बादशाहको नयाँ लुगा र जनताको निराशा

२०७३ साल नेपाली जनतालाई ठूलो संभावना देखाउने वर्षका रुपमा आयो । २०१५ सालमा बीपी कोइराला प्रधानमन्त्री हुँदाकै प्रभाव र हैसियतमा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीले फागुन ३ मा सरकार बनायो । नेपाली जनताले भरोसा गरेका र महान राष्ट्रवादी छवि बनाएका खड्गप्रसाद शर्मा ओली प्रधानमन्त्री बनेका थिए ।

समयक्रममा आम जनताका हरेक आकांक्षा र अपेक्षामा तुषारापात भएको छ । परिस्थिति त कस्तो बनिसकेको छ भने जुन जोगी आए पनि कानै चिरिएको भन्ने अवस्था रहेको छ । अहिले पनि नेपालले विकास गर्न सकेन भने कहिल्यै हुन सक्दैन भनेर टिप्पणी गर्ने धेरै छन् । आखिर यो निराशा किन र कसका कारण ?

दुई तिहाई समर्थन प्राप्त बाम सरकार बनेपछि सर्वसाधारणमा आशा र भरोसा पलायो । प्राकृतिक सम्पदा र संभावनाले भरिपूर्ण मुलुकले अब भने गति लिने विश्वास जागृत भयो । लामो संक्रमण र राजनीतिक अस्थिरताबाट प्रताडित नेपालले अब भने विकासमा फड्को मार्दै आम नेपालीको जीवनस्तर उकास्ने अनुमान लगाइयो । शक्तिशाली सरकार स्थापना भएकाले नै यस्तो अनुमान र अपेक्षा गरिएको हो ।

समयक्रममा आम जनताका हरेक आकांक्षा र अपेक्षामा तुषारापात भएको छ । परिस्थिति त कस्तो बनिसकेको छ भने जुन जोगी आए पनि कानै चिरिएको भन्ने अवस्था रहेको छ । अहिले पनि नेपालले विकास गर्न सकेन भने कहिल्यै हुन सक्दैन भनेर टिप्पणी गर्ने धेरै छन् । आखिर यो निराशा किन र कसका कारण ?

निसन्देह राजनीतिक दल र नेताहरुको अदूरदर्शी सोच र अवधारणा नै यसको कारक हो । नेपाली जनताले राजनीतिक दल र नेताहरुबाट धेरै ठूलो अपेक्षा पनि गर्न छाडेको छ । केवल शान्तिले बाँच्न र काम गर्न पाउने वातावरण मात्र बनाई दिए पनि धन्य मान्ने बेला भएको छ । सत्तारुढ नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीलाई नेपाली जनताले गएको चुनावमा पूरा विश्वास गरे । नभन्दै दुई तिहाई नजिकको सिट जिताइदिए ।

पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको राष्ट्रवादी छवि उँचाईमा थियो । विनाशकारी भूइँचालोले तहसनहस भएको बेला भारतले अघोषित रुपमा नाकाबन्दी लगाएका बेला ओलीको बोली अली कडै थियो । त्यसलाई नेपाली जनताले चुनावमार्फत अनुमोदन गरिदिए ।

ओलीको बेलगाम बोली

सत्तामा आएपछि ओलीले अपनाएको शैली र प्रवृत्तिले लोकतन्त्रकै खिल्ली उडाउने काम ग¥यो । आफूबाहेक कसैलाई नगन्ने अहंकारले ओलीलाई ग्रस्त बनाइदियो । नेकपा भित्रका सहकर्मीलाई उनी गन्नै छाडे । प्रतिपक्षमा भएका दल र नेतालाई त ओली भुसुनो जति पनि नदेख्ने अवस्थामा पुगे । त्यो अहंकार र दम्भले ओलीको कद घटाउने मात्र होइन सबैको आँखी बनायो ।

ओलीले लिने निर्णय विवादमा पर्दा कसैले स्वामित्व ग्रहण गर्न नसक्ने अवस्था आयो । ओली र उनको टिमको अकर्मण्यताले देश नै खाडलमा पर्ने देखियो । ओली सरकारले जनजीविकाको सवालमा माखो मार्ने काम गरेन । बरु नेपालीको धर्म र संस्कारसँग प्रत्यक्ष गाँसिएको विषयमा प्रहार गर्ने काम भयो । त्यसले ओलीको लोकप्रियताको ग्राफ स्वाट्टै घटायो ।

राष्ट्रवादी धारमा अब्बल छाप छाडेका ओलीको पछिल्लो गतिविधिले उनको असली मुहार उदांगो भएको छ । इण्यिन फिल्म अवार्ड (आईफा) नेपालमा आयोजना गर्न एक अर्ब रुपैयाँ दिने निर्णय मन्त्रिपरिषदले पारित गरेपछि ओलीको नक्कली राष्ट्रवादको मुखुण्डो उघारियो । लगत्तै भारतबाट आयात हुने तरकारी र फलफुलमा विषादी परीक्षण गर्नुपर्ने प्रावधान हटाउन ओली राजी भएपछि उनकोे वास्तविक चरित्र जनसमक्ष उजागर भएको थियो । ओली अहिले बादशाहको नयाँ लुगा सम्झाउने कथाका पात्रमा रुपान्तरण भएका छन् ।

गत निर्वाचनमा सोत्तर हुने गरी बढारिएको कांग्रेस अहिले पनि प्रतिपक्षीय भूमिकामा जमेको छैन । उसलाई प्रतिपक्षको दायित्व नै थाहा नभएको जस्तो अनुभूत भएको छ । आङ कन्याएर छारो उडाउने काम भने नेताहरुबाट निरन्तर भइरहेको छ । पार्टीलाई एकताबद्ध गरी सरकारको कडा आलोचना गर्नुपर्नेमा आफैं मारामार गरिरहेको छ ।

नेपाली जनतालाई ढाँटेर झुक्याएर सत्ताको भ¥याङ चढेका ओलीको सक्कली अनुहार बाहिर आउन सबैतिरबाट प्रहार हुन थाल्यो । अनि बाध्य भएर उनको बोली थोरै नरम भएको छ । साथै कार्यशैलीमा परिर्वतन भएको देखिन्छ । आक्रमक शैली अपनाउँदै आएका ओली एकाएक रक्षात्मक बन्न पुगेका छन् । अवरुद्ध पार्टी एकीकरण प्रकृयालाई अगाडि बढाउन उनी बाध्य भए । तर टंगोमा पु¥याउन भने सकेका छैनन् ।

बल्लतल्ल शुरु भएको प्रकृया स्कूल विभाग प्रमुखमा कसलाई तोक्ने भन्नेमा आएर अल्झिएको छ । सबै कुरा थाँती राखेर पार्टीका अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड श्रीमती सीताको मन बहलाउन दुबईतिर बरालिएर भर्खर नेपाल फर्किए । त्यसैगरी प्रधानमन्त्री ओली पनि स्वास्थ्य उपचारका लागि भन्दै सिंगापुर भ्रमणमा निस्किएका छन् । ओली फर्किएपछि पनि मुलुकको मुहार फेर्ने कुनै जादूको छडी चलाउने संभावना देखिंदैन ।

अलमलमा कांग्रेस

प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसको कुरा गर्ने हो भने कुहिरोमा हराएको काग जस्तो बनेको छ । गत निर्वाचनमा सोत्तर हुने गरी बढारिएको कांग्रेस अहिले पनि प्रतिपक्षीय भूमिकामा जमेको छैन । उसलाई प्रतिपक्षको दायित्व नै थाहा नभएको जस्तो अनुभूत भएको छ । आङ कन्याएर छारो उडाउने काम भने नेताहरुबाट निरन्तर भइरहेको छ । पार्टीलाई एकताबद्ध गरी सरकारको कडा आलोचना गर्नुपर्नेमा आफैं मारामार गरिरहेको छ ।

पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा सिंगो कांग्रेस निर्माणमा भन्दा गुट बलियो बनाएर हालीमुहाली गर्ने दाउमा देखिन्छन् । गुटबन्दीलाई महत्व दिने उनको प्रवृत्तिले अहिले चारवटा गुट निर्माण भइसकेको छ । आसन्न चौधौं महाधिवेशनमा पनि गुटगुटबाट उमेदवार उठाएर आफू विजयी हुने उनको दाउ छ ।

पाएसम्म सत्तामा बस्ने नपाए चर्काे विरोध गर्ने उसको अघोषित नीति नै हो । त्यसैले ओली सरकारलाई हतारहतार दिएको विश्वासको मत कारगार नभएपछि हतास मनस्थितिमा छन् नेताहरु । ताक परे तिवारी नत्र गोतामे नै राजपाको राजनीतिक लाइन हो । मधेशको नाममा राजनीति गर्ने तर मधेशको लागि सिन्को नभाँच्ने उसको पहिचान हो । यस्तो पार्टीले देश र जनताको पक्षमा केही गर्ला भनेर आशा गर्नु नै मूर्खता हुने छ ।

इतिहासमै सबैभन्दा कमजोर बनेको कांग्रेसलाई नयाँ शीराबाट सञ्चालन नगरेसम्म चमत्कार हुनेवाला देखिंदैन । देउवा जस्ता नेताले पार्टी कब्जा गर्ने अवस्था रहेसम्म कांग्रेसमा सुधारको कुनै गुञ्जायस पनि छैन । दोस्रो तेस्रो पुस्ताका केहीलाई नेतृत्वमा ल्याउने वातावरण बनेन भने कांग्रेस आफैं अस्तित्व र पहिचानको आलोकमा हराउने अवस्था छ । उसले अहिले निर्वाह गरेको भूमिका जति कमजोर र हुतिहारा छ , त्यो भन्दा दरिद्र अवस्था आगामी दिन दोहरिन सक्छ । त्यसैले यथास्थितिमा कांग्रेसबाट ठूलो अपेक्षा गर्ने ठाउँ देखिएन ।

मधेशवादीको बेहाल

त्यसपछिको ठूलो दलका रुपमा देखिएको संघीय समाजवादी र राष्ट्रिय जनता पार्टी आफैंमा कमजोर र सत्तास्वार्थबाट ग्रस्त छन् । उपेन्द्र यादवको नेतृत्वमा रहेको संघीय समाजवादीको घोषित नीति र व्यावहार नै पृथक छ । एकातिर ओली सरकारमा टाँस्सिने अर्कातिर प्रदेश नं. २ मा चर्काे आलोचना गर्ने दोधारे नीतिमा ऊ अल्झिएको छ । जसरी भएपनि सत्तामा टिक्नमै सीमित छ । यादव नेतृत्वमा समाहित भएका डा. बाबुराम भट्टराईको अस्थिर र चञ्चले स्वभाव एवं चरित्रले पनि सही दिशा दिन सकेन ।

अर्कातिर राजपाको विगत सबैलाई ज्ञात भएकै हो । पाएसम्म सत्तामा बस्ने नपाए चर्काे विरोध गर्ने उसको अघोषित नीति नै हो । त्यसैले ओली सरकारलाई हतारहतार दिएको विश्वासको मत कारगार नभएपछि हतास मनस्थितिमा छन् नेताहरु । ताक परे तिवारी नत्र गोतामे नै राजपाको राजनीतिक लाइन हो । मधेशको नाममा राजनीति गर्ने तर मधेशको लागि सिन्को नभाँच्ने उसको पहिचान हो । यस्तो पार्टीले देश र जनताको पक्षमा केही गर्ला भनेर आशा गर्नु नै मूर्खता हुने छ ।

राष्ट्रिय राजनीतिमा स्थापित भएका यिनै दलबाट जनताले अपेक्षा गर्ने हो । तर पछिल्ला गतिविधि र कायशैलीले जनताको पक्षमा कोही इमान्दार भएको मान्ने आधार देखिएन । त्यसैले नेपाल र नेपाली जनताले फेरि पनि अर्काे क्रान्ति नै गर्नुपर्ने हो की भनेर तर्क गर्ने गरिन्छ । यही निराशा र कुण्ठाले नेत्रविक्रम चन्द विप्लवको राजनीतिले महत्व पाएको हो ।