राना थारु समुदायले ‘खखडेहरा’ पर्व मनाउँदै
नेपालबहस संवाददाता
चैत १९, २०८० सोमबार ११:७:१०
१९ चैत, कञ्चनपुर । कैलाली–कञ्चनपुरका राना थारु समुदायले होलीको अन्तिम दिन आज ‘खखडेहरा पर्व’ मनाइरहेका छन् । राना थारु समुदायका पुरुषले खखडेहरा पर्वका अवसरमा होलीलाई अर्को वर्ष खेल्न पाउने गरी बिदाइ गर्दैछन् । महिलाले भने होली चैत महिनाको चराई पर्वमा पठाउने चलन रहेको छ ।
खखडेहरा पर्वमा आज बिहानै राना थारु समुदायका अगुवाले घर घरबाट पूजा सामग्री सङ्कलन गरेका छन् । खखडेहरामा पूजा गर्न सात प्रकारको अन्न सङ्कलन गरिएको शुक्लाफाँटा नगरपालिका–६ कसरौलका रतनलाल रानाले बताए । सङ्कलित पूजा सामग्रीलाई राना थारु समुदायले ‘सत्ना’ भन्ने गर्दछन् ।
गाउँको रीतितिथि, संस्कृति बसाल्नका लागि नियुक्त गरेका भलमन्सा, चाकर, भर्रालगायतले गाउँको चौबाटोमा विधि विधानअनुसार पूजा गरी सकेपछि हडिया, खप्टा, घोडाको मूर्ति, दियोलगायत फोडने चलन रहेको राना थारु अगुवा सुग्रिव रानाले बताए । “यो कार्यमा गाउँका निश्चित व्यक्ति सहभागी हुने गर्दछन्”, उनले भने, “राक्षसी प्रवृत्तिलाई भगाउन जाने भएकाले फोडेर फर्कने क्रममा पछाडि फर्केर हेर्नुहुँदैन, फर्केर हेरेमा सँगै घर फर्कने र अनिष्ट निम्त्याउँछ भन्ने जनविश्वास छ ।” खखडेहरा पर्वको पूजा भने विशेष गरी साँझपख नै गर्ने गरिन्छ ।
खखडेहरा पर्व प्रत्येक राना थारु समुदायका गाउँ गाउँमा हुने गरेको छ । साँझपख घर घरमा पुगेर फगुवा माग्ने गरिन्छ । फगुवामा गच्छे अनुसारको नगद रकम माग्ने गरिन्छ । फगुवा माग्नेले साँझ रमाइलो गर्दै भोज खाने गर्दछन । साँझपख महिला र पुरुषले परम्परागत शृङ्गार गरी होली खेल्ने गरिन्छ । यो पर्वमा गरिने पूजाले अन्नबाली सप्रने, रोगव्याधि हट्ने, गाउँमा खुशियाली छाउने भन्ने जनविश्वास रहेको पाइन्छ ।
नेपाल राना थारु समाजका केन्द्रीय अध्यक्ष कृपाराम रानाले सामाजिक, सांस्कृतिक र धार्मिक महत्वले भरिएको पर्वका रुपमा राना थारु समुदायले होलीलाई लिने गरेको बताए । “राना थारु समुदायको यो महत्वपूर्ण पर्व हो”, उनले भने, “यस त्यौहारको अन्तिम दिन मनाइने खखडेहरा पर्वको झनै महत्व छ ।”
खखडेहरा पर्वका अवसरमा आज सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले सार्वजनिक बिदासमेत दिएको छ । माघ शुक्ल पूर्णिमाका दिनदेखि होलीकाको प्रतीक राखेर राना थारु समुदायले होली प्रारम्भ गर्ने गर्दछन । होलीको प्रतीक स्थापना गरेको एक महिनासम्म राति महिला र पुरुषले भगवान्का कथालाई होली गीतमा ढाल्दै गाउने गरिन्छ । त्यो क्रम फागुन शुक्ल पक्षको पूर्णिमासम्म रहन्छ ।
गाउँको दक्षिण पूर्वतर्फ स्थापना गरिएको होलीकालाई पूर्णिमाको दिन दहन गरिन्छ । एक महिनासम्म राति खेलिनेलाई जिउँदो होली भन्ने गरिन्छ । होलीका जलाएको भोलिपल्ट खरानीको टीका लगाउने गरिन्छ । त्योभन्दा अगाडि टीका नलगाउने चलन राना थारु समुदायमा रहेको शिवचरण रानाले बताउनुभयो । आठौँ दिनको बेलुका खखडेहरा मनाइन्छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपछिन्नमस्ता जयन्ती किन मनाइन्छ, यसको महत्व के छ ?
बैशाख ३१, २०८१ सोमबार
आगामी साउन महिनाभर पशुपति परिसरमा कोटिहोम महायज्ञ हुने
बैशाख ३०, २०८१ आइतबार
के भयो जब शनिदेवले हनुमान जीलाई भेटे, किन मागे शनिले माफी ?
बैशाख २९, २०८१ शनिबार
सिद्धार्थ बैंकको प्रमुख आम्दानी नै घट्यो, वितरण योग्य मुनाफा २७ करोड माइनसमा
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
केपी ओलीले मदन भण्डारीका ‘हत्यारा’ लुकाएकै हुन् ?
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
तपाईको आजको राशीफल कस्तो छ ?
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
भङ्गहा–जनकपुर–जयनगर रेल्वे सेवा तीन दिन बन्द हुने
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
‘विप्रेषण विकासको दीर्घकालीन माध्यम होइन’
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
सगरमाथा आधार शिविरतर्फ पठाइयो ‘विश्व शान्ति दीप’
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
अब संसदीय छानबिन समिति नबनेसम्म सदन अघि बढ्दैन : कांग्रेस
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
बलात्कारको जाहेरी परेपछि एमाले नेता विदुर शर्मा फरार
जेठ ३, २०८१ बिहिबार
सुनसरीमा प्रहरीले लागूऔषध कारोबारीलाई गोली हानेर नियन्त्रणमा लियो
जेठ ३, २०८१ बिहिबार