कतै बाढी त कतै खडेरी,रोपाइँ भएन खेत बाँझै
इन्द्र रिजाल
साउन १, २०७६ बुधबार १९:२५:५०
काठमाडौं । तराईका अधिकांश जिल्ला यतिखेर बाढीको डुबानमा छन् । ठाउँठाउँमा बाढीपहिरोको समस्या पनि उस्तै छ । नेपालको चेरापुञ्जीको रुपमा पनि चिन्ने गरिएको पोखरा र आसपासमा भने अझै पर्याप्त पानीको अभावमा कतिपय स्थानमा रोपाइँ नहुँदा खेत बाँझै छन् ।
कास्की जिल्लासहित समग्र गण्डकी प्रदेशमा पानी पर्याप्त नपर्दा साउन लागिसक्दा हालसम्म जम्मा ६५ प्रतिशत मात्र रोपाइँ भएको छ । मानो खाएर मुरी उब्जाउने विशेष समयका रुपमा लिइने असार बिदा भइसके पनि पानी नपर्दा रोप्नका लागि तयार गरिएको बीउ छिप्पिएका कारण कृषकहरू चिन्तामा छन् ।
पोखरा र आसपासका क्षेत्रमा विगतमा सामान्यतः साउन अगावै सम्पूर्ण रोपाइँ सक्ने गरिए पनि यस वर्ष पानीकै अभावमा कतिपय ठाउँमा रोपाइँ हुन नसकेको कृषकहरू बताउँछन् । “विगतका वर्षमा जस्तै असारको पहिलो साता रोपाइँ गर्ने गरी बीउ छरेका थियौँ”, कास्कीको भरतपोखरीका कृषक श्याम लामिछानेले भने, “खै असार सकियो, बीउ पनि डढिसकेको छ, पानी भने आउँदैन ।”
पानी नआएपछि खेत बाँझै हुन्छ कि भन्ने चिन्ता थपिएको बताउँदै उनले रोपेका ठाउँमा पनि पानी नपरेका कारण खेत सुक्दै गएको बताए । “कतै बाढी त कतै खडेरी, मारमा पर्ने भनेको खेती गरेर खाने कृषक र सर्वसाधारण नै हो”, उनले थपे ।
लामिछाने जस्तै यतिखेर धेरै कृषक रोपाइँ गर्न नपाएर चिन्तामा छन् । जसोतसो रोपिसकेका खेतमा पनि आकाशे पानी नपरेको र मूल नफुटेका कारण रोपो सुक्ने समस्या बढिरहेको कृषकहरूको दुःखेसो छ ।
गण्डकी प्रदेशमा कूल एक लाख ४९ हजार ७२५ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती हुने गरेको गण्डकी प्रदेश कृषि निर्देशनालयका वरिष्ठ कृषि अर्थविज्ञ भानुभक्त भट्टराईले जानकारी दिए । उनका अनुसार यस वर्ष हालसम्म सबैभन्दा बढी कास्की र स्याङ्गजा जिल्लामा ८० प्रतिशत रोपाइँ भएको छ । कास्की र स्याङ्गजामा क्रमशः २६ हजार ५० र १८ हजार ३० हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपाइँ हुन्छ ।
त्यस्तै सबैभन्दा कम गोरखा जिल्लामा ४५ प्रतिशत मात्र रोपाइँ भएको छ । गोरखामा १७ हजार ७७१ हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपाइँ हुने गरेको छ । हालसम्म लम्जुङमा र म्याग्दीमा ५५ प्रतिशत रोपाइँ भएको छ । लम्जुङमा १५ हजार ८०४ हेक्टरमा धान रोपिन्छ भने म्याग्दीमा चार हजार हेक्टरमा रोपिन्छ ।
त्यस्तै तनहुँमा रोपाइँ हुने १९ हजार ४४५ हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपाइँ हुने गरेकामा जम्मा ६५ प्रतिशत मात्र रोपाइँ भएको छ । गण्डकी प्रदेशका नवलपरासी, पर्वत र बाग्लुङमा ७० प्रतिशत रोपाइँ भएको छ । नवलपरासीमा २४ हजार हेक्टर, पर्वतमा नौ हजार ६०५ हेक्टर र बाग्लुङमा छ हजार २० हेक्टरमा धान रोपाइँ हुने गरेको छ ।
प्रदेशअन्तर्गत यहाँका हिमालपारिका जिल्ला मनाङ र मुस्ताङमा भने धान खेती खासै गरेको पाइँदैन । गण्डकी प्रदेशको कास्की र स्याङ्गजा जिल्ला अत्याधिक पानी पर्ने स्थान भएका कारण अन्यका तुलनामा बढी प्रतिशत रोपाइँ भएको कृषि ज्ञान केन्द्र स्याङ्गजाका प्रमुख लोकेन्द्र बोहोराले बताए ।
कास्कीकै पटनेरी क्षेत्रका अधिकांश खेतमा रोपाइँ सकिएको भए पनि आकाशे पानी नपरेका कारण मूलहरू नफुट्दा रोपो सुक्ने समस्या थपिएको कृषकहरू बताउँछन् ।
इन्द्र रिजाल
इन्द्र रिजाल नेपालबहस डटकमका प्रधान सम्पादक हुन् । अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउने वरिष्ठ पत्रकार रिजालले आर्थिक, राजनीतिक तथा सामाजिक परिवेशका विषयवस्तुको यर्थाथमुखी चित्रण गर्छन् ।
लेखकबाट थपकालिजले बजार नपाउँदा व्यवसायी मारमा
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
स्थानीय जातको कालो सुँगुर जोगाउनै मुश्किल
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
महोत्तरीका किसानले पाए उखुको भुक्तानी
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
गृृहमन्त्री रविको बचाउ प्रकरणले महान्यायाधिक्ता विवादमा
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख २६, २०८१ बुधबार
प्रचण्डको यूटर्नले जोगिएको रवि लामिछानेको पद
विनोद त्रिपाठी
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
सीमा नाकामा सशस्त्रका एसपीमाथि निगरानी, पर्साका एसपी हेडक्वार्टरमा तानिए
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
गृृहमन्त्री रविको बचाउ प्रकरणले महान्यायाधिक्ता विवादमा
बैशाख २६, २०८१ बुधबार
प्रचण्डको यूटर्नले जोगिएको रवि लामिछानेको पद
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
सीमा नाकामा सशस्त्रका एसपीमाथि निगरानी, पर्साका एसपी हेडक्वार्टरमा तानिए
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
हर्क साम्पाङले सोधे धरानका पुर्व मेयर र उपमेयरलाई ९ बुँदे स्पष्टीकरण (पूर्णपाठ)
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
महालक्ष्मी विकास बैंकद्वारा विभिन्न सामाजिक संघसंस्थाहरूलाई सहायता वितरण
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षकमा जोशी र ढकाललाई बढुवा गर्ने मन्त्रिपरिषदको निर्णय
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
कोशीका मुख्यमन्त्री कार्कीले लिए शपथ, दुई जना विना विभागीय मन्त्री नियुक्त
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
मोरङ प्रहरीले पक्राउ गर्यो ठूलो परिणाममा लागूऔषध गाँजा
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार
सरकारको नीति तथा कार्यक्रम जेठ १ गते आउने
बैशाख २७, २०८१ बिहिबार