राष्ट्रपतिको बोलीले निम्त्याएको सकस
इन्द्र रिजाल
असोज ५, २०७६ सोमबार १:२५:३१
सम्पादकीय
नेपालको संविधान, २०७२ ले राष्ट्रपतिलाई आलंकारिक मानेको छ । अर्थात, शोभाका लागि मात्रै उनको भूमिका रहने व्यवस्थालाई अंगिकार गरिएको छ । तर व्यवहारमा भने ठीक उल्टो हुन थालेको छ । राष्ट्रपति पदमा दोस्रो कार्यकाल सुरु भएयता महामहिम विद्यादेवी भण्डारीको सक्रियता र शैली अहंकारले भरिएको पाइन्छ । उनमा कतै नभएको शक्तिको उन्मादले वशीभूत बनाएको छ ।
चाहे नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको आन्तरिक मामलामा होस् या राज्य संयन्त्रमा नै किन नहोस् उनको दखलअन्दाजी मनमौजी छ । हुँदाहुँदा अब त आफूलाई मन नपर्ने नेतालाई उनी सार्वजनिक रुपमै गाली गलौज गर्ने तहमा पुगेकी छन् । यद्यपि उनको शैली भने अलि फरक र व्यङ्गपूर्ण नै होला । तर उनी सार्वजनिक मञ्चबाटै व्यङ्गात्मक शैलीमा नेताहरुको हुर्मत लिन उद्यत देखिन थालेकी छन् ।
त्यतिबेला पञ्चायती शासकले देउवाको जिब्रोमा करेण्ट लगाएका थिए । देउवामा लाख कमी कमजोरी होलान् , त्यसको फल अहिले भोग्दै पनि होलान्, तर महामहिम विद्यादेवीलाई राष्ट्रपति पदमा आसिन गराउन देउवाको जिब्रोले ठूलै मूल्य चुकाएको छ । लोकतन्त्रको बहालीका लागि देउवाले विगतमा खेलेको भूमिकाकै कारण उनको बोली नबुझिने भएको हो । त्यसमा त सिंगो राष्ट्रले गर्व गर्नुपर्छ ,न की खिसी–टिउरी ।
प्रसंग गत शुक्रबारको हो । गणेशमान सिंह जनआन्दोलन स्वर्ण पदक विभूषण तथा अभिनन्दन कार्यक्रमका प्रमुख अतिथिका रुपमा निम्त्याइएकी राष्ट्रपति विद्यादेवीले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई नमीठोसँग व्यङ्ग कसिन् । कार्यक्रममा देउवा लगत्तै बोलेकी विद्यादेवीले भनिन् – पूर्ववक्ता सभापतिजीले धेरै राम्रो बोल्नु भएजस्तो लाग्यो , किनभने तल फ्लोरबाट ताली बज्यो , मैले भने मञ्चबाट केही बुझिन , भोलि मिडियामा आएपछि के भन्नु भएको रहेछ , त्यो बुझौंला ।
यसरी देउवाको बोली नबुझेकोमा उनले व्यङ्ग गर्दा त्यसको पृष्ठभूमि बुझ्ने प्रयत्न गरेको भए उनी महान हुन्थिन् । किनभने देउवा लोकतन्त्र बहालीका लागि गौरवमय संघर्ष गरेका व्यक्तित्व हुन् । त्यो बुझेको भए विद्याले व्यङ्ग भन्दा सम्मान गर्नु पथ्र्याे । जुन बेला देउवा पञ्चायती शासक विरुद्ध आन्दोलनमा होमिएका थिए , त्यति बेला विद्याको सायद जायजन्म नै भएको थिएन । साथै देउवाको बोली नबुझिने अवस्था कसरी भयो , त्यसको हेक्का समेत विद्याले राखेको देखिएन ।
उनी व्यक्ति होइन, सिंगो मुलुकको अभिभावक हो । उनका हरेक काम अब साझा हितको लागि हुनुपर्छ भन्ने मान्यता हो । विश्वमा आलंकारिक राष्ट्रपतिको अभ्यास गर्ने मुलुकले यस्तै शैली र प्रवृत्तिलाई बल पु¥याएका छन् त ? यसको जवाफ स्वयं राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले खोज्नु पर्ने बेला आएको छ ।
त्यतिबेला पञ्चायती शासकले देउवाको जिब्रोमा करेण्ट लगाएका थिए । देउवामा लाख कमी कमजोरी होलान् , त्यसको फल अहिले भोग्दै पनि होलान्, तर महामहिम विद्यादेवीलाई राष्ट्रपति पदमा आसिन गराउन देउवाको जिब्रोले ठूलै मूल्य चुकाएको छ । लोकतन्त्रको बहालीका लागि देउवाले विगतमा खेलेको भूमिकाकै कारण उनको बोली नबुझिने भएको हो । त्यसमा त सिंगो राष्ट्रले गर्व गर्नुपर्छ ,न की खिसी–टिउरी ।
राष्ट्रपति विद्यादेवी त्यतिकै यो पदमा आइपुगेको पक्कै होइन । यसका लागि उनको पनि योगदान थियो नै होला । उनको अँध्यारो पाटोको कसैले सार्वजनिक रुपमा टिका टिप्पणी गरेका छैनन् । उनको खिसिटिउरी गर्नु हुँदैन, किनभने राष्ट्रपति व्यक्ति होइन संस्था हो । त्यसैगरी राष्ट्रपतिले पनि अर्काको सम्मान गर्न जान्नुपर्छ । पदको मर्यादा नराखी बोल्दा पर्नसक्ने प्रभावको भने ख्याल गर्नैपर्छ । राष्ट्रपति जस्तो मर्यादित पदमा आसिन व्यक्तिले यस्तो खिसी टिउरी गर्ने बानी न्यायसंगत मान्न सकिन्न । साथै , आलंकारिक पदमा बसेका व्यक्तिको बोली मर्यादित र शिष्ट हुनैपर्छ । त्यसमा राष्ट्रपति नराम्रोसँग चुकेको देखियो ।
यो बानीले भोलि विद्यादेवीप्रतिको सम्मान नै घटेर जान्छ । उनी व्यक्ति होइन, सिंगो मुलुकको अभिभावक हो । उनका हरेक काम अब साझा हितको लागि हुनुपर्छ भन्ने मान्यता हो । विश्वमा आलंकारिक राष्ट्रपतिको अभ्यास गर्ने मुलुकले यस्तै शैली र प्रवृत्तिलाई बल पु¥याएका छन् त ? यसको जवाफ स्वयं राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले खोज्नु पर्ने बेला आएको छ ।
राष्ट्रपतिको उक्त कामको अहिले सर्वत्र विरोध भइरहेको छ । यसै क्रममा नेपाल तरुण दलले पनि आज राजधानीको माइतीघर मण्डेलामा विरोध जनाएको छ । भोलि अरु पनि विरोधमा उत्रन सक्ने अवस्था आउन सक्छ । राष्ट्रपति साझा व्यक्तित्व भएकाले विवादमा आउन मिल्दैन ।
इन्द्र रिजाल
इन्द्र रिजाल नेपालबहस डटकमका प्रधान सम्पादक हुन् । अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउने वरिष्ठ पत्रकार रिजालले आर्थिक, राजनीतिक तथा सामाजिक परिवेशका विषयवस्तुको यर्थाथमुखी चित्रण गर्छन् ।
लेखकबाट थपसहमतिका नाममा शीर्ष नेताको जात्रा हेरिनसक्नु छः घिमिरे
पुष २०, २०८० शुक्रबार
टिकटकमाथि प्रतिबन्धः भ्रम र यथार्थ
कात्तिक ३०, २०८० बिहिबार
संयुक्त राष्ट्रसंघमा नेपाल
कात्तिक १२, २०८० आइतबार
एसपीको ड्राइभर कि घुमुवा ?
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र सडकमा आउने मुहूर्त
बद्रीनरसिंह के.सी.
बैशाख १६, २०८१ आइतबार
एसपीको ड्राइभर कि घुमुवा ?
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
राजनीतिक स्थायित्व नभएको देशमा लगानी सम्मेलनको खास अर्थ हुँदैनः कोइराला
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
जनता झुक्याउन एनसेलमा प्रचण्डको अर्को राजनीति, लाइसेन्स नवीकरण गर्न किन राखियो सर्त ?
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
इलाम- २ मा एमालेका सुहाङ नेम्वाङ विजयी
बैशाख १८, २०८१ मंगलबार
उपनिर्वाचनको राजनीतिलाई पाठ : नैतिकता गिरे राजनीति ओरालो लाग्न सक्छ
बैशाख १८, २०८१ मंगलबार
चर्चित वन्यजन्तु तस्कर सम्पत्ति शुद्धिकरणमा दोषी ठहर
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
इलाममा सुहाङको मत २१ हजार कट्यो, अग्रता कायमै
बैशाख १७, २०८१ सोमबार
सगरमाथाको चौथो शिविरसम्म बाटो खुल्यो
बैशाख १७, २०८१ सोमबार