि कार्कीले विश्वासको मतको सामना नगरी पदबाट राजीनामा दिएका हुन् । संविधानको धारा १६८(५) मा भनिएको छ, ‘उपधारा (३) बमोजिम नियुक्त मुख्यमन्त्रीले उपधारा (४) बमोजिम विश्वासको मत प्राप्त गर्न नसकेमा उपधारा (२) बमोजिमको कुनै सदस्यले प्रदेशसभामा विश्वासको मत प्राप्त गर्न सक्ने अवस्था भएमा प्रदेश प्रमुखले त्यस्तो सदस्यलाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्ने छ ।’

यसरी मुख्यमन्त्री नियुक्त भएका मुख्यमन्त्रीले पनि विश्वासको मत ३० दिनभित्र नपाएमा प्रदेश सभा स्वतः विघटन हुनेछ । र मध्यावधीमा प्रदेश सभा जानेछ । एमालेका कार्कीले फेरि मुख्यमन्त्रीमा दावी गर्न, फेरि सरकारको नेतृत्व लिएर यदि मध्यावधीमै जाने भए आफ्नै नेतृत्वमा चुनावमा जानका लागि दावी पेश गर्न पनि उनले विश्वासको मतको सामना नगरी पदवाट राजीनामा दिएका हुन् । 

एमालेले राप्रपाकै साथ लिएर मध्यावधिमा जान खोजिरहेको छ । तर राप्रपा संसदीय दलका नेता भक्ति सिटौलाले अहिले नै कसलाई समर्थन गर्ने भनेर निर्णय नभइसकेको बताएका छन् । उता कांग्रेस र माओवादी दुवैले मूख्यमन्त्रीमा दावी गरेका छन् । कांग्रेसका उद्धव थापा र केदार कार्की मध्ये कसले दावी गर्ने भन्ने विवाद कायमै रहेको छ भने माओवादीभित्र इन्द्र आङबोले दावी नै गरेर कांग्रेससँग प्रस्ताव नै राखिसकेका छन् । उता नेकपा एसका राजेन्द्र राइले पनि मूख्यमन्त्रीका लागि लविङ गरिरहेका छन् । यतिबेला उनी काठमाडौ आएका छन् ।

हाल एमालेसँग उपसभामुखसहित ४० जना सांसद छन् । सभामुखविहीन प्रदेश सभामा अध्यक्षता गर्दा उपसभामुखले मत दिन पाउने अवस्था हुँदैन । यसरी एमालेको संख्या ३९ मात्रै हुन्छ । विश्वासको मतका लागि ४७ सांसद आवश्यक पर्छ । कांग्रेसको २९, माओवादीको १३, एकीकृत समाजवादीको ४ र जसपाको एक मत गरी ४७ मत अर्काे गठबन्धनमा छ । 

राप्रपाका ६ सांसद छन् । ६ सिट भएको राप्रपा एमालेतिरै उभिदा गठबन्धन फेरिएपछि कोशीमा सत्ता संकट समस्यामा परेको हो । एमालेका हिक्मत कार्कीले पनि दावी गर्न सक्ने नै देखिएको छ । माओवादीले पनि अव कांग्रेस र एमालेका सांसदहरुले दुई दुई पटक सरकारको नेतृत्व गर्दा पनि विश्वासको मत पाउन नसकेकोले यो पटक आफनो नेतृत्वको सरकार हेर्न आग्रह गरिरहेको छ । एमालेले भने कांग्रेसका अर्काे कुनै नेतालाई समर्थन गर्ने गरि सरकारको बाटो खोलिदिने र कांग्रेस माओवादीको केन्द्रीय गठबन्धन तोडन रणनीतिमा लागेको स्रोतको दावी छ ।

कोशीका मुख्यमन्त्रीले राजीनामा दिएपछि प्रदेश प्रमुख परशुराम खापुङले नयाँ सरकार गठनको आह्रवान गरेका छन् । संविधानको धारा १६८ अनुसार सरकार गठनका लागि आह्वान गरेका हुन् । सो आह्वानपछि प्रदेश सभाका जुनकुनै सदस्यले पनि आफुले ३० दिनभित्र बहुमत पुरयाउन सक्ने विश्वास प्रदेश प्रमुखलाई गराउन सक्छ उसैको नेतृत्वमा सरकार बन्नेछ । असोज २६ भित्र आधारसहित मूख्यमन्त्रीमा दावी गर्नुपर्नेछ ।