सभापति देउवा र अध्यक्ष नेपाल भेटघाटमा वैकल्पिक गठबन्धनको चर्चा

६ वैशाख, काठमाडौं । संविधान संशोधनको विषयमा कांग्रेस–एमालेका नेताहरूबीच कुराकानी भइरहेको बेला वर्तमान सरकारमा असन्तुष्ट रहेका नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव कुमार नेपाल र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा बीच गोप्य भेटघाट भएको छ । सत्तामा आएको दरार र प्रदेश मुख्यमन्त्रीमा नेकपा एसलाई वेवास्ता गर्न थालेपछि एसका अध्यक्ष नेपालले कांग्रेस सभापति देउवासँग गोप्य भेटघाट गरेका हुन् ।

बुधबार साँझ अबेर बाँसबारी स्थित एक कांग्रेस नेताको घर उनीहरूबीच भेटघाट भएको स्रोतले जनाएको छ । उनीहरूबीच वैकल्पिक शक्ति निर्माण गर्ने र अर्को सरकार बनाउनेसम्मको कुराकानी भएको स्रोतको दावी छ । देउवा–नेपाल भेटघाटले अहिलेको सत्ता गठबन्धन धरमरमा पर्छ कि पर्दैन भन्ने बारेमा राजनीतिक जोडघटाउ पनि शुरु भएको छ । यद्यपि यो विषयले मूर्तरुप लिन पाएको छैन । 

एमाले र माओवादीले धोका दिएको महसुस गरेका माधव नेपाललाई कांग्रेससँग पनि त्यति सहज छैन । पहिला कोशी प्रदेशबाट शुरु भएको गठबन्धन भित्रको विवाद अहिले सुदुरपश्चिममा पुगेको छ । सुदुरपश्चिममा नेपाली कांग्रेसले नाउपाका लक्ष्मण चौधरीलाई समर्थन गरेको थियो । तर अहिले नेकपा एसका दीर्घ सोडारी मुख्यमन्त्री हुने अवस्थामा नेपाली कांग्रेसको समेत मत पाउनका लागि माधव नेपालले देउवालाई साथ लिन खोजेको पनि देखिन्छ ।

सत्ता गठबन्धनमा खटपट हुँदा वैकल्पिक गठबन्धनको कुरा उठिरहेका बेला दुई नेताको भेटघाट भएपछि यो विषयले अलि बढी नै चर्चा पाएको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा कांग्रेस र नागरिक उन्मुक्तिका संरक्षक रेशम चौधरी पक्ष लक्ष्मणकिशोर चौधरीलाई साथ दिएर एकीकृत समाजवादीले सत्ता गठबन्धनलाई चुनौती दिएको थियो । 

स्रोतका अनुसार देउवा र नेपालबीच सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार निर्माण र वैकल्पिक गठबन्धन बनाउने विषयमा छलफल भएको छ । बुधबार मात्रै सचिवालय बैठकबाट अहिलेको सरकारप्रति एस पार्टीले असन्तुष्टि व्यक्त गरेको थियो । सुदूरपश्चिम प्रदेश संसदीय दलका नेतासमेत रहेका दीर्घ सोडारीलाई नेकपा एकीकृत समाजवादी सचिवालय बैठकले मुख्यमन्त्रीमा अघि सार्ने निर्णय गरेको थियो  । यसअघि मंगलबार नेकपा एकीकृत समाजवादी संसदीय दल सुदूरपश्चिमले पनि सोडारीलाई नै मुख्यमन्त्री बनाउने गरी निर्णय गरेको थियो ।

यसअघि सोमबार नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका सांसदद्वय लक्ष्मणकिशोर चौधरी र कैलाश चौधरीको मुख्यमन्त्रीका लागि दाबी पेस गरेका थिए । तर, दुवैको दाबी खारेज गर्दै प्रदेश प्रमुख मियाँले संविधानको धारा १६८ को ९२० अनुसार अर्को दाबी पेस गर्न साँझ ५ बजेसम्म समय दिएका छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा यसअघि काँग्रेसको समर्थनमा मुख्यमन्त्री दाबी गरेका नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका नेता लक्ष्मण चौधरीले आफू पनि मुख्यमन्त्रीकै दौडमा रहेको जिकिर गरेका छन् । 

दश दिनको समयमा भएको दाबी अस्वीकार गरेर प्रदेश प्रमुखले दुई दिनको समय थपेपछि लक्ष्मण आक्रोशित बनेका छन । यसअघि एकीकृत समाजवादीले पनि समर्थन दिइसकेकाले अव विश्वासको मत लिने बेलामा मात्र ब्याक हुन पाउने उनको तर्क छ ।

नेकपा एकीकृत समाजवादीले मुख्यमन्त्रीमा सोडारी अघि सार्दा एमालेले भने अझै त्यस विषयमा ठोस निर्णय गरेको छैन । स्रोतका अनुसार एमाले नेकपा एकीकृत समाजवादीलाई मुख्यमन्त्री दिन तयार छ । तर, मुख्यमन्त्रीमा सोडारीबाहेकलाई अघि सार्नुपर्ने उसले शर्त राखेको थियो । एमालेको यो प्रस्तावलाई समेत वेवास्ता गरेका माधव नेपालले शेरबहादुर देउवासँग गोप्य भेटघाट गरेका हुन् ।  नेपाललाई यसअघि देउवाले प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव गरेका थिए । 

प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव गरेपछि पनि नेपालले  त्यसलाई अस्वीकार गरेका थिए । एकीकृत समाजवादीले साथ छोड्दा मधेस, बागमती, लुम्बिनी र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा केन्द्रीय गठबन्धन बाहिरबाट सरकार बन्ने परिस्थिति छ । एकीकृत समाजवादी गठबन्धनबाट बाहिरिए जनता समाजवादी पार्टी पनि बाहिरिन सक्ने कांग्रेसको बुझाइ छ । 

वैकल्पिक शक्तिको धम्की दिए पनि तत्कालको अंक गणित भने वर्तमान सरकारकै पक्षमा देखिन्छ । खासगरी नेपाली कांग्रेससहितको गठबन्धन बनेमा अहिलेको संसदको गणित यति अप्ठेरो पर्ने आँकलन मात्रै गरिएको छ । तथ्यमा भने एमाले र माओवादी मध्ये एउटा दल बाहिर नआई गठबन्धनमा दरार उत्पन्न हुने अवस्था छैन । तर नेपालको राजनीतिमा जतिबेला पनि जस्तो पनि नयाँ समीकरण बन्न वा भत्किन सक्छ ।

अहिलेको सत्ता गठबन्धनमा ३२ सिटको माओवादी केन्द्र, ७८ सिटको नेकपा एमाले, २१ सिटको रास्वपा, १२ सिटको जसपा, १० सिटको नेकपा एस र चार सिटको नाउपा छन् । यसरी सत्ता गठबन्धनसँग अहिले १५७ सिट छ । यसमध्येको नेकपा एस बाहिरिँदा अहिलेको गठबन्धन १४७ सिटमा झर्छ ।

त्यसमा पनि नाउपामा विवाद छ । नाउपा अध्यक्ष रञ्जिता श्रेष्ठ अहिलेको गठबन्धनमा छिन् भने संरक्षक रेशम चौधरी विपक्षमा छन् । यसरी हेर्दा नाउपाले पनि अनुकूलतामा यो गठबन्धन छोड्न सक्ने सम्भावना छ । यसपछि प्रचण्ड सरकारको समर्थनमा १४३ सिट बाँकी रहन्छ । यसो हुँदा गठबन्धनमा रहेको जसपा बाहिर आएमा भने संकट उत्पन्न हुनेछ ।